Czy czynsz za wynajem samochodu osobowego trzeba uwzględniać w kilometrówce?

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 października 2012 r., sygn. akt II FSK 467/11.

Przypomnijmy, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika - w części przekraczającej limit tzw. "kilometrówki" (czyli kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra). Koszty używania ww. samochodów ujmowane są w kosztach podatkowych do wysokości "kilometrówki" pod warunkiem, że podatnik prowadzi ewidencję przebiegu pojazdu. Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o PDOP. Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez wydatki z tytułu kosztów używania samochodu i kwestia ta jest różnie interpretowana przez organy podatkowe i sądy administracyjne.

Problem ten był również przedmiotem ww. wyroku NSA. Sprawa dotyczyła spółki, która oddelegowywała pracowników do pracy za granicą. Osoby te za jej zgodą korzystały z samochodów osobowych, wynajmowanych od wyspecjalizowanych firm. Spółka uważała, że czynsz za wynajem tych samochodów nie jest kosztem z tytułu ich używania i może zostać zaliczony do kosztów podatkowych w całości.

Innego zdania był organ podatkowy, który wydając interpretację indywidualną uznał, że omawiany czynsz jest kosztem używania wynajmowanych samochodów i należy go ujmować w kosztach uzyskania przychodów z uwzględnieniem limitu "kilometrówki".

Ostatecznie sprawa trafiła do NSA, który odwołując się do definicji zawartej w "Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego" wskazał, że "używać" to: "posługiwać się, stosować coś, korzystać, brać, przyjmować, robić z czegoś użytek, wykorzystywać". Definicja ta wskazuje na aspekt czynny, skutek w postaci posługiwania się czymś lub robienia z czegoś użytku, wynikający z posiadania czegoś lub brania czegoś w posiadanie. W świetle ww. definicji, wydatki z tytułu kosztów używania samochodu osobowego to - zdaniem sądu - koszty posługiwania się tym samochodem, wykorzystywania go. Są to więc wydatki o charakterze eksploatacyjnym, np. wydatki na zakup paliwa, opłaty za autostrady, parkingi, itd. Tymczasem czynsz za wynajem samochodu jest wydatkiem na uzyskanie tytułu prawnego, umożliwiającego używanie samochodu. Czynsz ten nie mieści się w pojęciu kosztów eksploatacyjnych pojazdu i podlega ujęciu w kosztach podatkowych bez limitu "kilometrówki". Według NSA:

"(…) Ograniczenie wynikające z cytowanego przepisu (art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o PDOP - przyp. red.) (…) dotyczy tylko wydatków ponoszonych z tytułu używania samochodu, a więc wydatków o charakterze eksploatacyjnym. Ograniczenie to nie odnosi się natomiast do wydatków innego typu, poniesionych na uzyskanie możliwości używania samochodu w postaci nabycia określonego tytułu, uprawniającego do jego używania; takim wydatkiem może być, między innymi, czynsz najmu samochodu. Zatem twierdzenie, że limitowaniu w sposób określony w art. 16 ust. 1 pkt 51 u.p.d.o.p. podlegają wszelkie sumy wydane w związku z posługiwaniem się rzeczą, korzystaniem z rzeczy, uprawnione jest tylko wtedy, gdy towarzyszy mu istotne zastrzeżenie, że nie dotyczy to sum wydatkowanych na nabycie uprawnienia do posługiwania się rzeczą lub korzystania z rzeczy, jako wykraczającego poza pojęcie jej "używania". (…)"

Podobne stanowisko NSA zajął w wyroku z 16 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 2030/10. Wcześniej jednak - w wyroku z 25 marca 2010 r., sygn. akt II FSK 1890/08 - NSA uznał, że koszty używania cudzego samochodu obejmują wynagrodzenie za korzystanie z tej rzeczy, koszty eksploatacyjne oraz inne wydatki z tym związane. Koszty używania rzeczy to pojęcie szersze niż koszty eksploatacyjne. Do wydatków z tytułu używania samochodu osobowego (niestanowiącego własności podatnika) zalicza się zatem wszystkie sumy wydane w związku z posługiwaniem się rzeczą, korzystaniem z rzeczy - a więc również czynsz z tytułu najmu rzeczy. Wynagrodzenie za korzystanie z cudzego auta jest kosztem jego używania. Tak samo uznał WSA we Wrocławiu w wyroku z 6 maja 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 413/11 (orzeczenie nieprawomocne). Jak widać, sądy administracyjne nie wypracowały dotychczas jednolitej linii orzecznictwa w omawianej kwestii.

Natomiast zdaniem organów podatkowych, wydatki z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, ujmowane w kosztach uzyskania przychodów do ww. limitu, to wszelkie wydatki ponoszone w związku z używaniem auta, nie tylko wydatki eksploatacyjne. Kosztem używania samochodu jest więc m.in. czynsz za wynajem samochodu. Tak stwierdził np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 6 lipca 2012 r., nr IBPBI/2/423-365/12/MO czy Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 listopada 2012 r., nr IPPB3/423-652/12-2/GJ. W drugiej z przywołanych interpretacji organ podatkowy stwierdził, że jeżeli uprawnienie do korzystania z rzeczy wynika z umowy najmu (lub dzierżawy), to wydatki związane z realizacją tej umowy są wydatkami z tytułu kosztów używania tej rzeczy. Koszty używania obejmują więc wynagrodzenie za korzystanie z tej rzeczy, a także koszty eksploatacyjne oraz inne z tym związane. Wszystkie te wydatki powinny być ujęte w ewidencji przebiegu pojazdu i ujęte w kosztach jedynie do wysokości tzw. "kilometrówki".

Więcej na ww. temat pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 27 z 20 września 2012 r., w artykule pt. "Czy czynsz za najem samochodu uwzględniać w ewidencji przebiegu pojazdu?" oraz nr 20 z 10 lipca 2012 r., w artykule pt. "Koszty używania wynajętego samochodu osobowego".