Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Rachunkowość  »  Rachunkowość budżetowa  »   Przychody związane z wynajmem lokali mieszkalnych w księgach samorządowej jednostki ...
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Przychody związane z wynajmem lokali mieszkalnych w księgach samorządowej jednostki budżetowej

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 15 (351) z dnia 1.08.2013

Jako samorządowa jednostka budżetowa podległa starostwu powiatowemu prowadzimy działalność w zakresie zarządu nieruchomościami starostwa. Wobec jednego z lokatorów wystąpiliśmy o nakaz eksmisji, bowiem zalegał z czynszem. Sąd nakazał wstrzymanie eksmisji do czasu wskazania lokatorowi przez gminę lokalu socjalnego. Gmina zobowiązała się do wypłaty odszkodowania na naszą rzecz w wysokości miesięcznego czynszu z tytułu braku wskazania lokalu socjalnego. Jak ująć w księgach odszkodowanie otrzymane od gminy? Czy w przypadku gdy lokator spłaci zaległość, dochód będzie podwójny?


Uprawnienia lokatora i właściciela w świetle przepisów prawa

W sprawie poruszonej w pytaniu należy uwzględnić przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zm.), ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 595 ze zm.), a także ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 266 ze zm.), zwanej dalej ustawą o ochronie praw lokatorów.

W świetle przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, lokatorem określa się najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności (art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Natomiast właścicielem jest wynajmujący lub inna osoba, z którą wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający go do używania lokalu (art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy).

Przepisy art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów uprawniają właściciela do wypowiedzenia stosunku prawnego (najmu lokalu), nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności. Jeżeli lokator wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, właściciel lokalu może wytoczyć powództwo o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia. W wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd może orzec o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego (art. 14 ww. ustawy). W sytuacji gdy gmina nie dostarczy lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 Kodeksu cywilnego. Przepis ten określa, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego (a takimi osobami są m.in. osoby, wobec których orzeczono eksmisję) są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Odszkodowanie to odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu.

W opisywanej kwestii warto uwzględnić treść wyroku Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2008 r. (sygn. akt V CSK 31/08), w którym wskazano, że przepisy stanowiące podstawę prawną odpowiedzialności odszkodowawczej gminy wobec właściciela za niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej do takiego lokalu według wyroku orzekającego eksmisję nie upoważniają do uznania tej odpowiedzialności za subsydiarną w stosunku do - wynikającego z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie praw lokatorów - obowiązku tej osoby względem właściciela. Z wyroku tego wynika, że odpowiedzialność odszkodowawcza gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego leży w interesie właścicieli lokali. Ich interesy bez takiej odpowiedzialności gminy byłyby w istocie pozbawione rzeczywistej ochrony. Nie można przyjąć, że skoro właścicielowi lokalu przysługuje roszczenie odszkodowawcze od osoby zajmującej lokal, to w tym zakresie roszczenie odszkodowawcze w stosunku do gminy nie będzie mogło być dochodzone. Roszczenie od gminy ma charakter samodzielny.

Wydawać by się mogło, że właściciel dysponuje możliwością dochodzenia dwóch odszkodowań - od osoby zajmującej lokal i od gminy. Taka kumulacja roszczeń odszkodowawczych mogłaby jednak spowodować uzyskanie przez właściciela kwoty, która przekracza jego rzeczywistą szkodę - odszkodowanie od gminy w pełnej wysokości i odszkodowanie od osoby zajmującej lokal w wysokości dotychczasowych opłat. Rozpatrując tę kwestię Sąd Najwyższy w uchwale z 7 grudnia 2007 r. (sygn. akt III CZP 121/07) orzekł, iż odpowiedzialność gminy za szkodę wynikłą z zajmowania lokalu bez tytułu prawnego przez osobę uprawnioną z mocy wyroku do lokalu socjalnego oraz tej osoby jest odpowiedzialnością in solidum. Tak nazwana odpowiedzialność oznacza, że właściciel w przypadku ściągnięcia od byłego lokatora odszkodowania (w wysokości dotychczasowych opłat), może dochodzić ściągnięcia od gminy części przekraczającej uzyskaną kwotę. Natomiast ściągnięcie od gminy całego odszkodowania oznacza, że lokator nie musi już uiścić na rzecz właściciela odszkodowania.

W sytuacji opisanej w pytaniu nie powstanie podwójny dochód, bowiem jak wynika z powołanej uchwały Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2007 r., ściągnięcie od gminy całego odszkodowania oznacza, że lokator nie musi już uiszczać na rzecz właściciela odszkodowania.


Ewidencja przychodów z najmu lokali

Jednostki budżetowe, w tym powiatowe, zaliczane są - na mocy przepisów art. 9 pkt 3 ustawy o finansach publicznych - do sektora finansów publicznych. Wpływy z umów najmu, dzierżawy i innych umów o podobnym charakterze traktowane są - w świetle przepisów art. 5 ust. 2 pkt 4 lit. a) tej ustawy - jako dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych i zaliczane do dochodów publicznych, które stanowią jeden z tytułów środków publicznych.

Jeśli celem statutowej działalności jednostki budżetowej jest wynajmowanie lokali stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego (w opisywanym przez nas przypadku - powiatu), to należny od lokatora czynsz z tytułu najmu lokalu powinien być ujmowany w księgach powiatowej jednostki budżetowej, zapisem:
      - Wn konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych",
      - Ma konto 720 "Przychody z tytułu dochodów budżetowych".

Jednocześnie w sytuacji, gdy lokator nie uiścił należnych opłat, wydania przez sąd wyroku o jego eksmisji pod warunkiem dostarczenia przez gminę lokalu socjalnego, a także otrzymania od gminy roszczenia odszkodowawczego z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego, zasadnym wydaje się być przyjęcie rozwiązania ewidencyjnego polegającego na spisaniu należności od lokatora w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, zapisem:

      - Wn konto 761 "Pozostałe koszty operacyjne",
      - Ma konto 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych".

Zwracamy uwagę, że otrzymane kary i odszkodowania traktowane są w świetle przepisów art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g) ustawy o rachunkowości, jako pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki i zaliczane do pozostałych przychodów operacyjnych. Niemniej jednak otrzymane od gminy roszczenie odszkodowawcze - analogicznie jak opłaty z tytułu czynszu - dotyczy podstawowej działalności jednostki budżetowej. W związku z tym należy ująć otrzymaną od gminy kwotę odszkodowania w korespondencji z kontem 720, zapisem:

      - Wn konto 130 "Rachunek bieżący jednostki",
      - Ma konto 720 "Przychody z tytułu dochodów budżetowych".

Kwota dochodów ujęta na koncie 130 podlega przekazaniu do budżetu powiatu w korespondencji z kontem 222, zapisem:

      - Wn konto 222 "Rozliczenie dochodów budżetowych",
      - Ma konto 130 "Rachunek bieżący jednostki".
Więcej na ten temat w zasobach płatnych:

Rachunkowość budżetowa - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.