Zasadą jest, że dostawa towarów czy świadczenie usług opodatkowane są podatkiem VAT przez sprzedawcę, który wykonaną czynność dokumentuje fakturą. Od zasady tej istnieją wyjątki, określone w ustawie o VAT. Jeden z nich dotyczy usług budowlanych, wymienionych ściśle w dodanym do ustawy załączniku nr 14.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a) usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9,
b) usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
W przypadku usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy o VAT, gdy usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca stosuje się odwrotne obciążenie.
Usługi budowlane opodatkowane przy zastosowaniu mechanizmu odwrotnego obciążenia dostawca dokumentuje fakturą, której nie określa stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na poszczególne stawki oraz kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto. Natomiast na fakturze tej musi znaleźć się oznaczenie "odwrotne obciążenie".
Podatek VAT rozlicza nabywca takiej usługi, zatem dostawca otrzymuje od nabywcy jako zapłatę za usługę jedynie kwotę netto.
W związku ze zmianą zasad opodatkowania usług budowlanych i wprowadzeniem od początku 2017 r. mechanizmu odwrotnego obciążenia dla większości tych usług, niektóre firmy budowlane mają problemy finansowe. Dotyczy to głównie małych i średnich firm. Dokonując zakupu towarów i usług potrzebnych do wykonywania przez podwykonawców usług budowlanych, muszą oni płacić za nabyte towary i usługi kwotę brutto (z podatkiem VAT), natomiast za wykonane usługi otrzymują kwotę netto (VAT rozlicza nabywca w ramach odwrotnego obciążenia). Taki mechanizm powoduje, że zbyt długie oczekiwanie na zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym wykazanej w deklaracji VAT, może przyczynić się do osłabienia czy nawet utraty płynności finansowej firmy. Wymogi co do zwrotu w terminie przyspieszonym do 25 dni są obecnie bardzo restrykcyjne, zatem większość firm nie może z tego uprawnienia skorzystać.
Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom podatników w tej kwestii Minister Finansów w piśmie skierowanym do urzędów skarbowych zalecił dla niektórych firm z branży budowlanej dokonywanie zwrotu VAT w terminie do 15 dni, licząc od dnia złożenia deklaracji. Taki przywilej dotyczyć może - jak wskazano w piśmie - mikroprzedsiębiorców wykonujących usługi budowlane (rozliczających VAT na zasadzie odwrotnego obciążenia).
Przykład
Firma budowlana "Alfa" dokonała w czerwcu 2017 r. zakupu towarów i usług, od których podatek naliczony wyniósł 45.000 zł. W miesiącu tym wykonała usługi budowlane na wartość 40.000 zł, opodatkowane na zasadzie odwrotnego obciążenia (VAT należny rozliczył nabywca). W deklaracji VAT-7 za ten miesiąc wykazała ponadto VAT należny od świadczonej usługi najmu pomieszczeń biurowych na wartość 2.000 zł. Ostatecznie w deklaracji VAT-7 za czerwiec, złożonej w dniu 10 lipca 2017 r. firma wykazała nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym w wysokości 43.000 zł jako kwotę do zwrotu w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia. Termin zwrotu przypada zatem w dniu 8 września 2017 r. Gdyby organ podatkowy zastosował się do zaleceń Ministra Finansów, firma mogłaby otrzymać zwrot już w dniu 25 lipca 2017 r. |
Zalecenia w tym zakresie nie oznaczają, że zwrot będzie w przypadku tego rodzaju firm automatyczny. Nadal podatnicy muszą liczyć się z weryfikacją zasadności zwrotu, która może odbywać się w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowych, kontroli celno-skarbowych lub postępowania podatkowego.
Dla firm budowlanych zalecenie Ministra Finansów i możliwość otrzymania zwrotu w tak krótkim terminie jest szansą na utrzymanie prowadzonych firm i poprawę ich kondycji finansowej.
|