Mój mąż dopuszcza się wobec mnie przemocy fizycznej. Z tego też powodu będę wnosiła sprawę o rozwód. Zastanawiam się jednak również nad doniesieniem do prokuratury. Jedynymi świadkami zdarzeń, które mają miejsce w rodzinie, są nasze dzieci. Czy będą one mogły być świadkami we wspomnianych postępowaniach sądowych?
Jeżeli dzieci są pełnoletnie, nie ma żadnych przepisów, które ograniczałyby możliwość wzięcia przez nie udziału w sprawie rozwodowej czy karnej swoich rodziców. Jeśli dziecko będzie chciało, może zeznawać (choć warto pamiętać, że z uwagi na bliski stosunek do strony, przysługuje mu prawo odmowy składania zeznań). Natomiast możliwość powołania na świadków dzieci małoletnich jest dość mocno ograniczona.
W sprawie rozwodowej małoletni zstępni stron (a więc w szczególności dzieci), którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków. Warto zwrócić uwagę, że przepis ten stosuje się nie tylko do wspólnych zstępnych stron (np. wspólnych dzieci), ale również wobec zstępnych tylko jednej strony (a więc np. dzieci tylko jednego małżonka). Ponadto świadkami nie mogą być również inni małoletni, którzy nie ukończyli trzynastego roku życia. Oznacza to, że dziecko małoletnie, które ukończyło siedemnasty rok życia, może być świadkiem bez ograniczeń. Wynika tak z art. 430 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.). Wspomniana zasada odnosi się również do m.in. spraw o separację czy unieważnienie małżeństwa.
Postępowanie karne to zupełnie inne przepisy. W sprawach karnych dzieci mogą być przesłuchane w charakterze świadka, choć niewątpliwie takie przesłuchanie stanowi jedną z najtrudniejszych czynności procesowych. Co więcej, jeśli w chwili przesłuchania dziecko nie ukończyło 15. roku życia, to przesłuchanie może odbyć się tylko przy zapewnieniu specjalnych warunków, o ile jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Wynika to z art. 185b § 1 Kodeksu postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 ze zm.).
Ten szczególny wymóg dotyczy spraw o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej lub o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej. Specjalne warunki to m.in. przesłuchanie przeprowadzane przez sąd na posiedzeniu z udziałem biegłego psychologa. Jeśli osoba przesłuchiwana nie ukończyła 15. roku życia, czynności z jej udziałem powinny być, w miarę możliwości, przeprowadzone w obecności przedstawiciela ustawowego (rodzica) lub faktycznego opiekuna, chyba że dobro postępowania stoi temu na przeszkodzie.
|