Niewykorzystany urlop wypoczynkowy, w razie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, zmienia się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego. Ekwiwalent ten ustala się według zasad wskazanych w przepisach z zakresu prawa pracy. W określonych okolicznościach ekwiwalent urlopowy wymaga dopełnienia.
Zasady obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop określono w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.), zwanym rozporządzeniem urlopowym. Przewiduje ono, że ekwiwalent ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w § 15-19 rozporządzenia urlopowego.
W myśl § 15 rozporządzenia urlopowego składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia do niego prawa.
Z kolei zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, z wyjątkiem stałych miesięcznych, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, przyjmuje się przy ustalaniu ekwiwalentu w przeciętnej wysokości z tego okresu.
Jeśli jednak przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru ekwiwalentu poprzedzający miesiąc nabycia do niego prawa lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie zmienne - przy ustalaniu tej podstawy uwzględnia się najbliższe miesiące, za które ono przysługiwało.
Natomiast składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy jego ustalaniu w średniej wysokości z tego okresu.
Ustawodawca określił też przypadki, w których należy dopełnić podstawę ekwiwalentu urlopowego. Jak stanowi § 16 ust. 2 rozporządzenia urlopowego, jeżeli pracownik nie przepracował pełnego okresu, z którego obliczana jest podstawa ekwiwalentu, wynagrodzenie, jakie faktycznie otrzymał w tym czasie, dzieli się przez liczbę dni pracy, za które to wynagrodzenie przysługiwało. Otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. W praktyce dopełnienie podstawy ekwiwalentu urlopowego stosuje się, gdy w trakcie okresu przyjmowanego do podstawy ekwiwalentu pracownik jest nieobecny w pracy np. z powodu choroby, urlopu wypoczynkowego czy okolicznościowego.
Przy dopełnieniu podstawy w dzielniku uwzględnia się liczbę dni pracy, za które pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie, łącznie z pracą pozarozkładową.
Należy dodać, że dopełnienie podstawy stosuje się zarówno przy składnikach zmiennych miesięcznych, jak i przysługujących za okresy dłuższe niż miesięczne (§ 16 ust. 2 i § 17 ust. 2 rozporządzenia urlopowego). Dopełnienie podstawy ekwiwalentu stosuje się do całego okresu uwzględnianego w tej podstawie, a nie dla poszczególnych miesięcy.
Dla zastosowania dopełnienia podstawy ekwiwalentu nie ma znaczenia, czy pracownik otrzymuje składniki zmienne stale, czy sporadycznie. W każdym takim przypadku należy je dopełnić. Tak też wyjaśniło Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z dnia 10 sierpnia 2015 r., stanowiącym odpowiedź na pytanie naszego Wydawnictwa. Ministerstwo uznało w nim, że: "(...) W przypadku, gdy pracownik nie przepracował pełnego okresu trzech (dwunastu) miesięcy to przy ustalaniu ekwiwalentu ma zastosowanie § 16 ust. 2 rozporządzenia. (...) W opinii Departamentu przy stosowaniu tych przepisów, także w przypadku pracownika wynagradzanego stawką miesięczną w stałej wysokości, nie ma znaczenia częstotliwość wypłacania wynagrodzenia z dodatkiem za pracę nadliczbową w okresie trzech (dwunastu) miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, jak i wysokość tego wynagrodzenia. (...)".
Przykład Pracownik zatrudniony na pełny etat wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 8 godzin na dobę w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych. Otrzymuje on wynagrodzenie w wysokości 3.700 zł, premię miesięczną w wysokości 20% wynagrodzenia i sporadycznie dodatki nocne. Z dniem 30 kwietnia br. rozwiąże się jego umowa o pracę, a pozostało mu 80 godzin niewykorzystanego urlopu. Pracownik przepracował: w styczniu 2019 r. 19 dni z 22 dni (z powodu urlopu wypoczynkowego), w lutym br. - 20 dni z 20 dni, w marcu 6 dni z 21 dni z powodu choroby od 11 do 31 marca br., a ponadto 8 godzin w nocy, za które otrzymał dodatki w wysokości 21,44 zł. Premia miesięczna wynosiła:
W celu obliczenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wynagrodzenie za 3 miesiące poprzedzające pełny miesiąc niezdolności do pracy, tj. za okres od stycznia do marca 2019 r., należy dopełnić. Pracownik w wymienionych miesiącach powinien przepracować 63 dni (22 dni + 20 dni + 21 dni). Dopełnienie podstawy:
Obliczenie ekwiwalentu:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.)
|