Czy podlega ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu pracownica, która wykonuje sporadycznie umowy zlecenia na rzecz naszej firmy, jeśli przebywa na urlopie wychowawczym w naszej firmie, a jednocześnie jest 25-letnią studentką? Wg mnie tak, i przy takiej umowie zlecenia wysyłam ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 XX, a po ukończeniu prac na zleceniu - ZWUA. Przychód uzyskany ze zlecenia wykazuję w RCA, pomniejszając za nią za dni zlecenia podstawę do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego z tytułu urlopu wychowawczego płaconego z budżetu. Wykazuję też w RSA przerwę w urlopie wychowawczym z kodem 350 i przebywanie na urlopie wychowawczym z kodem 121. Proszę o potwierdzenie prawidłowości.
Osoba, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli pracodawca z własnym pracownikiem zawiera dodatkowo umowę zlecenia, to z uwagi na definicję pracownika, jaka obowiązuje na gruncie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne nalicza od zsumowanego przychodu, jaki pracownik uzyskuje z obu tych umów. To, że pracownik jest studentem, nie ma wówczas wpływu na podleganie ubezpieczeniom i opłacanie składek.
Sytuacja ulega zmianie, gdy pracownica przechodzi na urlop wychowawczy. Urlop wychowawczy jest odrębnym od umowy o pracę tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń. Osoba, która przechodzi na urlop wychowawczy, nie podlega w tym okresie ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu jako pracownik tylko z urlopu wychowawczego. W konsekwencji osoba ta nie ma statusu "własnego pracownika" w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Pracodawca, który udziela urlopu wychowawczego, składa raport ZUS RSA z kodem pracowniczym 01 10 XX, w którym wykazuje okres udzielonego urlopu wychowawczego i kod świadczenia przerwy - 121/122 - urlop wychowawczy. Dodatkowo pracodawca składa także raport ZUS RCA z kodem 12 11 XX, w którym wykazuje za osobę, której udzielił wskazanego urlopu, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne. Ten raport składa jednak tylko wtedy, gdy osoba, której udzielił urlopu, nie ma innych tytułów do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba ta składa płatnikowi oświadczenie, że spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom z tego tytułu.
W stanie faktycznym przedstawionym w pytaniu płatnik postąpił nieprawidłowo. Stosownie do art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeniom społecznym z umowy zlecenia nie podlegają uczniowie i studenci do czasu ukończenia 26 lat. W konsekwencji, gdy płatnik zatrudnia studentkę na umowę zlecenia, która nie ukończyła 26 lat, z umowy tej nie zgłasza jej do żadnych ubezpieczeń i nie opłaca składek. Tym samym jedynym tytułem do ubezpieczeń jest urlop wychowawczy.
Wobec tego, płatnik powinien złożyć korektę dokumentów rozliczeniowych, jakie składał do ZUS. Najpierw należy złożyć formularz ZWUA i wyrejestrować tę osobę z ubezpieczeń z umowy zlecenia z dniem zgłoszenia jej do nich oraz złożyć w trybie korekty raport ZUS RCA z kodem 04 11 XX, w którym zostanie wykazana zerowa podstawa wymiaru i zerowe kwoty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Należy wycofać również złożony raport ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczeń 12 11 XX i wykazanym okresem z kodem 350. Wycofanie tego raportu nastąpi, gdy płatnik poda ten sam kod tytułu ubezpieczenia, cyfrę 0 w polu dotyczącym liczby dni zasiłkowych/liczby wypłat i taki sam okres, jak w poprzednim raporcie. Pole dotyczące kwoty płatnik powinien pozostawić puste lub wpisać 0,00.
Następnie w trybie korekty należy złożyć raport ZUS RCA z kodem 12 11 XX i wykazać tam składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od "pełnej podstawy wymiaru", jaka obowiązuje tę osobę, a nie od proporcjonalnie zmniejszonej oraz podstawę i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Przypomnijmy, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby przebywającej na urlopie wychowawczym stanowi kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (2.247,60 zł - w 2014 r.), z tym zastrzeżeniem, że podstawa wymiaru składek danej osoby nie może być wyższa niż jej przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy i nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Gdy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym rozpoczyna lub kończy ten urlop w trakcie miesiąca albo tylko przez część miesiąca spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom z tego tytułu, ustalona w powyższy sposób podstawa wymiaru składek ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu.
Oczywiście złożone w trybie korekty raporty powinny zostać dołączone do deklaracji rozliczeniowej i wszystkie te dokumenty powinny zostać oznaczone tym samym numerem identyfikatora.
Gdy umowy zlecenia były zawierane wielokrotnie na okresy krótsze niż miesiąc, należy złożyć korektę dokumentów rozliczeniowych odrębnie za każdy miesiąc.
Po złożeniu korekty dokumentów rozliczeniowych na koncie płatnika składek powstanie nadpłata składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Nadpłaconą kwotę płatnik najszybciej odzyska pomniejszając wpłatę składek do ZUS za najbliższy miesiąc. Oczywiście płatnik powinien rozliczyć się z ubezpieczonym, zwracając mu nadpłacone składki finansowane z jego środków.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
