Ustalenie obowiązku poddania badaniu sprawozdania finansowego za 2016 r.

Spółka komandytowa została wpisana do KRS 1 grudnia 2015 r. Spółka ta sporządziła sprawozdanie finansowe za okres od 1.12.2015 r. do 31 grudnia 2015 r. W okresie tym zatrudniała 57,8 osób w przeliczeniu na pełne etaty. Czy w związku z tym sprawozdanie finansowe spółki komandytowej za 2016 r. będzie podlegało obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta?

Spółka komandytowa jest spółką osobową prawa handlowego i powstaje z chwilą wpisu do rejestru (por. art. 109 § 1 Kodeksu spółek handlowych). W stanie faktycznym przedstawionym w pytaniu spółka komandytowa powstała 1.12.2015 r. (w tym dniu bowiem została wpisana do rejestru sądowego). Spółka ta miała więc obowiązek otworzyć księgi rachunkowe na ten dzień - w ciągu 15 dni od tego dnia. Z uwagi na to, że w spółce komandytowej rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy, spółka ta była obowiązana zamknąć księgi rachunkowe na dzień 31 grudnia 2015 r. - nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego. Jej pierwsze sprawozdanie finansowe obejmowało więc okres trwający od 1.12.2015 r. do 31.12.2015 r. (czyli jeden miesiąc). Kolejne sprawozdanie finansowe spółki komandytowej zostanie sporządzone za 2016 r. i obejmować będzie okres od 1.01.2016 r. do 31.12.2016 r. (czyli 12 miesięcy).

Obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta podlegają sprawozdania finansowe za 2016 r. tzw. pozostałych jednostek, do których zalicza się m.in. wymienioną w pytaniu spółkę komandytową, jeżeli w poprzednim roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe (tj. w 2015 r.), osiągnęła ona co najmniej dwie z trzech wielkości określonych w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości, czyli:

a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wynosiło co najmniej 50 osób,

b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 10.653.750 zł, tj. 2.500.000 euro × 4,2615 zł/euro (kurs średni NBP z dnia 31.12.2015 r.),

c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 21.307.500 zł, tj. 5.000.000 euro × 4,2615 zł/euro.

Jak z powyższego wynika, jedną z ustawowych wielkości uwzględnianych przy ustalaniu, czy wystąpi obowiązek badania sprawozdania finansowego za 2016 r., jest wysokość średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty, osiągniętego w poprzednim roku obrotowym. Jeżeli wyniosłoby ono w 2015 r. co najmniej 50 osób, oznaczałoby to, że pierwszy warunek wynikający z art. 64 ust. 1 pkt 4 lit. a) jest spełniony.

Jak ustalać średnioroczne zatrudnienie?

Ustawa o rachunkowości nie określa, w jaki sposób ustala się średnioroczne zatrudnienie, ani też jak przeliczać je na pełne etaty dla potrzeb określenia obowiązku badania rocznego sprawozdania finansowego. Dlatego każda jednostka powinna samodzielnie określić sposób jego obliczania i zapisać go w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

Jednostki mogą dokonać ustalenia średniorocznego zatrudnienia np. na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz. U. nr 43, poz. 349). Według § 1 tego rozporządzenia, przeciętna liczba zatrudnionych obejmuje pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy). Przy obliczaniu przeciętnej liczby zatrudnionych w danym roku kalendarzowym dodaje się przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach i otrzymaną sumę dzieli się przez 12 (§ 3 ust. 1 ww. rozporządzenia). W taki sam sposób oblicza się przeciętną liczbę zatrudnionych w przypadku, gdy pracodawca działał w okresie krótszym niż jeden rok. Wynika to z § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia.

Załóżmy, że spółka komandytowa, o której mowa w pytaniu, wybrała ww. sposób obliczania średniorocznego zatrudnienia dla celów ustalania obowiązku badania rocznego sprawozdania finansowego. Z uwagi na to, że prowadziła ona w 2015 r. działalność tylko przez jeden miesiąc (grudzień 2015 r.), zatem jej średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniesie w tym roku.: 57,8 osób : 12 = 4,82 osoby. Oznacza to, że warunek dotyczący średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty nie został spełniony.

Ustalenie pozostałych parametrów

O tym, czy w pytającej spółce wystąpi obowiązek badania sprawozdania finansowego za 2016 r., przesądzać będą pozostałe dwie ustawowe wielkości, tj. suma aktywów bilansu sporządzonego na dzień 31 grudnia 2015 r. oraz przychody ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych osiągnięte za rok 2015 r. W pytaniu jednak nie podano, jaka jest ich wysokość. Pytająca spółka powinna zatem sama dokonać porównania tych wielkości. Jeżeli okaże się, że suma aktywów bilansu sporządzonego na dzień 31.12.2015 r. wyniosła co najmniej 10.653.750 zł, a przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych wyniosły co najmniej 21.307.500 zł, to w takim przypadku sprawozdanie finansowe sporządzone za 2016 r. będzie podlegało obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta. Spełnione bowiem będą dwa warunki, o których mowa w art. 64 ust. 1 pkt 4 lit. b) i c). W innej sytuacji, tj. gdyby okazało się, że suma aktywów bilansu wyniosła na dzień 31 grudnia 2015 r. co najmniej 10.653.750 zł, lecz przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za 2015 r. byłyby niższe od wymaganego limitu, to w tym przypadku sprawozdanie finansowe za 2016 r. nie będzie podlegało obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta.