Facebook
Urlopy wypoczynkowe
Prawa pracownika i obowiązki pracodawcy

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Urlopy wypoczynkowe 2018  »  Wymiar urlopu  »   Urlop proporcjonalny
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Urlop proporcjonalny

Dodatek do Ubezpieczeń i Prawa Pracy nr 10 (460) z dnia 10.05.2018

Wymiar urlopu wypoczynkowego podlega proporcjonalnemu obniżeniu nie tylko stosownie do wielkości etatu, ale także z powodu nieprzepracowania pełnego roku. Poniżej przedstawiamy okoliczności oraz zasady na jakich to następuje.

9.1. Rozpoczęcie lub zakończenie zatrudnienia w trakcie roku

W myśl art. 1551 § 1 K.p., w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi temu przysługuje urlop:

1) u dotychczasowego pracodawcy - w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze,

2) u kolejnego pracodawcy - w wymiarze:

a) proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego - w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,

b) proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym - w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego.

Ważne: Pracownikowi, który przed ustaniem stosunku pracy wykorzystał w ciągu roku kalendarzowego urlop w wyższym wymiarze niż proporcjonalnie do okresu przepracowanego, przysługuje u kolejnego pracodawcy urlop w odpowiednio niższym wymiarze.

Łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców. Wyjaśniamy, że według art. 1553 K.p., przy ustalaniu wymiaru urlopu na podstawie przepisów art. 1551 K.p. i dalej omówionego art. 1552 K.p., niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.

Wymiar urlopu należny pracownikowi w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć 20 lub 26 dni w zależności od stażu urlopowego, a także wielkości etatu. Ponadto stosownie do art. 1552a K.p., przy ustalaniu urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym (według art. 1551 i 1552 K.p.), kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi na podstawie art. 154 § 1 i 2 K.p. Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.

Przykład

W dniu 10 kwietnia 2018 r. pracodawca zatrudnił w ramach umowy na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy pracownika legitymującego się 10-letnim stażem urlopowym. Jest to jego pierwsza w tym roku praca. Pracownik już w pierwszym dniu zatrudnienia nabył prawo do urlopu wypoczynkowego za 2018 r. w wymiarze 20 dni (9/12 x 26 dni = 19,5 dnia, po zaokrągleniu 20 dni), czyli w proporcji do okresu zatrudnienia z zaokrągleniem niepełnego miesiąca pracy w górę.

Przykład

W dniu 31 maja 2018 r. ulegnie rozwiązaniu umowa z pracownikiem legitymującym się 7-letnim stażem, który jest zatrudniony od 1 marca br. w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracownik był zatrudniony w tym roku u innego pracodawcy na 3/4 etatu przez cały styczeń i 20 dni lutego. Ze świadectwa pracy wynika, że pracownik wykorzystał 24 godziny urlopu. W poprzednim zakładzie pracownik nabył prawo do 3 dni urlopu, co wynika z wyliczenia:

  • 3/4 etatu x 20 dni = 15 dni,
     
  • 2/12 x 15 dni = 2,5 dnia, po zaokrągleniu 3 dni.

Wykorzystał zatem urlop w przysługującym wymiarze. U aktualnego pracodawcy pracownikowi przysługuje 5 dni urlopu (3/12 x 20 dni).

Przykład

Pracownik podjął pracę 24 kwietnia 2018 r. W poprzednim zatrudnieniu, które ustało z końcem marca br., pracownik ten wykorzystał pełny urlop wypoczynkowy za 2018 r. w wymiarze 26 dni. W świetle powyższego w obecnym zatrudnieniu pracownik w ogóle nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego za bieżący rok.

Ważne: Jeżeli ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie takiego stosunku u kolejnego pracodawcy następuje w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia urlopu do pełnego miesiąca dokonuje wyłącznie dotychczasowy pracodawca.

Przykład

W dniu 10 kwietnia 2018 r. zatrudniono na czas nieokreślony pracownika z kilkunastoletnim stażem urlopowym. U poprzedniego pracodawcy za przepracowany okres od 1 stycznia do 4 kwietnia br. wykorzystał 9 dni urlopu (4/12 x 26 dni = 8,66 dnia, po zaokrągleniu 9 dni), co pozostawało w zgodzie z okresem przepracowanym, bowiem kwiecień powinien zaokrąglić (zaliczyć) ten pracodawca.

W aktualnym zatrudnieniu (zaliczeniu podlega 8 miesięcy) z wyliczenia wynika 18 dni urlopu (8/12 x 26 dni = 17,33 dnia, po zaokrągleniu 18 dni). Jeśli pracodawca udzieliłby wyliczoną liczbę dni, nastąpiłoby przekroczenie maksymalnego wymiaru urlopu za bieżący rok o 1 dzień (9 dni + 18 dni - 26 dni). Obecny pracodawca powinien w tej sytuacji przyznać pracownikowi 17 dni urlopu (26 dni - 9 dni wykorzystane u poprzedniego pracodawcy).


Zasada proporcjonalnego urlopu za przepracowany okres dotyczy wszystkich bez wyjątku pracowników. Stosuje się ją także w przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z uzyskaniem przez pracownika uprawnień emerytalnych (por. uchwała SN z 20 sierpnia 1997 r., sygn. akt III ZP 26/97, OSNP 1998/5/145). Należy wspomnieć, że postanowienia układów zbiorowych pracy lub regulaminów mogą być korzystniejsze niż przepisy ogólnie obowiązujące i nie ma przeszkód prawnych, aby w przepisach wewnątrzzakładowych zamieścić regulacje, na mocy których wieloletnim pracownikom rozwiązującym stosunek pracy z powodu przejścia na emeryturę będzie udzielany urlop wypoczynkowy za dany rok w pełnym wymiarze.


Jak już wspomnieliśmy, aktualnie w prawie urlopowym występują dwa rodzaje urlopów proporcjonalnych:

  • ze względu na wymiar czasu pracy oraz
     
  • ze względu na nieprzepracowanie całego roku kalendarzowego.

Jeśli pracownik zatrudniony na część etatu nie przepracuje pełnego roku kalendarzowego u jednego pracodawcy, to jego urlop będzie "podwójnie proporcjonalny".

Przykład

Zatrudniony od 1 marca 2018 r. na 3/4 etatu pracownik, legitymujący się 4-letnim stażem urlopowym, zamierza rozwiązać umowę z dniem 30 czerwca br. Podstawą dla ustalenia przysługującego pracownikowi urlopu proporcjonalnego jest wymiar należny zatrudnionemu na 3/4 etatu, wynoszący w tym przypadku 15 dni (3/4 etatu x 20 dni). Za 4 miesiące pracy pracownik nabywa prawo do 5 dni urlopu (4/12 x 15 dni).


Przepis o proporcjonalnym ustalaniu urlopu stosuje się odpowiednio do pracownika podejmującego pracę u kolejnego pracodawcy w ciągu innego roku kalendarzowego niż rok, w którym ustał jego stosunek pracy z poprzednim pracodawcą.

Przykład

Pracownik legitymujący się 5-letnim stażem urlopowym rozwiązał umowę o pracę w październiku 2017 r., a nowe zatrudnienie podjął w lutym 2018 r. Umowę o pracę zawarto na 3 lata w wymiarze 3/4 etatu.

W bieżącym roku pracownik ma prawo do 14 dni urlopu (3/4 etatu x 20 dni = 15 dni; 11/12 x 15 dni = 13,75 dnia, po zaokrągleniu 14 dni).


Tabele zawierające wymiary urlopów proporcjonalnych stosownie do wymiaru czasu pracy i liczby przepracowanych miesięcy zamieściliśmy we wcześniejszej części niniejszego dodatku.


9.2. Okresowe przerwy w wykonywaniu pracy

W sytuacji, gdy pracownik powraca do pracy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej miesiąc okresie niewykonywania pracy, wymienionym w art. 1552 K.p., przysługuje mu urlop w wymiarze odpowiednio zredukowanym za okres nieobecności. Do wskazanych okresów obniżających wymiar urlopu wypoczynkowego zalicza się:

  • urlop bezpłatny,
     
  • urlop wychowawczy (z zastrzeżeniem omówionym w dalszej treści),
     
  • zasadniczą służbę wojskową lub jej formy zastępcze, służbę przygotowawczą, okresową służbę wojskową, terytorialną służbę wojskową pełnioną rotacyjnie,
     
  • przeszkolenie wojskowe albo ćwiczenia wojskowe,
     
  • tymczasowe aresztowanie,
     
  • odbywanie kary pozbawienia wolności,
     
  • nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy.
Ważne: Okres niewykonywania pracy, podczas którego pracownik nie nabywa prawa do urlopu, powoduje skrócenie urlopu wypoczynkowego tylko wtedy, gdy trwa łącznie co najmniej jeden miesiąc.

Z rozporządzenia urlopowego wynika, że jeśli okres niewykonywania pracy, o którym mowa powyżej, obejmuje części miesięcy kalendarzowych, za miesiąc uważa się łącznie 30 dni. Okresy nieobecności, za które pracownik nie nabywa prawa do urlopu podlegają sumowaniu.

Powołana regulacja budziła wątpliwości, czy chodzi o części nieprzerwanej nieobecności, która przypada na przełomie dwóch miesięcy kalendarzowych, czy też przypadającej w różnych miesiącach, dzielonej okresami efektywnej pracy, o ile łącznie wynosi 30 dni. Jak wyjaśniła PIP w piśmie z 5 sierpnia 2009 r.: "(...) § 2 omawianego rozporządzenia (tj. rozporządzenia urlopowego - przyp. redakcji) odnosi się do zatrudnionych, którzy nabyli prawo do urlopu wypoczynkowego przed wystąpieniem jednego z podanych okresów niewykonywania pracy określonych w art. 1552 K.p. Omawiany przepis pozwala na sumowanie wymienionych nieobecności w pracy obejmujących część miesiąca kalendarzowego, przy czym za miesiąc niewykonywania pracy uważamy łącznie 30 dni. Jeśli więc zatrudniony był np. na dwóch kolejnych urlopach bezpłatnych trwających 35 dni, wymiar urlopu wypoczynkowego obniżamy proporcjonalnie jedynie o 1/12, tak jak z powodu 30-dniowej absencji. Nieobecność 5-dniowa nie powoduje natomiast takiego skutku. W takich sytuacjach nie stosujemy bowiem reguły z art. 1552a K.p., że niepełny miesiąc kalendarzowy zaokrąglamy w górę do pełnego miesiąca. Dopiero więc następnych 25 dni nieobecności w pracy np. z powodu urlopu bezpłatnego pozwala na obniżenie wymiaru urlopu wypoczynkowego o 2/12. Łączna liczba dni absencji w pracy wyniesie bowiem 60 dni, a więc dwa miesiące w rozumieniu § 2 rozporządzenia.".

Przykład

Pracownica uprawniona do 26 dni urlopu wypoczynkowego w 2018 r. dwukrotnie przebywała na krótkich urlopach bezpłatnych: 14-dniowym w lutym oraz 21-dniowym w kwietniu 2018 r. Pracownica nie korzystała dotychczas z urlopu wypoczynkowego.

Ponieważ okresy urlopu bezpłatnego łącznie wyniosły 35 dni (14 dni + 21 dni), to urlop wypoczynkowy pracownicy uległ obniżeniu o 1/12 wymiaru.


Sposób ustalania wymiaru proporcjonalnego urlopu po okresie niewykonywania pracy zależy od okoliczności, czy pracownik nabył już prawo do kolejnego urlopu na dany rok kalendarzowy. Jeśli przed rozpoczęciem okresu niewykonywania pracy prawo do kolejnego urlopu nie zostało jeszcze nabyte, to po powrocie do pracy przysługuje mu urlop proporcjonalny do okresu pozostałego do końca roku. Gdyby umowa o pracę była zawarta na czas określony i kończyła się przed upływem roku kalendarzowego, urlop będzie proporcjonalny do okresu jaki pozostał do końca zatrudnienia (art. 1552 § 1 K.p.).

Reguła ta ma zastosowanie w przypadku, gdy pracownik rozpoczyna nowy rok kalendarzowy, przebywając na urlopie bezpłatnym albo korzystając z innego okresu niewykonywania pracy, wymienionego w art. 1552 K.p.

Przykład

Pracownik z 10-letnim stażem zatrudniony na czas nieokreślony korzystał z urlopu bezpłatnego w okresie od 1 listopada 2017 r. do 30 kwietnia 2018 r.

W dniu 1 stycznia 2018 r., tj. w dacie nabywania uprawnień urlopowych na bieżący rok przez ogół zatrudnionych, pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym, więc nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego. Nastąpiło to dopiero po powrocie do pracy, przy czym w związku z faktem, że przez pierwsze 4 miesiące pracownik przebywał na urlopie bezpłatnym, przysługuje mu za ten rok urlop proporcjonalny do okresu pozostałego do końca roku w wymiarze 18 dni (8/12 x 26 dni = 17,33 dnia, po zaokrągleniu 18 dni).


Do pracownika, którego nieobecność w pracy wystąpiła już po nabyciu prawa do urlopu kolejnego (zasadniczo po pierwszym stycznia danego roku) stosuje się art. 1552 § 2 K.p. Na jego podstawie wymiar urlopu pracownika powracającego do pracy w ciągu tego samego roku kalendarzowego ulega proporcjonalnemu obniżeniu, chyba że przed rozpoczęciem okresu nieobecności pracownik wykorzystał urlop wypoczynkowy w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze. Ponadto od powyższej reguły wprowadzono bardzo istotny wyjątek. Ustawą z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz. U. poz. 1028) zniesiono regułę obniżania urlopu wypoczynkowego w przypadku rozpoczęcia i powrotu z urlopu wychowawczego w trakcie tego samego roku kalendarzowego, po nabyciu prawa do urlopu wypoczynkowego.

Ważne: Urlop wypoczynkowy nie ulega proporcjonalnemu obniżeniu, w przypadku gdy w danym roku kalendarzowym po nabyciu przez pracownika prawa do tego urlopu korzysta on z urlopu wychowawczego, a następnie w tym samym roku powraca do pracy.

Przykład

Legitymujący się 10-letnim stażem urlopowym pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze na czas określony od 1 stycznia do 30 listopada 2018 r. Za ten rok nabył on prawo do 24 dni urlopu (11/12 x 26 dni = 23,83 dnia, po zaokrągleniu 24 dni), jednak wobec faktu, że w okresie od 1 lutego do 31 marca br. korzystał z urlopu bezpłatnego, jego uprawnienia do urlopu wypoczynkowego skorygowano do 20 dni, według wyliczenia: 24 dni - (2/12 x 26 dni) = 19,67 dnia, po zaokrągleniu 20 dni.

Gdyby pracownik przed urlopem bezpłatnym wykorzystał cały tegoroczny urlop wypoczynkowy, korekta nie byłaby już możliwa.

Przykład

Pracownica przebywająca obecnie na urlopie rodzicielskim, bezpośrednio po tym urlopie zamierza wrócić do pracy, a w okresie wakacyjnym skorzystać z dwóch miesięcy urlopu wychowawczego. Jej nieobecność spowodowana urlopem wychowawczym przypadnie po nabyciu bieżących uprawnień urlopowych, zatem pracodawca nie będzie miał prawa obniżyć jej urlopu wypoczynkowego.


Więcej na ten temat w zasobach płatnych:
 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.