Wykup samochodu z leasingu operacyjnego

Wykupiliśmy samochód z leasingu operacyjnego. Fakturę dokumentującą wykup otrzymaliśmy w październiku br., natomiast przerejestrowania dokonano w listopadzie. Kiedy pojazd należy przyjąć do środków trwałych i jak rozliczyć opłatę za przerejestrowanie?

Za wartość początkową wykupywanego z leasingu środka trwałego przyjmuje się cenę nabycia, przez którą należy rozumieć kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, i pomniejszoną o podlegający odliczeniu VAT naliczony oraz skorygowaną o różnice kursowe (por. art. 22g ust. 3 i 5 ustawy o PDOF oraz odpowiednio art. 16g ust. 3 i 5 ustawy o PDOP). W przypadku nabycia samochodów osobowych podatnikom przysługuje prawo do odliczenia 60% kwoty podatku wykazanej w fakturze, nie więcej niż 6.000 zł. Taki sam limit dotyczy również rat leasingowych dotyczących samochodu osobowego, z tym że wówczas kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą, a suma kwot w całym okresie użytkowania ww. samochodu nie może przekroczyć kwoty 6.000 zł (por. art. 3 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym, Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.).

Jak wyjaśniają organy podatkowe, w przypadku wykupu samochodu osobowego z leasingu operacyjnego transakcję wykupu traktuje się jako odrębną czynność, niezwiązaną z umową główną (leasingu), co skutkuje prawem do zastosowania do wykupu odrębnego limitu odliczenia, tj. 60% kwoty podatku, nie więcej niż 6.000 zł.

Jeżeli wartość początkowa wykupywanego samochodu nie przekracza 3.500 zł, wówczas wydatki na jego nabycie można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania albo wprowadzić go do ewidencji środków trwałych i amortyzować lub dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania go do używania albo w miesiącu następnym.

Ponieważ koszty przerejestrowania samochodu zostały poniesione po przyjęciu go do używania, nie wpłyną na jego wartość początkową, lecz zostaną zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.

Podatkowe zasady kwalifikacji umów leasingowych mogą być również stosowane dla celów bilansowych. Jak wynika z art. 3 ust. 6 ustawy o rachunkowości, stosowanie takiego uproszczenia jest możliwe w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe jednostki nie podlega obowiązkowi badania. Wówczas skutki wykupu środka trwałego wprowadza się do ksiąg rachunkowych na ogólnych zasadach dotyczących nabycia środka trwałego, dokonując wyceny jego wartości początkowej zgodnie z art. 28 ust. 2 oraz ust. 8 ustawy o rachunkowości.

W księgach rachunkowych wykup z leasingu środka trwałego można ująć:

Natomiast w przypadku, gdy wykupiony przedmiot leasingu nie jest kwalifikowany do środków trwałych, to może być księgowany na zasadach podatkowych jako zużycie materiałów:

Dekretacja:

Nieco inaczej może przebiegać rozliczenie wykupu przedmiotu leasingu w jednostkach stosujących do umów leasingu zasady wynikające z ustawy o rachunkowości. Otóż w świetle tych przepisów, zdecydowana większość umów leasingowych spełnia wymogi do uznania ich za umowy leasingu finansowego.

Najczęściej wystąpi więc sytuacja, gdzie dla celów podatkowych będziemy mieli do czynienia z leasingiem operacyjnym, a dla celów rachunkowych - z finansowym.

W związku z tym w przypadku wykupu przedmiotu leasingu mogą wystąpić dwa warianty rozwiązań. I tak, jeżeli kwotę wykupu uwzględniono w wartości początkowej leasingowanego dotychczas środka trwałego, to opłatę poniesioną z tego tytułu rozlicza się z częścią kapitałową. Oznacza to, że będzie ona zaksięgowana na spłatę zobowiązania z tytułu leasingu. Tym samym nie zwiększy ona wartości środka trwałego. Jedynie ewentualna nadwyżka spłat nad kwotą zobowiązania obciąży pozostałe koszty operacyjne (por. pkt VI.10. Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa").

Wówczas faktura VAT z tytułu wykupu przedmiotu umowy leasingu może zostać ujęta w księgach rachunkowych zapisami:

Natomiast jeżeli kwota wykupu nie została uwzględniona w wartości początkowej leasingowanego składnika, to wartość wynikająca z faktury za wykup może zostać zaliczona na zwiększenie uprzednio wprowadzonej wartości początkowej, zapisem: Wn konto 01, Ma konto 30.