Ewidencja obrotu wyrobami stalowymi po 1 października 2013 r. - mechanizm odwrotnego obciążenia VAT

Zmiany w katalogu towarów, do których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia VAT

Od 1 października 2013 r. rozszerzono katalog towarów, do których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia VAT. Przed zmianą ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.), dalej zwanej ustawą o VAT, załącznik nr 11 do tej ustawy zwierał jedynie 8 pozycji, a obecnie jest ich 41. Dodano towary z grupy tzw. złomu i niektórych innych odpadów oraz szeroką grupę wyrobów stalowych, w tym m.in.:

• żelazostopy,
   
• wyroby, pręty oraz kształtowniki ze stali,
   
• drut ciągniony na zimno, ze stali niestopowej,
   
• miedź nierafinowana i rafinowana oraz stopy miedzi,
   
• płaskowniki, druty, pręty, kształtowniki i walcówka, z miedzi i jej stopów,
   
• proszki i płatki z miedzi i jej stopów, 
   
• wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające,
   
• odpady z papieru i tektury,
   
• surowce wtórne: metalowe, ze szkła, z papieru i tektury, z tworzyw sztucznych, z gumy.

Mechanizm odwrotnego obciążenia stosuje się w sytuacji, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

a) sprzedawcą jest czynny podatnik VAT,

b) nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT,

c) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (przysługującym dla dostawy towarów używanych).

Powyższe wynika z treści art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Przy odwrotnym obciążeniu obowiązek zapłaty podatku należnego z tytułu danej transakcji przeniesiony zostaje na nabywcę danych towarów. Zasadniczo jest to również podmiot uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanej transakcji. Sprzedawca towarów jest tym samym zwolniony z obowiązku zapłaty VAT należnego do urzędu skarbowego.

Ewidencja sprzedaży towarów, do których stosuje się mechanizm odwrotnego obciążenia

Przychód ze sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 11 ustawy o VAT w księgach rachunkowych sprzedawcy odnoszony jest na konto 73-0 "Sprzedaż towarów" lub 74-0 "Sprzedaż materiałów", a jeżeli nie stanowi podstawowej działalności gospodarczej jednostki na konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne", zapisem:

Powyższych zapisów dokonuje się na podstawie faktury wystawionej przez sprzedawcę. Faktura ta - oprócz danych wymienionych w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 68, poz. 360 ze zm.), dalej zwanego rozporządzeniem w sprawie faktur - powinna zawierać wyrazy "odwrotne obciążenie" (§ 5 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia). Przy czym, zgodnie z § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia, nie zamieszcza w niej:

a) stawki podatku,

b) sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,

c) kwoty podatku, od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

Poniżej przedstawiamy przykład faktury wystawionej przez sprzedawcę towaru wymienionego w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, przy założeniu że obowiązek rozliczenia VAT należnego ciąży na nabywcy.

Ewidencja w księgach nabywcy

U nabywcy zobowiązanie wobec sprzedawcy, na podstawie otrzymanej faktury, ewidencjonuje się zapisem:

Natomiast przyjęcie towarów lub materiałów do magazynu można ująć zapisem:

Ustalenie oraz ujęcie w księgach nabywcy kwoty VAT

W przypadku dostawy towarów, dla których zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT podatnikiem jest ich nabywca, podstawą opodatkowania - na mocy art. 29 ust. 18a ustawy o VAT - jest kwota, którą nabywca jest obowiązany zapłacić. Jednocześnie, na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. b ustawy o VAT, kwota podatku należnego stanowić będzie kwotę podatku naliczonego, którą nabywca będzie miał prawo odliczyć na zasadach ogólnych. Nabywca - w celu udokumentowania VAT należnego - może, na podstawie art. 106 ust. 7 ustawy o VAT, wystawić fakturę wewnętrzną. Od 1 stycznia 2013 r. transakcję tę można rozliczyć również na podstawie innych dokumentów. Może to być - naszym zdaniem - odpowiednia adnotacja nabywcy umieszczona na fakturze zakupu.

VAT należny, stanowiący jednocześnie VAT naliczony, nabywca może zaksięgować, zapisem: