W okresie zimowym na pracodawcach ciążą dodatkowe obowiązki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Mają one sezonowy charakter i dotyczą skutków niskich temperatur oraz opadów atmosferycznych. Przepisy z zakresu bhp wymagają w takich warunkach zapewnienia pracownikom określonej temperatury w pomieszczeniach pracy oraz wydawania posiłków i napojów profilaktycznych, gdy zachodzi taka potrzeba. Ponadto wymagają zapewnienia bezpieczeństwa na chodnikach i dachach budynków firmowych.
Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednich napojów i posiłków profilaktycznych, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Powinność ta wynika z art. 232 K.p. oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. z 1996 r. nr 60, poz. 279).
Powołane rozporządzenie jako porę zimową wskazuje okres przypadający od 1 listopada do 31 marca każdego roku. W tym czasie pracodawca zobowiązany jest do zagwarantowania pracownikom posiłku profilaktycznego, w formie jednego dania gorącego, przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu określony w § 3 ust. 1 pkt 3 wymienionego rozporządzenia, tj.:
Obowiązek wydania posiłku profilaktycznego (ciepłego) dotyczy też prac wykonywanych w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10 °C.
Ponadto, oprócz posiłków profilaktycznych, pracodawca obowiązany jest też zagwarantować pracownikom gorące napoje. Przysługują one pracownikom wykonującym prace na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10 °C, a także w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1.000.
Ilość napojów powinna być dostosowana do potrzeb pracowników.
Gorące posiłki i napoje muszą być zapewnione w naturze, nie mogą więc być zastąpione ekwiwalentem pieniężnym.
W przypadku gdy pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków profilaktycznych ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:
W okresie zimowym pracodawca ma obowiązek zapewnić w zamkniętych pomieszczeniach określone przepisami minimalne temperatury, których wysokość zależy od rodzaju pomieszczeń i wykonywanej pracy. Nie mogą one być:
Temperatury te zostały określone w § 30 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).
Natomiast w pomieszczeniach typu: hale pracy lekkiej, szatnie odzieży wierzchniej, sklepy spożywcze i przemysłowe czy zmywalnie w zakładach żywienia zbiorowego, należy zapewnić temperaturę nie niższą niż 16 °C.
Dodatkowo stanowiska pracy na otwartej przestrzeni powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed ujemnym wpływem warunków atmosferycznych, m.in. opadami, niską temperaturą czy silnym wiatrem. Tak stanowi § 45 ust. 4 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp.
Pracodawcy, którzy są właścicielami lub zarządcami budynków, mają obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa na chodnikach znajdujących się na terenie firmy oraz przeciwdziałania zagrożeniom, jakie stwarza zalegający na dachach śnieg i lód. Wymaga to odśnieżania i usuwania zalegającego lodu. Powinność ta została uregulowana w art. 61 Prawa budowlanego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1332 ze zm.). Przy czym prace te może wykonać na zlecenie firma zewnętrzna wyspecjalizowana w tego typu usługach, albo pracodawca może też skierować do tej pracy własnych pracowników, jednak wiąże się to z zapewnieniem im bezpiecznych warunków pracy.
Pracownik skierowany przez pracodawcę do usuwania śniegu z dachu (praca na wysokości) musi posiadać aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do jej wykonywania i być przeszkolony do tej pracy w zakresie bhp. Ponadto pracodawca jest obowiązany wyznaczyć strefę niebezpieczną wokół budynku, na dachu którego będzie prowadzone odśnieżanie. W strefie tej może bowiem dochodzić do obsunięcia się śniegu lub lodu, a także upadku narzędzi z dachu. Natomiast zasady stosowania sprzętu pomocniczego przy wykonywaniu pracy na wysokości określa rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 r. nr 191, poz. 1596 ze zm.).
Środki ochrony indywidualnej pracownika wykonującego odśnieżanie dachu:
(załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp) |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)
|