Ewidencja księgowa zapłaty za pomocą mechanizmu podzielonej płatności VAT

W związku z wejściem w życie w najbliższym czasie mechanizmu podzielonej płatności w VAT prosimy o informację, w jaki sposób prawidłowo ująć związane z tym operacje w księgach rachunkowych. Czy konieczne jest wydzielenie nowych kont księgowych dotyczących tylko rachunku bankowego, czy wskazane też jest wprowadzenie jeszcze innych nowych kont?

W wyniku nowelizacji ustawy o VAT, od 1 lipca 2018 r. wejdzie w życie mechanizm podzielonej płatności (dalej: MPP). Ma on zabezpieczać nabywcę przed negatywnymi konsekwencjami uwikłania go w przestępczy proceder wyłudzania VAT.

MPP zostało wprowadzone poprzez dodanie nowego rozdziału 1a "Mechanizm podzielonej płatności" w ustawie o VAT, nowego rozdziału 3a "Rachunek VAT" w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1876 ze zm.) oraz art. 3b ust. 1 w ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych - Dz. U. z 2017 r. poz. 2065 ze zm. (dalej: ustawie o SKOK).

Generalnym założeniem jest, że MPP będzie stosowany dobrowolnie przez nabywców towarów lub usług.

Zastosowanie MPP - zgodnie z ustawą o VAT - polega na tym, że:

1) zapłata kwoty odpowiadającej całości lub części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT,

2) zapłata całości lub części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Jak z powyższego wynika - w praktyce MPP będzie polegał na rozdzieleniu zapłaty z jednej faktury na dwie części, a mianowicie na kwotę netto oraz kwotę VAT.

Zapłata z zastosowaniem MPP dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK, w którym podatnik wskazuje:

1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w MPP,

2) kwotę odpowiadającą całości lub części wartości sprzedaży brutto,

3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,

4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Dla celów MPP banki oraz SKOK utworzą rachunek VAT do każdego rachunku rozliczeniowego podatnika. W sytuacji, gdy jednostka posiada więcej niż jeden rachunek rozliczeniowy w tym samym banku lub SKOK, to - generalnie - będzie utworzony tylko jeden rachunek VAT. Jednakże na wniosek jednostki może być utworzony więcej niż jeden rachunek VAT. Nie będzie wymagana dodatkowa umowa do prowadzenia rachunku VAT. Nie będą także naliczane od takiego rachunku dodatkowe opłaty oraz prowizje. Zgodnie z ustaleniami stron, środki zgromadzone na rachunku VAT mogą być oprocentowane; w takiej sytuacji odsetki zasilą rachunek rozliczeniowy, do którego prowadzony jest rachunek VAT. Bank nie wyda do rachunku VAT instrumentu płatniczego. Z rachunku VAT nie mogą być też płacone inne podatki.

Pisaliśmy o tym w Biuletynie Informacyjnym nr 3 z 20.01.2018 r. na str. 7-10

Ustawa - Prawo bankowe w art. 62b określa katalog zdarzeń, jakimi może być uznany bądź obciążony rachunek VAT.

W sytuacji, gdy stan środków na rachunku VAT nie wystarczy na zapłatę podatku VAT wskazanego w komunikacie przelewu, to w celu realizacji przelewu bank brakującą różnicę pokryje z rachunku rozliczeniowego nabywcy towarów (usług). W przypadku braku środków na rachunku rozliczeniowym bank nie zrealizuje przelewu.

Biorąc powyższe pod uwagę, w celu realizacji MPP - z punktu widzenia zasad rachunkowości - wskazane jest wydzielenie w księgach rachunkowych dodatkowego konta analitycznego "Rachunek VAT" do konta 13 "Rachunek bankowy". Wynika to z faktu, że w przypadku stosowania MPP płatność z faktury będzie podzielona na dwie części, tj. na kwotę netto dostawy towaru (usługi) i kwotę VAT. Konto "Rachunek VAT" będzie służył zatem do rozliczenia podatku VAT (wpływy i regulowanie zobowiązań wobec urzędu skarbowego).

Ujęcie w księgach rachunkowych zakupu towarów (usług) u nabywcy stosującego MPP powinno być następujące:

Analogiczne księgowania powinny wystąpić w przypadku ujęcia w księgach rachunkowych sprzedaży towarów (usług):

Natomiast wpłatę podatku VAT (nadwyżki VAT należnego nad naliczonym) do urzędu skarbowego księguje się:

Natomiast jeżeli chodzi o zmiany w sprawozdawczości finansowej związanej z MPP, to w informacji dodatkowej sprawozdania finansowego (załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości) wymagane będzie zamieszczenie informacji o środkach pieniężnych zgromadzonych na rachunku VAT.