Facebook
Rozlicz prawidłowo swój PIT za 2023 rok
Wyjaśnienia, wskazówki i porady do sporządzania zeznań podatkowych

Jak szukać?»

Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne  »   Podstawa wymiaru kapitału początkowego i starej emerytury
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Podstawa wymiaru kapitału początkowego i starej emerytury

Gazeta Podatkowa nr 47 (1088) z dnia 12.06.2014
Honorata Urbaniak

Zasady obliczania wysokości świadczeń emerytalnych przysługujących z ubezpieczenia społecznego nie są proste. Normy prawne regulujące te kwestie dzielą się na dotyczące starej emerytury i nowej, która jest nierozerwalnie związana z ustaleniem kapitału początkowego. Dogłębna analiza przepisów wskazuje na pewne podobieństwa w poszczególnych etapach służących obliczeniu wysokości świadczeń. Nietrudno jednak w tych wspólnych cechach znaleźć odrębne regulacje różniące się od siebie. Takim przykładem jest ustalanie podstawy wymiaru starej emerytury i kapitału początkowego na rzecz wysokości nowej emerytury.

W pierwszym etapie obliczania kapitału początkowego należy ustalić wymiar okresów składkowych i nieskładkowych przebytych do 31 grudnia 1998 r. oraz podstawę jego wymiaru. Wartość ta występuje również we wzorze na obliczenie starej emerytury. Pomimo iż nazwa tej wartości jest taka sama, to zasady jej ustalania już nie.


Podstawa wymiaru starej emerytury

Wysokość świadczenia emerytalnego uzależniona jest od długości okresu składkowego i nieskładkowego, wysokości kwoty bazowej oraz podstawy jego wymiaru. Emerytura wynosi:

  • 24% kwoty bazowej oraz
     
  • po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych i
     
  • po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Okresy składkowe i nieskładkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy. Wskazany wzór na ustalenie wysokości emerytury zawarty został w art. 53 ust. 1-2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną.

Podstawę wymiaru starej emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie:

  • kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę,
     
  • 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W celu ustalenia podstawy wymiaru z jednego ze wskazanych okresów należy obliczyć:

  • sumę kwot podstaw wymiaru w okresie każdego roku kalendarzowego,
     
  • stosunek każdej z tych kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
     
  • średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury (WWPW).

Tak obliczony WWPW mnoży się przez obowiązującą kwotę bazową. Zaznaczyć należy, iż WWPW nie może być wyższy niż 250%.


Nowa emerytura

Emerytura ze zreformowanego systemu stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia ustalonej podstawy obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.

Podstawę obliczenia nowej emerytury stanowi:

  • kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz
     
  • zwaloryzowany kapitał początkowy, jak również
     
  • co do zasady, kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie.

Średnie dalsze trwanie życia ustalane wspólnie dla kobiet i mężczyzn, wyrażane jest w miesiącach. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę przyjmowany jest w ukończonych latach i miesiącach. Kwestie te regulują art. 25-25a, 26 ustawy emerytalnej.


Kapitał początkowy

Jedna z części składowych nowej emerytury to tzw. kapitał początkowy. Jego wartość ustala się na dzień 1 stycznia 1999 r. Co do zasady jest on obliczany ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. posiadającym przypadające do 31 grudnia 1998 r. okresy pracy/ubezpieczenia.

Kapitał początkowy oblicza się na zasadach określonych w art. 53 ustawy emerytalnej, czyli jak wysokość starej emerytury, z uwzględnieniem uregulowań szczególnych zawartych w art. 174 ust. 2-12 wskazanej ustawy. Podstawa wymiaru to jeden z elementów w procesie naliczania kapitału początkowego. Odgrywa ona stosunkowo dużą rolę, bo rzutuje na jego wartość. Stanowi ją wynagrodzenie przyjęte za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r. Co do zasady ustalana jest ona z:

  • 10 kolejnych lat kalendarzowych lub
     
  • 20 lat kalendarzowych,

z okresu przed 1 stycznia 1999 r.

Dla obliczenia kwoty kapitału początkowego bez znaczenia pozostaje, kiedy osoba zainteresowana złożyła wniosek o jego ustalenie.


Ustalona wartość kapitału początkowego ma za zadanie odtworzyć teoretyczną składkę na ubezpieczenie społeczne.


Różnica

W celu ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z jednego ze wskazanych okresów należy obliczyć:

  • sumę kwot podstaw wymiaru w okresie każdego roku kalendarzowego,
     
  • stosunek każdej z tych kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
     
  • średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (WWPW).

Przy czym, jeżeli ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu jedynie przez część miesięcy danego roku, do obliczenia stosunku:

  • sumy kwot podstaw wymiaru składek do
     
  • przeciętnego wynagrodzenia,

przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego na ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Tak obliczony WWPW mnoży się przez obowiązującą kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r., czyli 1.220,89 zł.

Przykładowe wyliczenie WWPW starej emerytury i kapitału początkowego
Liczba miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w danym roku kalendarzowym

Suma podstaw wymiaru składek - zarobków

Roczne przeciętne wynagrodzenie

Suma kwot przeciętnego wynagrodzenia odpowiednia do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury -
w %

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego -
w %

(1)

(2)

(3)

(4)

(5) = (2) : (3)

(6) = (2) : (4)

2 miesiące 1989 r. 290.451 zł 2.481.096 zł 413.516 zł 11,71% 70,24%
12 miesięcy 1990 r. 10.554.202 zł 12.355.644 zł 12.355.644 zł 85,42% 85,42%
6 miesięcy 1991 r. 9.070.330 zł 21.240.000 zł 10.620.000 zł 42,70% 85,41%
2 miesiące 1992 r. 3.110.000 zł 35.220.000 zł 5.870.000 zł 8,83% 52,98%
8 miesięcy 1993 r. 25.400.600 zł 47.940.000 zł 31.960.000 zł 52,98% 79,48%
12 miesięcy 1994 r. 50.000.950 zł 63.936.000 zł 63.936.000 zł 78,20% 78,20%
12 miesięcy 1995 r. 7.620,51 zł 8.431,44 zł 8.431,44 zł 90,38% 90,38%
7 miesięcy 1996 r. 5.165,00 zł 10.476,00 zł 6.111,00 zł 49,30% 84,52%
5 miesięcy 1997 r. 3.988,96 zł 12.743,16 zł 5.309,65 zł 31,30% 75,13%

12 miesięcy 1998 r.

11.375,50 zł 14.873,88 zł 14.873,88 zł 76,48% 76,48%

Średnia arytmetyczna wartości wskazanych w kolumnie (5), (6), stanowiąca WWPW

52,73% 77,82%

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Emerytury, renty, świadczenia przedemerytalne - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.