Najem samochodów przedmiotem działalności gospodarczej - zasady odliczania VAT od wydatków na paliwo

Spółka z o.o., wykonująca usługi budowlane, w swoim PKD ma wynajem i wypożyczanie samochodów osobowych. Przepisy zezwalają na odliczanie VAT od paliwa do samochodów osobowych na podstawie zawartych umów najmu, dzierżawy itp., jeżeli tego typu czynności stanowią przedmiot działalności firmy. Czy to oznacza, że przychody z wynajmu i innych rodzajów działalności prowadzonych przez spółkę muszą być proporcjonalne? Czy po upływie umów wynajmu, w sytuacji braku zawartych następnych umów, można dokonywać odliczeń VAT od paliwa używając je na potrzeby własnej firmy (własne środki trwałe)?

Artykuł 86a ust. 3 ustawy o VAT zawiera wyłączenie ograniczenia prawa do odliczenia podatku VAT w stosunku do samochodów oddanych między innymi w najem, jednak wyłączenie to dotyczy podatku VAT zawartego w cenie nabycia samochodu. Jeśli zatem podatnik nabywa samochody osobowe oraz inne samochody zrównane z osobowymi i przeznacza je do odprzedaży lub działalności typu leasing, wynajem itp., to przy zakupie takiego samochodu może odliczyć cały VAT, jeżeli takie usługi są przedmiotem jego działalności. Natomiast regulacje dotyczące odliczania VAT od paliwa do tych samochodów są obecnie zawarte w art. 88a ustawy o VAT (do końca 2013 r. obowiązywał przepis przejściowy zawarty w art. 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym). Przepis ten zakazuje odliczania VAT naliczonego zawartego w cenie nabywanych paliw silnikowych, jednak ograniczenie to dotyczy tylko samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT. Ponieważ jednak art. 86a ust. 3 wyłącza jego stosowanie w stosunku do podatników, u których m.in. wynajem stanowi przedmiot działalności gospodarczej, stąd podatnicy ci mają pełne prawo do odliczenia VAT przy tankowaniu takich samochodów.

Wątpliwości Czytelnika dotyczą sytuacji, w której samochody osobowe, generalnie przeznaczone na wynajem, są również wykorzystywane w innych celach, mających jednak związek z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Innymi słowy, samochody te mogą służyć, przykładowo, odbyciu podróży służbowej związanej z działalnością budowlaną, stanowiącą główny przedmiot działalności Czytelnika. W ustawie o VAT nie ma obecnie regulacji, które odnosiłyby się wprost do takiego przypadku. Niemniej jednak, w naszej ocenie, nie powinno mieć to negatywnego wpływu na prawo do odliczenia podatku VAT. Jeśli bowiem, stosownie do art. 86a ust. 3 ww. ustawy, wynajem samochodów jest przedmiotem działalności gospodarczej podatnika, to okoliczność, że samochód bywa czasami przeznaczany nie tylko do wynajmu, nie powinna pozbawiać podatnika prawa do odliczenia. W tym kontekście Czytelnik nie musi ustalać jakichkolwiek proporcji w relacji przychód z najmu samochodu w stosunku do przychodów z innych rodzajów działalności. Ryzyko pojawić by się mogło tylko wtedy, gdyby samochód wykorzystywany był w celach niedających w ogóle prawa do odliczenia, o co w przypadku samochodu osobowego nie jest trudno. Nie zakładamy jednak, że pracownicy podatnika wykorzystują samochody w celach czysto prywatnych. Należy również podkreślić, iż obecne przepisy (obowiązujące od 1 stycznia br. do końca marca br.) są o wiele mniej restrykcyjne, niż obowiązujące do końca 2013 r. Warunkiem pełnego odliczenia VAT było bowiem poprzednio przeznaczenie samochodu w odpłatne używanie na okres co najmniej 6 miesięcy oraz przeznaczenie ich wyłącznie na te cele (art. 3 ust. 2 pkt 7 powołanej wyżej ustawy z 16.12.2010 r.). Brzmienie obecne art. 86a ust. 33 ustawy (od 1 stycznia 2014 r. do końca marca) nie obejmuje już tych przesłanek, a zwłaszcza tej dotyczącej przeznaczenia samochodu tylko na wynajem. Brak warunku wyłączności przeznaczenia posiadanych samochodów tylko na wynajem powinno oznaczać zatem prawo do odliczenia VAT od paliwa. Wskazujemy jednak, że organy podatkowe mogą być innego zdania i mimo zmiany treści przepisu wskazywać, że skoro pracownicy Czytelnika używali samochodu do jazd służbowych (między kolejnymi zawartymi umowami najmu), to w tym czasie samochód nie był przeznaczony na wynajem (nie było to przedmiotem działalności podatnika) i w tym okresie Czytelnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT od nabycia paliwa do tak wykorzystanego samochodu. Bezpieczniej jest zatem uznać, że również po zakończeniu umowy najmu (przed podpisaniem następnej) podatnik nie będzie uprawniony do takiego odliczenia.

W świetle nowych reguł, które będą obowiązywać od 1 kwietnia 2014 r., prawo do odliczenia VAT od paliwa do napędu samochodów osobowych ma zostać wyłączone do końca czerwca 2015 r. Nie będzie to jednak dotyczyć sytuacji, gdy samochody będą wykorzystywane wyłącznie do celów firmowych (między innymi na wynajem czy do jazd służbowych).

Zaznaczamy, że jeżeli samochód będzie przeznaczony wyłącznie na wynajem, nie będzie trzeba prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu. Natomiast jeżeli będzie wykorzystywany także do innych celów firmowych, aby odliczać VAT od wydatków związanych z tym samochodem, prowadzenie tej ewidencji będzie konieczne.

Szczegółowo na temat zasad rozliczania VAT od samochodów, jakie będą obowiązywać od 1 kwietnia br., będziemy pisać w jednym z najbliższych numerów Biuletynu Informacyjnego.