Nagroda rzeczowa otrzymana przez przedsiębiorcę w ramach sprzedaży premiowej

Jako osoba fizyczna prowadzę samodzielną działalność gospodarczą, od której opłacam liniowy podatek dochodowy. Moja firma otrzymała od kontrahenta nagrodę rzeczową za udział w promocji jego produktów. Do nagrody dołączono protokół odbioru (bez podania wartości nagrody) z dopiskiem, że obdarowany ponosi zobowiązania podatkowe z tego tytułu. Jak w takiej sytuacji rozliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych i VAT oraz jak ująć to zdarzenie w ewidencji księgowej? Dodam, że chciałbym tę nagrodę przeznaczyć na moje cele osobiste.

Otrzymanie nagrody przez przedsiębiorcę - skutki w PIT

Nagroda rzeczowa otrzymana przez przedsiębiorcę w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą stanowi przychód z tej działalności podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zgodnie ze stosowaną przez podatnika formą opodatkowania. Natomiast wycofanie tej nagrody z majątku firmy na potrzeby osobiste przedsiębiorcy jest neutralne podatkowo.

Z pytania wynika, że przedsiębiorca otrzymał nagrodę rzeczową w ramach działań promocyjno-marketingowych swojego kontrahenta, polegających na sprzedaży premiowej.

W takiej sytuacji, w świetle przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z otrzymaniem nagrody w ramach sprzedaży premiowej przedsiębiorca uzyskał przychód ze źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 i art. 14 ustawy o PDOF. Do przychodów bowiem z tej działalności ustawodawca zaliczył również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PDOF).

Przy czym wartość przychodu z tytułu otrzymania przez przedsiębiorcę nagrody rzeczowej określa się zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 11 ust. 2 ustawy o PDOF, czyli na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Trzeba zauważyć, że omawiany przychód (bez względu na wartość nagrody) nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Stosownie bowiem do postanowień art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o PDOF, przewidziane w tym przepisie zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.

Natomiast firma, która w ramach sprzedaży premiowej wydała przedsiębiorcy nagrodę, nie jest zobowiązana (jako płatnik) do poboru podatku dochodowego, jak również nie musi sporządzać informacji PIT-8C.

W konsekwencji, wartość nagrody rzeczowej uzyskanej w ramach sprzedaży promocyjnej przedsiębiorca powinien zaliczyć do swoich przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym miesiącu, w którym nagrodę tę otrzymał i opodatkować ją razem z innymi dochodami (przychodami) uzyskanymi z tego źródła, zgodnie ze stosowaną formą opodatkowania (czyli w rozpatrywanej sytuacji podatkiem liniowym).

Taki pogląd wyrażają również organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 16 czerwca 2011 r., nr ILPB1/415-357/11-4/TW, a także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 listopada 2010 r., nr IPPB4/415-667/10-4/SP.

Otrzymaną w ramach sprzedaży premiowej nagrodę rzeczową - w zależności od jej rodzaju - przedsiębiorca powinien ująć odpowiednio w ewidencji wyposażenia lub w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Należy przy tym zauważyć, że w przypadku, gdy nagroda rzeczowa zostanie zaliczona do środków trwałych, to wówczas nie będzie miała zastosowania dyspozycja art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a) ustawy o PDOF, a co za tym idzie odpisy amortyzacyjne będą kosztem uzyskania przychodów.

Natomiast wycofanie omawianej nagrody z majątku firmy i przekazanie jej na potrzeby prywatne przedsiębiorcy (właściciela firmy) nie będzie stanowiło odpłatnego zbycia, a w konsekwencji nie spowoduje powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, w rozumieniu powyższej ustawy.

Mimo tego, że czynność przekazania nagrody na prywatne potrzeby przedsiębiorcy jest neutralna na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, to jednak fakt ten należy odnotować w prowadzonej przez firmę ewidencji wyposażenia lub w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, wskazując datę oraz przyczynę wykreślenia.

Nagroda przekazana na potrzeby osobiste właściciela firmy - skutki w VAT

Dla celów VAT nieodpłatne przekazanie towaru na potrzeby osobiste właściciela firmy jest traktowane analogicznie jak odpłatna dostawa towaru (czyli jest czynnością opodatkowaną), jeżeli przy nabyciu tego towaru podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT - z pewnymi nieistotnymi tu wyjątkami).

Skoro towar przekazywany nieodpłatnie właścicielowi firmy został nabyty w formie nagrody, to przy jego nabyciu prawo do odliczenia VAT nie występowało. Podatnik bowiem nie posiada faktury, która byłaby podstawą odliczenia VAT. W konsekwencji nie jest spełniony warunek wymieniony w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, który nakazuje nieodpłatne przekazanie opodatkować. W związku z tym przekazanie towaru, o którym mowa, nie jest czynnością opodatkowaną i nie wywoła żadnych skutków w VAT. Zdarzenia tego nie należy zatem dokumentować fakturą ani fakturą wewnętrzną.

Nagroda rzeczowa otrzymana w ramach działalności, przekazana do celów osobistych przedsiębiorcy a ewidencja księgowa

Otrzymaną nagrodę rzeczową przedsiębiorca ujmuje w swoich księgach rachunkowych, gdy spełnia ona definicję aktywa. Przez aktywa rozumie się kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (zob. art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o rachunkowości). Korzyść ekonomiczna może się objawiać w różny sposób. Może to być przykładowo przychód ze sprzedaży rzeczy albo też korzyść z tytułu użytkowania rzeczy na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, w razie uznania jej np. za środek trwały (wyposażenie), itd.

Gdy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przedsiębiorca otrzyma nagrodę rzeczową, ale nie ma zamiaru jej wykorzystywać w tej działalności i od razu przeznaczy ją na cele osobiste, wówczas nagrody tej nie powinien ewidencjonować w swoich księgach rachunkowych. Jest to konsekwencją tego, iż nagroda ta nie może być uznana za aktywo, nie przyniesie ona bowiem w przyszłości żadnych korzyści ekonomicznych w działalności przedsiębiorcy. Także samo "zabranie" nagrody rzeczowej do celów osobistych przedsiębiorcy nie będzie ewidencjonowane w jego księgach rachunkowych.

Wspomnijmy, że inaczej byłoby, gdyby przedsiębiorca otrzymaną nagrodę wykorzystywał na potrzeby prowadzonej działalności, a dopiero później postanowił przeznaczyć ją do celów prywatnych. Wówczas zarówno otrzymanie takiej nagrody, jak i jej późniejsze wycofanie z działalności zostałyby zaewidencjonowane w księgach rachunkowych przedsiębiorcy; kwestię tę jednak tu pomijamy.