Facebook
Rozlicz prawidłowo swój PIT za 2023 rok
Wyjaśnienia, wskazówki i porady do sporządzania zeznań podatkowych

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księgi rachunkowe  »   Przychody i koszty z zysków kapitałowych w ewidencji księgowej
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przychody i koszty z zysków kapitałowych w ewidencji księgowej

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 15 (495) z dnia 1.08.2019
1. Kwalifikacja zdarzeń gospodarczych do odpowiedniego źródła przychodów

Przychody osiągane przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych od 1 stycznia 2018 r. dzielą się na:

  • przychody z zysków kapitałowych oraz
     
  • przychody z innych źródeł przychodów.

Katalog przychodów kwalifikowanych do zysków kapitałowych zawarty jest w art. 7b updop. Stosownie do ust. 1 tego przepisu, za przychody z zysków kapitałowych uważa się m.in.:

  • przychody z udziału w zyskach osób prawnych, w tym dywidendy i przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości,
     
  • przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3 updop, wkładu niepieniężnego,
     
  • przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia w celu umorzenia,
     
  • przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych,
     
  • przychody z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 updop, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,
     
  • przychody z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,
     
  • przychody ze zbycia praw majątkowych, papierów wartościowych.

Uwaga: Katalog przychodów kapitałowych określony w art. 7b updop ma charakter zamknięty. W konsekwencji wszystkie przychody wprost w nim niewymienione są przychodami z innych źródeł.


2. Przypisanie kosztów do odpowiedniego źródła przychodów

Dokonanie podziału przychodów skutkuje koniecznością wyodrębnienia kosztów i przyporządkowania ich do przychodów z danego źródła. Na podstawie art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są bowiem koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. Podatnik jest więc zobowiązany przyporządkować koszty do odpowiedniego źródła przychodów, zarówno te bezpośrednio związane z danym źródłem przychodów, jak i te, które są ze źródłem przychodów związane pośrednio.

W przypadku kosztów pośrednich może pojawić się problem, że podatnik nie ma możliwości przypisania danego kosztu podatkowego tylko do jednego źródła przychodów. Kwestię tę reguluje art. 15 ust. 2b updop. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy art. 15 ust. 2 i 2a updop stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami. Regulacje, do których odsyła ten przepis, określają sposób obliczenia tzw. klucza przychodowego, który w określonych sytuacjach stosuje się do podziału kosztów podatkowych. W myśl art. 15 ust. 2 updop, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 updop (wskazujący jakich kosztów uzyskania przychodów nie uwzględnia się przy ustalaniu dochodu do opodatkowania) stosuje się odpowiednio. Z kolei na podstawie art. 15 ust. 2a updop, zasadę, o której mowa w art. 15 ust. 2 updop, stosuje się również w przypadku, gdy podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których część dochodów nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo jest zwolniona z tego opodatkowania; w takim przypadku przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 updop stosuje się odpowiednio.

Uwaga: Koszty pośrednie, dotyczące zarówno przychodów z zysków kapitałowych, jak i przychodów z innych źródeł, przypisywane są do tych źródeł w takiej proporcji, w jakiej osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł pozostają w ogólnej kwocie przychodów. Dotyczy to oczywiście tylko tych kosztów, których nie można przyporządkować do poszczególnych źródeł przychodów.


3. Dostosowanie ewidencji analitycznej przychodów i kosztów do potrzeb podatkowych
Informacje o przychodach i kosztach wykazywanych w zeznaniu CIT-8

W księgach rachunkowych, w celu sprostania wymaganiom przepisów podatkowych, wskazane jest wyodrębnienie kont analitycznych w ramach kont przychodów i kosztów. Na kontach tych będą ujmowane odrębnie przychody z zysków kapitałowych i innych źródeł oraz koszty poniesione w celu ich uzyskania. Pomocnym w tworzeniu kont księgowych może być roczne zeznanie podatkowe CIT-8, które zawiera informacje o składowych dochodu z zysków kapitałowych.

Fragment zeznania CIT-8

CIT-8

CIT-8

Należy ponadto zauważyć, iż przychody z zysków kapitałowych, wymienione w art. 7b ust. 1 updop, stanowią - w świetle przepisów ustawy o rachunkowości - najczęściej przychody finansowe, które ewidencjonuje się na koncie 75-0 "Przychody finansowe". Rzadziej są to pozostałe przychody operacyjne ujmowane na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". W odniesieniu natomiast do ewidencji kosztów wskazane jest wyodrębnienie na kontach kosztów finansowych (konto 75-1) i pozostałych kosztów operacyjnych (konto 76-1) kosztów bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów z zysków kapitałowych. Również na kontach służących do ewidencji kosztów podstawowej działalności operacyjnej celowe może okazać się wyodrębnienie kosztów bezpośrednio lub pośrednio związanych z uzyskaniem przychodów z zysków kapitałowych.

Uszczegółowienie ewidencji analitycznej kosztów

Jeżeli koszty związane z uzyskaniem przychodów z zysków kapitałowych będą odnoszone w ciężar kosztów rodzajowych (np. usługi prawne czy notarialne), to wskazane jest wyodrębnienie w ramach kont rodzajowych odpowiednich kont analitycznych. Sposób wyodrębnienia operacji gospodarczych związanych z przychodami z zysków kapitałowych uzależniony jest od tego, czy jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4, na kontach zespołu 5, czy też w obu zespołach.

W przypadku prowadzenia ewidencji tylko na kontach zespołu 4 (koszty w układzie rodzajowym) celowe jest włączenie w jego ramach układu, który umożliwiałby ewidencję kosztów nie tylko w odniesieniu do poszczególnych ich rodzajów, ale również do poszczególnych źródeł przychodów. Jednym z możliwych sposobów wyodrębnienia kosztów jest założenie do każdego konta syntetycznego odpowiedniej analityki.

Przykładowy wykaz kont analitycznych wyodrębnionych
do konta syntetycznego 40-2 "Usługi obce"

40-2-1 "Koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

40-2-1-1 "Usługi transportowe"

40-2-1-2 "Usługi projektowe"

40-2-1-3 "Usługi bankowe"

40-2-1-4 "Usługi najmu, dzierżawy i leasingu operacyjnego"

40-2-1-5 "Usługi za prowadzenie ksiąg rachunkowych i badanie bilansu"

40-2-1-6 "Usługi prawne i notarialne" (...)

40-2-2 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych - bezpośrednie"

40-2-2-1 "Usługi prawne i notarialne" (...)

40-2-3 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych - pośrednie, rozliczane kluczem przychodowym"

40-2-3-1 "Usługi prawne i notarialne" (...)

W przypadku prowadzenia ewidencji tylko na kontach zespołu 5 lub 4 i 5, można wyodrębnić koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych w ramach konta 55 "Koszty zarządu".

Przykładowy wykaz kont analitycznych wyodrębnionych
do konta syntetycznego 55 "Koszty zarządu"

55-1 "Koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

55-1-1 "Amortyzacja środków trwałych użytkowanych przez administrację"

55-1-2 "Wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne pracowników administracji"

55-1-3 "Koszty napraw, konserwacji, dozoru itp."

55-1-4 "Koszty zużycia materiałów biurowych"

55-1-5 "Usługi za prowadzenie ksiąg rachunkowych i badanie bilansu"

55-1-6 "Usługi prawne i notarialne" (...)

55-2 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych - bezpośrednie"

55-2-1 "Usługi prawne i notarialne" (...)

55-3 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych - pośrednie, rozliczane kluczem przychodowym"

55-3-1 "Usługi prawne i notarialne" (...)

W ramach kont kosztów finansowych oraz pozostałych kosztów operacyjnych wskazane jest wyodrębnienie kosztów bezpośrednio związanych z przychodami z zysków kapitałowych. Ponadto, uwzględniając przepisy art. 15c updop, w ramach konta 75-1 "Koszty finansowe" wskazane jest wyodrębnienie kosztów finansowania dłużnego dotyczącego innych źródeł przychodów oraz przychodów z zysków kapitałowych.

Przypominamy, iż koszty finansowania dłużnego to - w świetle art. 15c ust. 12 updop - wszelkiego rodzaju koszty związane z uzyskaniem od innych podmiotów, w tym od podmiotów niepowiązanych, środków finansowych i z korzystaniem z tych środków, w szczególności odsetki, w tym skapitalizowane lub ujęte w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, opłaty, prowizje, premie, część odsetkowa raty leasingowej, kary i opłaty za opóźnienie w zapłacie zobowiązań oraz koszty zabezpieczenia zobowiązań, w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych, niezależnie na rzecz kogo zostały one poniesione.

Przykładowy wykaz kont analitycznych wyodrębnionych
do konta syntetycznego 75-1 "Koszty finansowe"

75-1-1 "Koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

75-1-1-1 "Koszty finansowania dłużnego związanego z przychodami z innych źródeł przychodów"

75-1-1-2 "Pozostałe koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

75-1-2 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych"

75-1-2-1 "Koszty finansowania dłużnego związanego z przychodami z zysków kapitałowych"

75-1-2-2 "Pozostałe koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych"


Przykładowy wykaz kont syntetycznych i analitycznych do kosztów finansowych

75-1 "Koszty finansowe"

75-1-1 "Koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

75-1-2 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych"

75-2 "Koszty finansowania dłużnego"

75-2-1 "Koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

75-2-2 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych"


Przykładowy wykaz kont analitycznych wyodrębnionych
do konta syntetycznego 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne"

76-1-1 "Koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

76-1-1-1 "Koszty finansowania dłużnego związanego z przychodami z innych źródeł przychodów"

76-1-1-2 "Pozostałe koszty związane z przychodami z innych źródeł przychodów"

76-1-2 "Koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych"

76-1-2-1 "Koszty finansowania dłużnego związanego z przychodami z zysków kapitałowych"

76-1-2-2 "Pozostałe koszty związane z przychodami z zysków kapitałowych"


Uszczegółowienie ewidencji analitycznej przychodów

Generalnie przychody z zysków kapitałowych stanowią dla celów bilansowych przychody finansowe, które ewidencjonuje się na koncie 75-0 "Przychody finansowe". Rzadziej są to pozostałe przychody operacyjne ujmowane na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Przykładowy wykaz kont analitycznych wyodrębnionych do kont syntetycznych
75-0 "Przychody finansowe" i 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne"

75-0 "Przychody finansowe"

75-0-1 "Przychody z innych źródeł przychodów"

75-0-2 "Przychody z zysków kapitałowych"

76-0 "Pozostałe przychody operacyjne"

76-0-1 "Przychody z innych źródeł przychodów"

76-0-2 "Przychody z zysków kapitałowych"

Do utworzonych kont analitycznych można założyć kolejną analitykę (podanalitykę) dla potrzeb sprawozdawczości, jak i wewnętrznych potrzeb jednostki.


4. Przykłady ewidencji księgowej przychodów z zysków kapitałowych i kosztów z nimi związanych

Przykład

Odsetki i prowizje od kredytu na zakup udziałów

I. Założenia:

  1. Spółka z o.o. prowadząca działalność gospodarczą nabyła za kwotę: 100.000 zł udziały w innej spółce kapitałowej, które w przyszłości sprzeda, licząc na osiągnięcie zysku z tej transakcji. Zakup tych udziałów sfinansowała kredytem bankowym.
     
  2. W dniu uruchomienia kredytu bank pobrał prowizję w kwocie: 1.500 zł. Kredyt wpłynął na rachunek bieżący spółki po pomniejszeniu o pobraną prowizję.
     
  3. Pierwszą ratę kredytu spółka zapłaciła 15 lipca 2019 r. Zgodnie z harmonogramem spłat rata wyniosła: 3.250 zł (w tym odsetki: 750 zł).
     
  4. Koszty prowizji i odsetek spółka przypisała do przychodów z zysków kapitałowych. Wiążą się one z nabyciem udziałów, które w przyszłości przyniosą przychód z tytułu ich sprzedaży.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. WB - wpływ kredytu na rachunek bankowy jednostki (po pomniejszeniu o pobraną prowizję):      
   a) kwota otrzymana na rachunek bieżący 98.500 zł 13-0  
   b) potrącona kwota prowizji 1.500 zł 75-1-2  
   c) wartość nominalna kredytu 100.000 zł   13-4
2. PK - nabyte udziały w innej spółce z o.o., według ceny nabycia 100.000 zł 03 24
3. WB - przelew środków pieniężnych za nabyte udziały 100.000 zł 24 13-0
4. WB - spłata pierwszej raty kredytu:      
   a) część kapitałowa 2.500 zł 13-4  
   b) kwota odsetek 750 zł 75-1-2  
   c) całkowita rata kredytu 3.250 zł   13-0

III. Księgowanie:

Odsetki i prowizje od kredytu na zakup udziałów


Przykład

Sprzedaż udziałów posiadanych w innej jednostce

I. Założenia:

  1. Jednostka sprzedała udziały, które posiadała w innej spółce z o.o., o wartości w cenie ich nabycia: 10.000 zł. Cena sprzedaży udziałów wyniosła: 11.500 zł.
     
  2. Udziały w spółce z o.o. figurowały w jednostce jako długoterminowe aktywa finansowe.
     
  3. Przychód ze sprzedaży udziałów spółka przypisała do przychodów z zysków kapitałowych.

II. Dekretacja:

Opis operacji Kwota Konto
Wn Ma
1. PK - przychód ze sprzedaży udziałów według ceny sprzedaży 11.500 zł 24 75-0-2
2. PK - rozchód sprzedanych udziałów w cenie nabycia 10.000 zł 75-1-2 03
3. WB - wpływ zapłaty za udziały na rachunek bankowy 11.500 zł 13-0 24

III. Księgowania:

Sprzedaż udziałów posiadanych w innej jednostce

Księgi rachunkowe - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.