1) Pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego w okresie od 22 grudnia 2017 r. do 5 stycznia 2018 r. i wówczas otrzymał świadczenie urlopowe. W połowie czerwca br. rozpocznie dwutygodniowy urlop letni. Czy również należy mu je wypłacić?
W poprzednim okresie urlopowym, przypadającym na przełomie 2017/2018, pracownik nie nabył prawa do świadczenia urlopowego, ponieważ nie korzystał w żadnym roku kalendarzowym, na który przypadał urlop, z odpowiednio długiego urlopu wypoczynkowego. Prawo do świadczenia urlopowego za 2018 r. nabędzie z tytułu korzystania z urlopu letniego, przypadającego w czerwcu br.
Pracodawca spoza tzw. sfery budżetowej, zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, może utworzyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych albo wypłacać raz w roku świadczenie urlopowe. Jeżeli wypłaca świadczenie urlopowe, to przy ustalaniu prawa do niego powinien kierować się kryteriami określonymi w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2191 ze zm.), dalej w ustawie, wskazującymi wprost nie tylko sposób ustalania jego wysokości, ale także przesłanki, które musi spełnić pracownik w celu nabycia do niego prawa. Świadczenie urlopowe wypłaca się raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych (art. 3 ust. 5 ustawy). Zatem prawo do świadczenia urlopowego przysługuje wówczas, gdy odpowiednio długi urlop przypada w danym roku kalendarzowym, z tym że: "Użyte przez ustawodawcę sformułowanie »kolejnych dni kalendarzowych« uprawnia do wliczenia do tego okresu wolnych sobót, niedziel i świąt (...)" (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 21 września 2004 r., sygn. akt SA/Rz 1828/03, www.nsa.gov.pl). Nawet jednak takie ustalanie urlopu nie spełnia kryterium czasu trwania urlopu (tu zimowego) przypadającego w okresie od 22 grudnia 2017 r. i trwającego do 5 stycznia 2018 r. Nie było więc podstaw do wypłaty świadczenia urlopowego, które należy uznać za nienależne. Prawo do świadczenia za bieżący rok powstanie w związku z planowanym urlopem letnim.
2) Jak ustalić wysokość świadczenia urlopowego w razie zmiany wymiaru czasu pracy w trakcie danego roku kalendarzowego?
Świadczenie urlopowe nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego, stosownie do rodzaju zatrudnienia. Jego wysokość (za wyjątkiem przysługującego młodocianym) ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika (art. 3 ust. 4 ustawy). Ustawodawca nie określił jednak jaki wymiar czasu pracy przyjąć w sytuacji jego zmiany w trakcie danego roku kalendarzowego. Wobec braku dyspozycji w tej sprawie należy wnioskować, że do tego celu przyjmuje się wymiar obowiązujący w dacie nabycia prawa do świadczenia, czyli w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu.
Wymiar przeciętny jest podstawą ustalenia wysokości świadczenia urlopowego wypłacanego nauczycielom, o czym piszemy w odpowiedzi na następne pytanie. W odniesieniu do pracowników objętych ustawą nie zawarto zbliżonej dyspozycji.
3) Czy nauczyciel zatrudniony przez kilka miesięcy na zastępstwo nabywa prawo do świadczenia urlopowego?
Tak. Szkoła/placówka oświatowa objęta przepisami ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967), dalej ustawy KN, ma obowiązek dokonywania corocznego odpisu dla nauczycieli na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Z jego zasobów wypłaca nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym (art. 53 ust. 1-1a ustawy KN). Są to jedyne kryteria, jakie przewiduje ustawa KN, a zatem rodzaj umowy o pracę, czy okres zatrudnienia pozostaje bez znaczenia. Nie istnieje też wymóg przebywania przez uprawnionego na urlopie, tak jak ma to miejsce w przypadku pozostałych grup zawodowych.
Jak wyjaśniło Ministerstwo Edukacji Narodowej w piśmie z 10 sierpnia 2016 r. (znak 4996/2016), opublikowanym na stronie internetowej Sejmu (www.sejm.gov.pl), nie ma podstaw: "(...) aby nauczyciele w zakresie pomocy socjalnej podlegali regulacjom mniej korzystnym niż ww. ustawa (ustawa KN - przyp. red.). (...)".
Przyjmuje się, że w przypadku wcześniejszego ustania stosunku pracy termin spełnienia świadczenia przypada w ostatnim dniu zatrudnienia.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
