Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Składki, zasiłki, emerytury  »  Zasiłki i inne świadczenia  »   Gdy pracownik dostarczy zwolnienie lekarskie
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Gdy pracownik dostarczy zwolnienie lekarskie

Gazeta Podatkowa nr 103 (1248) z dnia 24.12.2015
Bożena Dziuba

Na przedsiębiorcy zatrudniającym pracowników ciążą pewne obowiązki. Tak jest m.in. w przypadku przedłożenia przez pracownika zwolnienia lekarskiego potwierdzającego jego niezdolność do pracy z powodu choroby. Jako jego pracodawca, powinien ustalić prawo do wynagrodzenia chorobowego oraz jego wysokość i dokonać ewentualnej wypłaty tego świadczenia. A jeśli wymiar dni tego świadczenia został już w danym roku kalendarzowym wykorzystany przez pracownika, zobowiązany jest podjąć wypłatę zasiłku chorobowego lub - jeśli nie posiada stosownych uprawnień - przekazać jego płatność do ZUS.

Poprawność zwolnienia

Gdy pracownik dostarczy zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA potwierdzające jego niezdolność do pracy, w pierwszej kolejności pracodawca, jako płatnik składek, powinien poddać to zaświadczenie kontroli formalnej, tj. sprawdzić, czy:

  • nie zostało ono sfałszowane,
     
  • zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich.

Obowiązek ten wynika z § 1 ust. 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy... (Dz. U. z 1999 r. nr 65, poz. 743).

Jedynie prawidłowo sporządzone zwolnienie lekarskie stanowi podstawę do ustalenia prawa do świadczeń chorobowych, tj. odpowiednio wynagrodzenia chorobowego i/lub zasiłku chorobowego.

Jeżeli zajdzie podejrzenie, że zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA zostało sfałszowane lub wydane niezgodnie z przepisami, pracodawca o wyjaśnienie sprawy powinien wystąpić odpowiednio do:

  • lekarza leczącego lub
     
  • terenowej jednostki organizacyjnej ZUS.

Okres wyczekiwania

Sama poprawność zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA, potwierdzającego niezdolność do pracy chorego pracownika, nie przesądza o jego uprawnieniach do świadczenia chorobowego.

Po pierwsze, niezdolność do pracy powinna powstać w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Stanowi o tym art. 6 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową. Jeśli więc z przedłożonego zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA będzie wynikało, że pracownik zachorował przed nawiązaniem stosunku pracy, nie uzyska prawa do świadczenia chorobowego (przykład 1). Aby spełnić ten warunek, jego niezdolność do pracy powinna powstać najwcześniej w pierwszym dniu zatrudnienia.

Po drugie, ubezpieczonych, co do zasady, obowiązuje tzw. okres wyczekiwania. W przypadku pracowników objętych ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo, wynosi on 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Dopiero więc po upływie wspomnianych 30 dni ubezpieczenia (zatrudnienia) pracownik może korzystać ze świadczenia chorobowego.

Przy czym, co warto podkreślić, okres niezdolności do pracy z powodu choroby, za który pracownik nie ma prawa do świadczenia chorobowego z powodu nieprzepracowania okresu wyczekiwania, przy ustalaniu wymaganego okresu ubezpieczenia traktowany jest na równi z okresem ubezpieczenia chorobowego (przykład 2).

Nie każdy jednak pracownik musi czekać aż 30 dni, aby nabyć prawo do świadczenia chorobowego. Jeśli bowiem przed okresem aktualnego zatrudnienia podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu, niezależnie od tego czy było to ubezpieczenie obowiązkowe czy dobrowolne, okres tego poprzedniego ubezpieczenia może być doliczony do wymaganego nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Przy czym będzie to możliwe, jeżeli przerwa między tymi okresami nie przekroczyła 30 dni (przykład 3) lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego (art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Ponadto ustawodawca przewidział okoliczności, w których świadczenie chorobowe przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, a więc m.in. od pierwszego dnia zatrudnienia. Zostały one wymienione w art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej (patrz ramka).

Najpierw wynagrodzenie

Pracownik za pierwsze dni choroby w danym roku kalendarzowym zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). Liczba dni tego świadczenia wynosi odpowiednio:

  • 14 dni - jeśli pracownik ukończył już 50 lat życia (dotyczy niezdolności do pracy przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50 rok życia) lub
     
  • 33 dni - w przypadku młodszych ubezpieczonych.


Wynagrodzenie chorobowe jest wypłacane wyłącznie przez pracodawcę i finansowane z jego własnych środków.


Przy czym jeśli pracownik został zatrudniony w ciągu roku kalendarzowego, należy się upewnić, czy nie korzystał już w tym roku z wynagrodzenia chorobowego u poprzedniego pracodawcy, a jeżeli tak, to w jakim wymiarze. Informacja ta jest niezbędna do ustalenia, jakie świadczenie będzie mu przysługiwało (przykład 4).

Wypłata zasiłku chorobowego

Po wykorzystaniu pełnego, przewidzianego dla danego pracownika wymiaru wynagrodzenia chorobowego, a więc odpowiednio od 15. lub 34. dnia niezdolności do pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym przysługuje mu zasiłek chorobowy.

Nie każdy jednak pracodawca dokonuje wypłaty tego świadczenia, tak jak to jest w przypadku wynagrodzenia chorobowego.

Jeśli bowiem chodzi o zasiłek chorobowy, to pracodawca jako płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe, ustala prawo do zasiłku chorobowego oraz jego wysokość, a następnie dokonuje wypłaty tego świadczenia swoim ubezpieczonym wyłącznie wówczas, gdy zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób. Przy czym chodzi tu o liczbę ubezpieczonych według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego lub, w przypadku, gdy na ten dzień płatnik składek nie zgłaszał nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonał takiego zgłoszenia.

W pozostałych przypadkach, a więc m.in. ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych i osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia (zatrudnienia) prawo do zasiłku chorobowego ustala ZUS, będący jednocześnie płatnikiem tego świadczenia.

Kwestię tę reguluje art. 61 ustawy zasiłkowej, który jednocześnie zobowiązuje płatników składek nieuprawnionych do wypłaty zasiłków, do przekazania organowi rentowemu zaświadczenia zawierającego zestawienie składników wynagrodzenia lub przychodu, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku. Dla pracowników sporządzane jest ono na druku ZUS Z-3.

Jeśli zaświadczenie lekarskie potwierdzające niezdolność do pracy pracownika z powodu choroby, obejmuje okres, za który ubezpieczonemu przysługuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy wypłacany przez ZUS, pracodawca, po wypłaceniu tego wynagrodzenia, przekazuje to zaświadczenie do ZUS, pozostawiając w aktach jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem.


Formularz ZUS Z-3 dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Zasiłki i świadczenia.

Pomoc organu rentowego

Jeśli pracownik uzna, że pracodawca naruszył jego uprawnienia w zakresie uprawnień do zasiłku chorobowego, może wystąpić do ZUS z wnioskiem o zajęcie stanowiska (wydanie decyzji) w sprawie. Możliwość taką przewiduje art. 63 ustawy zasiłkowej, który jednocześnie zaznacza, że z wnioskiem o ustalenie uprawnień do zasiłku przysługującego pracownikowi może wystąpić do ZUS także jego pracodawca, jako płatnik składek na ubezpieczenie chorobowe.

Przykład 1

Pracodawca w dniu 25 listopada 2015 r. podpisał z panem Aleksandrem umowę o pracę na okres 3 miesięcy od 1 grudnia 2015 r. do 29 lutego 2016 r. Pracownik, zamiast stawić się w dniu 1 grudnia 2015 r. w pracy, dostarczył zaświadczenie lekarskie wystawione na okres od 27 listopada do 17 grudnia 2015 r. Ponieważ jego niezdolność do pracy powstała przed objęciem ubezpieczeniem chorobowym, nie uzyska on z tego tytułu świadczeń chorobowych.


Przykład 2

Pani Magdalena, zatrudniona na umowę o pracę od 1 grudnia 2015 r., przedłożyła zwolnienie lekarskie na okres od 23 grudnia 2015 r. do 15 stycznia 2016 r. Nie posiada ona wcześniejszego okresu ubezpieczenia chorobowego, który mógłby być uwzględniony w obowiązującym ją 30-dniowym okresie wyczekiwania. Zostanie do niego jednak wliczony okres niezdolności do pracy bez prawa do świadczenia. Tym samym prawo do świadczenia chorobowego uzyska od 31 grudnia 2015 r.


Przykład 3

Załóżmy, że pani Magdalena z przykładu 2 w okresie od 16 sierpnia do 15 listopada 2015 r. była zatrudniona na umowę zlecenia i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniom społecznym, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ponieważ przerwa między obecnym, a poprzednim ubezpieczeniem chorobowym nie przekroczyła 30 dni, przy ustalaniu nieprzerwanego okresu ubezpieczenia dla celów ustalenia uprawnień do obecnego świadczenia chorobowego zostanie uwzględniony również okres poprzedniego ubezpieczenia chorobowego. Po zsumowaniu okres ten jest wystarczający, aby pani Magdalena mogła skorzystać ze świadczenia chorobowego za cały okres, na jaki zostało wystawione zwolnienie lekarskie, tj. od 23 grudnia 2015 r. do 15 stycznia 2016 r.


Przykład 4

Pan Mieczysław został zatrudniony w ramach stosunku pracy począwszy od 1 października 2015 r. W dniach od 3 do 10 grudnia 2015 r. chorował, co potwierdził zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA. Z przedłożonego przez pracownika świadectwa pracy z poprzedniego miejsca pracy, gdzie był zatrudniony do 30 września 2015 r., wynika, że wykorzystał on już w 2015 r. pełny 33-dniowy wymiar należnego mu wynagrodzenia chorobowego. Tym samym za okres obecnej niezdolności do pracy przysługuje mu zasiłek chorobowy.


Zasady obowiązujące przy ustalaniu prawa do wynagrodzenia chorobowego oraz jego wysokości:

  1. Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe, ustala się sumując poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli:
  • między nimi występują przerwy,
     
  • pracownik w danym roku kalendarzowym był zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy.
  1. Do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni wlicza się okresy niezdolności do pracy, za które pracownik:
  • otrzymał wynagrodzenie chorobowe oraz
     
  • nie ma prawa do wynagrodzenia chorobowego z przyczyn określonych w art. 14-17 ustawy zasiłkowej.
  1. W przypadku gdy w ciągu roku kalendarzowego pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie, do okresu 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy, w którym zachowuje prawo do wynagrodzenia, wliczane są również okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.
     
  2. Wynagrodzenie chorobowe:
  • oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy,
     
  • nie ulega obniżeniu w przypadku ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego,
     
  • nie przysługuje w przypadkach, w których pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.

"Chorobówka" od pierwszego dnia zatrudnienia

Pracownik nabywa prawo do świadczenia chorobowego (tj. odpowiednio do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego) od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia), jeżeli:

  • jest absolwentem szkoły lub szkoły wyższej i został objęty ubezpieczeniem chorobowym (zatrudniony) w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
     
  • jego niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
     
  • posiada wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego (np. pracowniczego) ubezpieczenia chorobowego,
     
  • przystąpił do ubezpieczenia chorobowego (został zatrudniony) w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji posła lub senatora.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159 ze zm.)

Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Zasiłki i inne świadczenia - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.