Nadwyżka środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych po zmianie przepisów

W jaki sposób po zmianie przepisów rozporządzenia w sprawie zasad rachunkowości budżetowej ewidencjonować nadwyżkę środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych? Jak prezentować ją w sprawozdaniu finansowym?

W myśl art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2017 r. poz. 2077 ze zm.), samorządowe zakłady budżetowe zobowiązane są do wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych, ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. Tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa terminy i sposób ustalania zaliczkowych wpłat nadwyżki środków obrotowych dokonywanych przez zakład do budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz sposób i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu (art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych).

W świetle przepisów rozporządzenia z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz. U. 2015 r. poz. 1542), samorządowy zakład budżetowy planuje jako wpłatę do budżetu jednostki samorządu terytorialnego różnicę między sumą planowanych przychodów, powiększonych o planowany stan środków obrotowych na początek roku, a sumą planowanych kosztów, powiększonych o planowany stan środków obrotowych na koniec roku. Planowany stan środków obrotowych samorządowego zakładu budżetowego na koniec roku nie może przekraczać 1/6 rocznych planowanych na rok następny kosztów wynagrodzeń i pochodnych od wynagrodzeń. Natomiast faktyczny stan środków obrotowych samorządowego zakładu budżetowego na koniec roku ustala się jako różnicę między sumą stanu środków obrotowych na początek roku i przychodów należnych związanych z prowadzoną działalnością a sumą opłaconych kosztów, zobowiązań i nieponiesionych wydatków na inwestycje finansowane ze środków własnych, ujętych w zatwierdzonym planie finansowym samorządowego zakładu budżetowego.

Do końca 2017 r. dokonywane przez samorządowy zakład budżetowy zaliczkowe wpłaty do budżetu z tytułu nadwyżki środków obrotowych ewidencjonowane były zapisem:

Natomiast ustalone (naliczone) na koniec okresu sprawozdawczego zobowiązanie wobec budżetu jednostki samorządu terytorialnego z tytułu nadwyżki środków obrotowych samorządowego zakładu budżetowego księgowane było zapisem:

Z dniem 1 stycznia 2018 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 1911), zwane dalej nowym rozporządzeniem. W stosunku do przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r., w nowym rozporządzeniu zmieniono opis konta 820 "Rozliczenie wyniku finansowego" oraz konta 870 "Podatki i obowiązkowe rozliczenia z budżetem obciążające wynik finansowy". Jednak zmiany te polegały jedynie na przeniesieniu z konta 820 na konto 870 nadwyżki dochodów jednostek budżetowych prowadzących działalność oświatową. Z opisu konta 820 wynika, iż na stronie Wn tego konta nadal ujmuje się dokonane lub należne wpłaty do budżetu z tytułu nadwyżki środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych. Wnioskować z tego można, iż zasady ewidencji księgowej nadwyżki środków obrotowych nie uległy zmianie.

Jednak z wyjaśnienia zamieszczonego na stronie internetowej Ministerstwa Finansów www.mf.gov.pl (w zakładce Działalność/Rachunkowość/Najczęściej zadawane pytania/Rachunkowość budżetowa) dotyczącego sposobu ewidencji nadwyżki środków obrotowych i jej prezentacji w sprawozdaniu finansowym, wynika iż: "(...) zaliczkowe wpłaty z tytułu nadwyżki środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych, które są dokonywane sukcesywnie w trakcie trwania roku budżetowego, mogą być traktowane analogicznie jak zaliczkowe dywidendy w jednostkach działających w sferze gospodarczej. A zatem kwota przedmiotowej nadwyżki ujmowana może być w księgach rachunkowych samorządowych zakładów budżetowych zapisem:

Wn konto 820 - "Rozliczenie wyniku finansowego",

Ma konto 131 - "Rachunek bieżący samorządowych zakładów budżetowych".

Nadwyżka ta prezentowana będzie w sprawozdaniu finansowym w następujący sposób:

Bilans:

Pasywa

A. Fundusze

III. Odpisy z wyniku finansowego (nadwyżka środków obrotowych) (-)

Zestawienie zmian w funduszu

III. Wynik finansowy netto za rok bieżący (+, -)

3. nadwyżka środków obrotowych

Ostateczne rozliczenie roczne nadwyżki środków obrotowych samorządowych zakładów budżetowych zaliczyć należy - z ekonomicznego punktu widzenia - do jednego z tytułów ujmowanych w ramach obowiązkowego obciążenia wyniku finansowego wynikającego z zasad regulujących rozliczenia samorządowych zakładów budżetowych z budżetem jednostki samorządu terytorialnego. Oznacza to, że kwotę tej nadwyżki należałoby ująć w księgach rachunkowych samorządowych zakładów budżetowych zapisem:

Wn konto 870 - "Podatki i obowiązkowe rozliczenia z budżetem obciążające wynik finansowy",

Ma konto 225 - "Rozrachunki z budżetami".

W związku z jej uwzględnieniem w wyniku finansowym, ostateczne rozliczenie nadwyżki środków obrotowych, ujęte będzie w zestawieniu zmian w funduszu w pozycji III. Wynik finansowy netto za rok bieżący (+/-) oraz w pasywach bilansu w pozycji II. Wynik finansowy netto (+, -) - odpowiednio w pozycji 1. zysk netto (+) lub 2. strata netto (-).

Jako odrębna pozycja wykazywana będzie w rachunku zysków i strat w pozycji K. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)."

Przypominamy, iż przepisy nowego rozporządzenia, mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzanych za 2018 r. Oznacza to, iż sporządzając sprawozdanie finansowe za 2017 r. wskazane jest stosować zasady określone w obowiązującym do końca 2017 r. rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r.