Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Księga podatkowa  »   Naruszenie zasad ujęcia kosztów zakupu towarów handlowych w podatkowej ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Naruszenie zasad ujęcia kosztów zakupu towarów handlowych w podatkowej księdze

Przegląd Podatku Dochodowego nr 16 (496) z dnia 20.08.2019

Podatek dochodowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej rozliczam na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Zdarzają się sytuacje, gdy fakturę dokumentującą zakup towaru handlowego odnajduję lub otrzymuję od dostawcy po rozliczeniu miesiąca, w którym miały miejsce zakup i dostawa. Czy księgowanie takich faktur w miesiącu bieżącym jest prawidłowe? Jeżeli nie, to czy grożą z tego tytułu jakieś sankcje?

Opisane działanie nie jest prawidłowe. W razie braku faktury zakupu towarów handlowych (zagubienia, nieotrzymania) koszty powinny być wpisane do księgi na podstawie szczegółowego opisu towarów w miesiącu ich otrzymania. Ujęcie kosztów ich zakupu w okresie późniejszym grozi uznaniem księgi za wadliwą i nierzetelną, czego konsekwencją może być oszacowanie podstawy opodatkowania oraz pociągnięcie do odpowiedzialności karnej skarbowej.

Skoro podatnik dla celów opodatkowania PIT ustala dochód z działalności gospodarczej na podstawie zapisów dokonywanych w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, obowiązują go regulacje zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2017 r. poz. 728 ze zm.), zwanym dalej rozporządzeniem. Z § 1 rozporządzenia wynika, że aby księga stanowiła dowód pozwalający na określenie zobowiązania podatkowego, musi odpowiadać warunkom określonym w rozporządzeniu. W szczególności powinna być prowadzona:

  • rzetelnie, czyli dokonane w niej zapisy muszą odzwierciedlać stan rzeczywisty (§ 11 ust. 3 rozporządzenia) oraz
     
  • w sposób niewadliwy, a więc zgodnie z przepisami rozporządzenia i objaśnieniami do wzoru księgi (§ 11 ust. 2 rozporządzenia).

Ewidencjonowanie zakupu towarów

Do wpisywania zakupu towarów handlowych według cen zakupu przeznaczona jest kolumna 10 podatkowej księgi (ust. 10 objaśnień do podatkowej księgi zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia). Zapisów dokonuje się na podstawie dowodów księgowych, którymi są w szczególności faktury - w rozumieniu § 12 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia - wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami.

W praktyce mają miejsce przypadki, gdy towar handlowy, którego zakup dokumentuje faktura dostawcy, jest dostarczany do zakładu lub staje się przedmiotem obrotu przed otrzymaniem faktury. Do takiej sytuacji odnosi się wprost § 16 ust. 2-4 rozporządzenia.

Z jego uregulowań wynika, że w celu udokumentowania otrzymania towarów handlowych podatnik powinien w analizowanym przypadku sporządzić we własnym zakresie szczegółowy opis towarów, chyba że zakup potwierdza specyfikacja dostawcy, która spełnia wymogi określone dla opisu. Dysponując takim opisem lub specyfikacją, można dokonać zapisu kosztu w podatkowej księdze, pod warunkiem, że do końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał towar, nie wpłynie faktura zakupu. Faktura stanowi wówczas podstawę wpisania do księgi ewentualnej różnicy między wartością towaru podaną w opisie lub specyfikacji w stosunku do wartości wynikającej z faktury. W księdze różnica, o której mowa powinna być zaewidencjonowana w dacie otrzymania faktury.

Uzupełniająco dodajmy, że jeżeli podatnik otrzyma towar handlowy oraz fakturę na ten towar handlowy, w tym samym miesiącu, opis/specyfikację dołącza się do faktury, a zapisów w księdze dokonuje na podstawie otrzymanej faktury.

Oznacza to, że nawet jeśli podatnik nie dysponuje fakturą dokumentującą zakup towarów handlowych, to powinien go wpisać do księgi w oparciu o opis lub specyfikację dostawcy. W ten sposób możliwe jest też dochowanie terminu przewidzianego na wpisanie tych kosztów do podatkowej księgi, co powinno nastąpić:

  • niezwłocznie po otrzymaniu towarów handlowych, najpóźniej przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży (§ 17 ust. 1 rozporządzenia), bądź
     
  • w czasie zapewniającym prawidłowe i terminowe rozliczenia z budżetem, lecz nie później niż do dnia 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni - o ile księga jest prowadzona przez biuro rachunkowe lub na zasadach określonych dla biur (§ 30 rozporządzenia).

Skutki naruszenia zasad ewidencjonowania towarów

Naruszenie przepisów rozporządzenia polegające na:

  • niepotwierdzeniu otrzymania towarów handlowych dowodem w postaci opisu tego towaru - przy braku faktury i/lub specyfikacji dostawcy, oraz
     
  • niedochowaniu terminu wpisania do podatkowej księgi kosztów zakupu towarów handlowych,

daje podstawę do uznania podatkowej księgi prowadzonej przez podatnika za wadliwą.

Ponadto niezaewidencjonowanie w podatkowej księdze kosztu zakupu towaru handlowego, może stanowić podstawę do uznania księgi za nierzetelną (§ 11 ust. 4 pkt 3 rozporządzenia). Ujęcie tych kosztów w podatkowej księdze jest bowiem obowiązkiem podatnika.

Wobec zarzutu, że podatkowa księga jest prowadzona nierzetelnie i w sposób wadliwy, może ona utracić przymiot dowodu pozwalającego na określenie podstawy opodatkowania. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do ustalenia podatnikowi podstawy opodatkowania przez organ podatkowy w drodze oszacowania. Przy czym warto pamiętać, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, nie ma podstaw do szacowania podstawy opodatkowania, gdy obliczenie dochodu jest możliwe na podstawie posiadanej przez podatnika dokumentacji (por. wyroki NSA: z 9 listopada 2018 r., sygn. akt I FSK 2100/16, z 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1081/12, z 21 lipca 2011 r., sygn. akt II FSK 1682/10 i z 24 lipca 2007 r., sygn. akt II FSK 974/06).

Z orzecznictwa

"Wymaga podkreślenia, że szczególną moc dowodową ksiąg podatkowych wyrażoną w przepisie art. 193 § 1 Ordynacji podatkowej interpretować należy jako zakaz określania w postępowaniu podatkowym elementów mających wpływ na wysokość podatku, bez uprzedniego odniesienia się w sposób uregulowany prawem do prowadzenia ksiąg w sposób nierzetelny lub wadliwy. Możliwość przyjęcia za podstawę rozstrzygnięcia innego stanu, niż ten wynikający z ksiąg podatkowych, zachodzi dopiero wówczas, gdy domniemanie rzetelności ksiąg zostanie obalone i to wyłącznie w sposób przewidziany prawem, co wymaga zachowania trybu określonego w art. 193 § 6 Ordynacji podatkowej. Dla oceny, czy księga jest rzetelna, decydujące znaczenie ma to, czy w oparciu o zapisy z niej wynikające można ustalić prawidłową podstawę opodatkowania, a więc, czy zawiera prawidłowe zapisy dotyczące wszystkich zdarzeń mających wpływ na jej ustalenie".

(wyrok NSA z 17 października 2018 r., sygn. akt II FSK 847/18)

Trzeba mieć również na uwadze, że prowadzenie podatkowej księgi nierzetelnie albo wadliwie, jest czynem zabronionym w świetle art. 61 Kodeksu karnego skarbowego. W rezultacie podatnikowi, który dopuszcza się tego rodzaju czynów, grozi kara grzywny.

Księga podatkowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.