Przed niecałym rokiem podarowałam córce mieszkanie. W międzyczasie bardzo się poróżniłyśmy, m.in. na tle światopoglądowym. Córka porzuciła również studia, które zobowiązała się ukończyć. Obecnie nie mam z nią żadnych relacji, nie zainteresowała się mną nawet w związku z moją ciężką chorobą. Czy prawdą jest, że darczyńca może nawet po długim czasie anulować darowiznę, która została już wykonana?
TAK. Chociaż możliwość ta została zarezerwowana tylko dla wyjątkowych przypadków. Zgodnie z przepisami darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Darowizny wykonanej nie można jednak odwołać po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego jest instytucją wyjątkową i w związku z tym przesłanka odwołania powinna być poddana wykładni restryktywnej.
Rażąca niewdzięczność zachodzi tylko wtedy, gdy niewłaściwe postępowanie obdarowanego było intencjonalne, świadome, umyślne czy też podjęte ze świadomością i w nieprzyjaznym zamiarze. Nie mogą być uznane za rażącą niewdzięczność przykrości i krzywdy czynione impulsywnie, lecz mieszczące się w granicach zwykłych konfliktów życia codziennego, podyktowane emocjami wypowiedzi czy gesty, które są przejawem konfliktu rodzinnego, spowodowanego przez obie jego strony (por. postanowienie SN z dnia 13 marca 2025 r., sygn. akt I CSK 233/24). Nie każde zatem zachowanie obdarowanego, które można uznać za naganne z punktu widzenia wdzięczności, stanowi samo przez się usprawiedliwioną podstawę do odwołania darowizny. Chodzi w tym przypadku o świadome zachowanie obdarowanego, skierowane w nieprzyjaznym zamiarze przeciwko darczyńcy, cechujące się znacznym nasileniem złej woli i zmierzające do wyrządzenia darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej, które w świetle powszechnie akceptowanych zasad moralnych jest oceniane wysoce ujemnie.
Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Powoduje ono skutek obligacyjny polegający na powstaniu zobowiązania obdarowanego do powrotnego przeniesienia na darczyńcę przedmiotu darowizny. W celu wywiązania się z tego obowiązku obdarowany zawiera z darczyńcą jako uprawnionym umowę przenoszącą na niego z powrotem własność darowanej wcześniej rzeczy. W przypadku nieruchomości konieczne jest zatem podpisanie - po uprzednim odwołaniu darowizny - umowy w formie aktu notarialnego. W razie odmowy wykonania tego obowiązku przez obdarowanego darczyńca może dochodzić jego wykonania na drodze sądowej.
Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
