1) Czy spółka z o.o. przed podjęciem uchwały o likwidacji zakładu pracy może wypowiedzieć umowy o pracę podając ten fakt jako ich przyczynę? Czy w tych okolicznościach może skrócić okresy wypowiedzenia?
Nie, przyczyną wypowiedzenia umów o pracę może być likwidacja spółki z o.o. (pracodawcy) dopiero po podjęciu uchwały w tej sprawie przez wspólników. Wcześniejsze dokonanie tych czynności powinno wynikać z innych powodów, które muszą być uzasadnione, konkretne i prawdziwe.
Otwarcie likwidacji spółki z o.o. może nastąpić m.in. z dniem powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki (art. 274 § 1 K.s.h.). Jej likwidatorami są członkowie zarządu, o ile umowa spółki lub uchwała wspólników nie stanowi inaczej (art. 276 § 1 K.s.h.). Do nich należy podjęcie czynności mających na celu zakończenie stosunków pracy (np. wypowiedzeń umów o pracę) oraz wydanie dokumentów dotyczących zatrudnienia (art. 280 w związku z art. 201 § 1 K.s.h.), ponieważ proces likwidacji nie powoduje rozwiązania ani wygaśnięcia stosunków pracy z mocy samego prawa. Jeśli przyczyną pism wypowiadających ma być właśnie likwidacja pracodawcy, wówczas powinny być one wręczone po jej otwarciu. Wcześniej jest to nieprawidłowe z uwagi na nieistnienie, a więc i nieprawdziwość powodu wypowiedzenia.
Ważne: Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę musi być uzasadniona, konkretna i prawdziwa (por. wyrok SN z 26 sierpnia 1999 r., sygn. akt I PKN 182/99, OSNP 2000/23/858). |
Jeśli więc spółka zamierza wypowiedzieć umowy o pracę przed otwarciem likwidacji, to powinna wziąć pod uwagę wymienione wyżej cechy. Jednak bez względu na to, jaką przyczynę (w tym likwidację pracodawcy) poda, jej obowiązkiem jest zachowanie ustawowych okresów wypowiedzenia, które mają zastosowanie do zwalnianych pracowników. Okres wypowiedzenia może też zostać skrócony na podstawie art. 36 § 6 K.p. lub art. 361 K.p. Pierwszy z powołanych przepisów umożliwia ustalenie wcześniejszego terminu rozwiązania umowy w drodze porozumienia stron, natomiast drugi nie wymaga zgody pracownika, z tym że ma on zastosowanie do trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który może być skrócony najwyżej do 1 miesiąca, a ponadto przewiduje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
Spółka może również zwolnić pracowników z obowiązku świadczenia pracy w okresach wypowiedzeń. Pozwala na to art. 362 K.p., obligując jednocześnie do wypłaty wynagrodzenia za czas zwolnienia.
Przypominamy, że likwidacja pracodawcy wyłącza szczególną ochronę przed zwolnieniem, w tym pracowników w wieku przedemerytalnym, pracownic w ciąży, na urlopach związanych z rodzicielstwem (art. 411 i 177 § 4 K.p.).
2) Czy w okolicznościach wskazanych w pytaniu 1 podstawą rozwiązania stosunku pracy zamieszczoną w świadectwie pracy będzie art. 30 § 1 pkt 2 K.p. w związku z ustawą o zwolnieniach grupowych?
W dniu rozwiązania umowy o pracę pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi świadectwo pracy, podając w nim zastosowany tryb zakończenia stosunku pracy oraz jego podstawę. Tak nakazują art. 97 § 1 i 2 K.p. oraz § 2 ust. 1 pkt 4 i § 4 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. poz. 2292). W przypadku wypowiedzenia konieczne jest także wskazanie strony, która wypowiedziała umowę. Oznacza to, że Czytelnik w ust. 3 lit. a) świadectwa pracy powinien wpisać: "art. 30 § 1 pkt 2 K.p., wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę" bez wskazywania przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych, ponieważ nie ma ona zastosowania w opisanej sytuacji. Ten akt prawny dotyczy zwolnień grupowych pracowników, gdy pracodawca nie jest w procesie likwidacyjnym, lecz np. przeprowadza redukcje etatów z uwagi na sytuację ekonomiczną lub organizacyjną, aby dostosować wielkość zatrudnienia do aktualnych potrzeb. Celem likwidacji jest natomiast całkowite "unicestwienie" spółki, w tym w sferze pracowniczej. Realizując dyspozycję § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie świadectwa pracy, w myśl którego zamieszcza się w nim informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeń społecznych, powinien natomiast uzupełnić tę część świadectwa podając, iż wypowiedzenie nastąpiło w związku (z powodu) likwidacji pracodawcy. Może być ona niezbędna np. w przypadku ubiegania się przez zainteresowanego o świadczenie przedemerytalne.
Wzór świadectwa pracy dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl. |
Zwracamy uwagę! Prawna likwidacja pracodawcy, prowadząca do wykorzystania jego zorganizowanego mienia (zakładu pracy w sensie przedmiotowym) w celu kontynuowania dotychczasowej działalności jest przejściem zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, do którego stosuje się art. 231 K.p. (por. wyrok NSA w Warszawie z 3 września 1998 r., sygn. akt II SA 1439/97).
|