W katalogu świadczeń wypłacanych przez ZUS z ubezpieczenia wypadkowego ustawodawca przewidział jednorazowe odszkodowanie. Bez względu na rodzaj uszczerbku na zdrowiu - stały czy długotrwały - należne jest ono za każdy jego procent ustalony w tej samej kwocie. Jak sama nazwa wskazuje, należność ma jednorazowy charakter, choć istnieje możliwość ponownej wypłaty odszkodowania w ramach pogorszenia stanu zdrowia. Postępowanie o ustalenie prawa do tego świadczenia wszczyna się przede wszystkim po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez ubezpieczonego.
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej:
Należne jest ono w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia (przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszanego do celów emerytalnych w Monitorze Polskim przez Prezesa GUS, stosowanego poczynając od drugiego kwartału każdego roku przez okres jednego roku), za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Wysokość jednorazowego odszkodowania za każdy procent uszczerbku na zdrowiu ulega zmianie z dniem 1 kwietnia każdego roku i obowiązuje do 31 marca następnego roku.
Od 1 kwietnia 2019 r. za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jednorazowe odszkodowanie wynosi 917 zł.
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Natomiast za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ustala lekarz orzecznik lub komisja lekarska, stosując odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS dotyczące trybu orzekania o niezdolności do pracy.
Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.
Określając kryteria, w oparciu o które ustalane jest prawo do jednorazowego odszkodowania, ustawodawca zastrzegł możliwość ponownej oceny uszczerbku na zdrowiu w ramach pogorszenia się stanu zdrowia ubezpieczonego. Jeżeli wskutek takiego pogorszenia stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalone było to odszkodowanie.
Poruszane kwestie szczegółowo regulują art. 6 ust. 1 pkt 4-5, art. 11, 12 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205), zwanej ustawą wypadkową. Natomiast w zakresie prawa do tego świadczenia dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uregulowania znajdują się w art. 13-14 ustawy wypadkowej.
Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do jednorazowego odszkodowania ma charakter wnioskowy, w zasadzie jak w przypadku większości świadczeń wypłacanych przez ZUS. Wniosek, który zawiera dane identyfikacyjne:
składa do płatnika składek ubezpieczony lub uprawniony członek rodziny, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy wypadkowej.
Po otrzymaniu wniosku płatnik składek kompletuje dokumentację niezbędną do ustalenia uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, spowodowanego wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Jest to w szczególności:
Natomiast po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez ubezpieczonego, płatnik składek przekazuje wniosek wraz ze skompletowaną dokumentacją do ZUS, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego, w celu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika tego organu.
ZUS w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku ustala termin badania ubezpieczonego przez lekarza orzecznika, chyba że nie jest ono konieczne (patrz ramka).
Zasady orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, tryb postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania określa wydane w tej sprawie rozporządzenie przez MPiPS (Dz. U. z 2013 r. poz. 954 ze zm.).
Przyznanie lub odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następuje w drodze decyzji wydawanej przez ZUS w ciągu 14 dni od dnia:
Do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji, a wypłaty tego świadczenia ZUS dokonuje z urzędu w terminie 30 dni od dnia jej wydania.
|
Podstawowe zasady związane z ustalaniem uszczerbku na zdrowiu u ubezpieczonego Lekarz orzecznik ustala stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową:
Lekarz orzecznik może, przed wydaniem orzeczenia, zlecić uzupełnienie dokumentacji medycznej o opinię właściwego lekarza konsultanta, a także o wyniki badań dodatkowych i specjalistycznych. Jeżeli lekarz orzecznik nie może wydać orzeczenia na podstawie wyników bezpośredniego badania i posiadanej dokumentacji, może odroczyć jego wydanie w celu uzupełnienia niezbędnej dokumentacji. Po jej uzupełnieniu orzeczenie może być wydane bez ponownego badania. Ubezpieczony otrzymuje orzeczenie lekarza orzecznika, od którego przysługuje mu sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Natomiast w terminie 14 dni od dnia wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika, Prezes ZUS może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia komisji lekarskiej. O zgłoszeniu zarzutu wadliwości organ rentowy niezwłocznie zawiadamia osobę zainteresowaną. |
| ||||||||||||
|
||||||||||||
