Rozwiązaliśmy z pracownikiem umowę o pracę. Zgodnie z zawartą umową o zakazie konkurencji, mamy obowiązek wypłacać pracownikowi przez 12 miesięcy odszkodowanie. Czy od wypłacanego odszkodowania należy pobierać zaliczkę na podatek dochodowy oraz składki ZUS? Jeśli tak, to czy stosować koszty uzyskania przychodów oraz kwotę zmniejszającą podatek?
Odszkodowanie wypłacane byłemu pracownikowi na podstawie umowy o zakazie konkurencji jest opodatkowane. Nie podlega natomiast składkom ZUS. Przy obliczaniu zaliczki na podatek były pracodawca powinien zastosować podstawowe koszty uzyskania przychodów. Nie może jednak uwzględnić kwoty zmniejszającej podatek.
Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji wypłacane jest na podstawie umowy zawartej pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Zasady ustalania takiego odszkodowania zawarte są w przepisach Kodeksu pracy. Na podstawie art. 1012 K.p., pracodawca i pracownik po ustaniu stosunku pracy mogą zawrzeć umowę o zakazie konkurencji, w której określą okres jej obowiązywania i wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.
Wymieniona umowa zawarta pomiędzy pracownikiem i pracodawcą wynika z łączącego strony stosunku pracy, zatem wypłacane pracownikowi odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji należy zakwalifikować do przychodów ze stosunku pracy określonych w art. 12 updof.
Stosownie do tego przepisu, za przychody m.in. ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Użyty w powołanym przepisie zwrot "w szczególności" oznacza, że wskazane kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo.
Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym (obecnie lub w przeszłości) pracownika z pracodawcą stosunku pracy.
Tego rodzaju odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od podatku. Wprawdzie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. d) i g) updof zwalnia od podatku otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, lecz wyłączone z tego zwolnienia są odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji oraz wynikające z zawartych umów.
Oznacza to, że omawiane odszkodowanie jest opodatkowane.
Stosownie do art. 31 updof, zakłady pracy są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów pracy m.in. przychody ze stosunku pracy. Zawarte w tym przepisie określenie "od osób", wskazuje, że nawet po rozwiązaniu z pracownikiem stosunku pracy były pracodawca jest zobowiązany pobrać zaliczkę na podatek, jeżeli wypłaci byłemu pracownikowi należności, kwalifikowane do przychodów ze stosunku pracy.
| Zwróć uwagę!
Zakład pracy obowiązany jest pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na podstawie umowy o zakazie konkurencji. |
Zaliczkę na podatek należy pobrać na zasadach określonych w art. 32 updof.
Przy obliczaniu podstawy opodatkowania płatnik powinien więc zastosować podstawowe koszty uzyskania przychodów w kwocie 111,25 zł. Koszty takie przysługują bowiem z mocy prawa z racji uzyskania przychodu ze stosunku pracy. Dla ich zastosowania bez znaczenia jest fakt, że do jego uzyskania dochodzi po ustaniu stosunku pracy.
Były pracodawca nie ma natomiast możliwości obniżenia zaliczki o kwotę zmniejszającą podatek, czyli o 46,33 zł, gdyż osoba, której odszkodowanie jest wypłacane, nie jest już pracownikiem płatnika, a z dniem rozwiązania stosunku pracy stracił swoją ważność PIT-2.
To, że odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji wypłacone po ustaniu stosunku pracy jest traktowane jako przychód pracowniczy, nie oznacza, że stanowi ono podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Jak bowiem wynika z § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.), odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 1012 Kodeksu pracy, nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Odszkodowania te nie stanowią też podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, co wynika z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).
| Przykład
Zakład pracy rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę z dniem 31 grudnia 2012 r. Jednocześnie zawarł z nim umowę o zakazie konkurencji na okres 1 roku po ustaniu stosunku pracy, określoną w art. 1012 K.p. Na podstawie tej umowy byłemu pracownikowi przysługuje w tym okresie miesięcznie 25% wynagrodzenia należnego przed ustaniem stosunku pracy. Miesięczne wynagrodzenie pracownika przed rozwiązaniem umowy o pracę wynosiło 5.000 zł. Miesięcznie odszkodowanie stanowić będzie 1.250 zł (5.000 zł x 25%). Podstawa naliczenia zaliczki na podatek dochodowy, po zaokrągleniu do pełnych złotych wyniesie 1.139 zł (1.250 zł - 111,25 zł = 1.138,75 zł). Zaliczka na podatek dochodowy do przekazania na rachunek urzędu skarbowego, po zaokrągleniu do pełnych złotych stanowić będzie 205 zł (1.139 zł × 18% = 205,02 zł). Pracownikowi wypłacane będzie miesięcznie 1.045 zł (1.250 zł - 205 zł). |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
