Z rachunku walutowego prowadzonego w euro zapłaciliśmy zobowiązanie wyrażone w USD. W celu dokonania płatności bank przeliczył USD na euro i pobrał stosowną kwotę euro z rachunku walutowego. Czy w tym przypadku, ustalając różnice kursowe z tytułu zapłaty zobowiązania, powinniśmy uwzględnić różnice kursowe związane przewalutowaniem USD na euro?
Nie. Przewalutowanie waluty nie jest okolicznością, w której powstają podatkowe różnice kursowe.
Przepisy art. 24c ust. 2 i 3 updof oraz art. 15a ust. 2 i 3 updop wyraźnie określają sytuacje, kiedy do celów podatkowych powstają różnice kursowe. Tak więc źródłem powstania różnic kursowych jest:
1) poniesienie kosztu w walucie obcej,
2) uzyskanie przychodu w walucie obcej,
3) wypływ własnych środków walutowych,
4) otrzymanie zwrotu kredytu lub pożyczki walutowej,
5) spłata kredytu lub pożyczki walutowej.
W sytuacji opisanej w pytaniu podatnik dokonał wydatkowania waluty obcej posiadanej na rachunku walutowym, w celu spłaty swoich zobowiązań. Wobec tego różnice kursowe mogą powstać w związku z zaistnieniem okoliczności wymienionych w pkt 1 i 3, tj. poniesieniem kosztu w walucie obcej i wypływem własnych środków walutowych.
| Zwróć uwagę!
Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe (art. 24c ust. 1 updof i art. 15a ust. 1 updop). |
Zapłata zobowiązania w walucie obcej może powodować powstanie podatkowych różnic kursowych. Jeżeli wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia mamy do czynienia z dodatnią różnicą kursową (art. 24c ust. 2 pkt 2 updof i art. 15a ust. 2 pkt 2 updop). W odwrotnej sytuacji powstaje natomiast ujemna różnica kursowa (art. 24c ust. 3 pkt 2 updof i art. 15a ust. 3 pkt 2 updop).
Należy przy tym przyjąć, że koszt poniesiony, to koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Z kolei dniem zapłaty jest dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności. Wynika to z art. 24c ust. 7 updof i art. 15a ust. 7 updop.
Zatem zapłata zobowiązania w walucie obcej może powodować powstanie różnic kursowych, które wpływają na zwiększenie odpowiednio przychodów lub kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej. W omawianym przypadku zapłata nastąpiła w dolarach, ale zobowiązanie zostało spłacone z rachunku walutowego prowadzonego w euro. Aby ustalić ilość euro do pobrania z rachunku walutowego, bank zastosował tzw. kurs wymiany, czyli w tym przypadku przelicznik dolara do euro. Zamiana tej waluty przez bank nie wpływa jednak na wartość kosztu wyrażonego w złotówkach w dniu zapłaty.
| Przykład
Przedsiębiorca zakupił towar za granicą. Z faktury wystawionej przez kontrahenta zagranicznego wynika, że wartość towaru wynosi 1.000 USD. Na potrzeby ustalenia podatkowych różnic kursowych przedsiębiorca określa wartość kosztu w oparciu o zastosowanie dwóch kursów waluty: 1) ustala średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta, co pozwala mu ustalić wysokość tzw. kosztu poniesionego, 2) w dniu dokonania zapłaty - stosuje do przeliczenia płatności w walucie obcej na złote kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dokonanie płatności z rachunku walutowego, co pozwala ustalić wartość kosztu w dniu zapłaty. Średni kurs USD ogłoszony przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury przez zagranicznego kontrahenta wynosił 3,20 zł/USD, w związku z tym koszt poniesiony wyniósł 3.200 zł. Zobowiązanie zostało zapłacone z rachunku walutowego prowadzonego w euro. Zobowiązanie w USD bank przeliczył po kursie wymiany USD na euro i pobrał z konta 806,45 euro. Kurs średni euro ogłoszony przez NBP z dnia poprzedzającego dokonanie płatności z rachunku walutowego wynosił 4,17 zł/euro. Ustalenie różnicy kursowej powstałej przy zapłacie zobowiązania:
Koszt poniesiony okazał się niższy od wartości tego kosztu w dniu zapłaty. Powstała więc ujemna różnica kursowa w wysokości 162,90 zł, która zwiększyła koszty uzyskania przychodów. |
Różnice kursowe od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku walutowym powstają w sytuacjach określonych w art. 24c ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updof oraz art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop.
Z powołanych przepisów wynika, że jeśli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, wówczas powstają dodatnie różnice kursowe od własnych środków walutowych. Natomiast ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Stosownie do art. 24c ust. 4 updof i art. 15a ust. 4 updop, przy obliczaniu różnic kursowych, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.
Trzeba również zauważyć, że na podstawie art. 24c ust. 8 updof i art. 15a ust. 8 updop, podatnik wyznacza kolejność wyceny wypływających z rachunku walutowego środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej, według jednej z metod stosowanych w rachunkowości, której nie może zmieniać w trakcie roku podatkowego. Do metod tych należy metoda: FIFO, LIFO oraz kursów średnioważonych. Wymienione metody przyjmuje się do wyznaczenia kolejności wyceny środków pieniężnych, które wypływają z rachunku walutowego.
Odnosząc się do sytuacji, której dotyczy pytanie, należy zauważyć, że w dniu wypływu waluty nie dochodzi do wymiany waluty na złote. Kierując się art. 24c ust. 4 updof i art. 15a ust. 4 updop, należy przyjąć, że w tym przypadku nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu euro w dniu wypływu tej waluty, więc należy zastosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.
| Przykład
Na rachunku walutowym spółki znajduje się 6.000 euro, które wpłacił kontrahent zagraniczny. Do wyceny tej waluty zastosowano kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania należności, który wynosił 4,05 zł/euro. W celu zapłaty zobowiązania w kwocie 1.000 USD bank pobrał z tego rachunku 806,45 euro. Do wyceny rozchodu waluty z własnego rachunku walutowego podatnik zastosował średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania zapłaty zobowiązania, który wynosił 4,17 zł/euro. Ustalenie różnic kursowych od własnych środków pieniężnych: 806,45 euro x 4,17 zł/euro - 806,45 euro x 4,05 zł/euro = 3.362,90 zł - 3.266,12 zł = 96,78 zł. Dodatnia różnica kursowa w kwocie 96,78zł zwiększyła przychody podatkowe. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
