Kara porządkowa dla pracownika odmawiającego przerwania urlopu

Z uwagi na uzyskanie pilnego zlecenia wezwaliśmy pracownika do przerwania urlopu wypoczynkowego. Ten zaś odmówił wykonania polecenia tłumacząc, że ma wykupione wczasy dla całej rodziny i poniósłby straty, gdyby teraz wrócił do firmy. Czy odmowa taka może stanowić podstawę do wymierzenia kary porządkowej, a jeśli tak, to czy możemy ją nałożyć w czasie pobytu pracownika na urlopie?

Odmowa przerwania urlopu wypoczynkowego przez pracownika może stanowić podstawę do nałożenia kary porządkowej, pod warunkiem jednak, że wystąpiły przesłanki pozwalające pracodawcy na podjęcie takiej decyzji.

Możliwość odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę wprowadza art. 167 Kodeksu pracy, z którego wynika, że pracodawca może podjąć taką decyzję, ale tylko wówczas, gdy obecności pracownika w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

W tym przypadku powodem odwołania z urlopu jest uzyskanie pilnego zlecenia. Jeżeli pracodawca nie wiedział o nim w momencie rozpoczęcia urlopu przez wspomnianego pracownika oraz nie było możliwości zastąpienia tej osoby innym pracownikiem, to decyzję pracodawcy należy uznać za słuszną i zgodną z prawem.

Decyzję pracodawcy o odwołaniu pracownika z urlopu należy traktować jako polecenie służbowe, którego realizacja - zgodnie z art. 100 § 1 K.p. - należy do podstawowych obowiązków pracowniczych.

Jeżeli więc spełnione były podane wyżej przesłanki, pracownik powinien zastosować się do polecenia pracodawcy, tym bardziej, że argument stanowiący podstawę odmowy (poniesienie kosztów związanych z niewykorzystaniem w pełni wykupionych już wczasów) jest łatwy do obalenia. Zgodnie bowiem z art. 167 § 2 K.p., pracodawca ma obowiązek pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu. Oznacza to, że pracownik uzyskałby od pracodawcy zwrot wspomnianych kosztów, a więc nie może to być argumentem przemawiającym za odmową wcześniejszego powrotu do pracy.

Niezastosowanie się do polecenia służbowego pracodawcy wydanego zgodnie z prawem stanowi niewątpliwie podstawę do nałożenia na pracownika jednej z kar porządkowych, o których mowa w art. 108 K.p., tj. kary upomnienia, nagany lub kary pieniężnej. Przypomnijmy, że ta ostatnia może być nałożona tylko za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.

W przeciwieństwie do zakazu wypowiadania umów o pracę w czasie urlopu lub innej nieobecności pracownika w pracy, żaden ogólnie obowiązujący przepis nie zakazuje nakładania kary porządkowej w takiej sytuacji.

Muszą jednak być spełnione warunki określone w art. 109 K.p. Przepis ten stanowi, że:

• kara nie może być zastosowana po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego - tu odmowy przerwania urlopu - i po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia,
   
• kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.

Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie, np. z uwagi na pobyt na urlopie wypoczynkowym, pracownik nie może być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się pracownika w firmie.

Przepisy nie określają, w jakiej formie musi nastąpić wysłuchanie pracownika. Pracodawca może więc spotkać się z nim bezpośrednio, ale może odbyć się to również poprzez rozmowę telefoniczną. W tym drugim przypadku pobyt pracownika na urlopie wypoczynkowym nie będzie stanowił przeszkody, aby doszło do jego wysłuchania.

Mimo, że istnieje możliwość nałożenia kary porządkowej na pracownika korzystającego z urlopu wypoczynkowego, bezpieczniejszym i wygodniejszym dla pracodawcy będzie jednak poczekanie na powrót tej osoby do firmy. Pozwoli to na pełną realizację wszystkich wymogów formalnych obowiązujących przy nakładaniu kar porządkowych, w tym dotyczących powiadomienia pracownika o ukaraniu.