Po śmierci mamy spadek na podstawie testamentu trafił do mojego rodzeństwa. Nie zostałam wydziedziczona. W przeszłości otrzymałam od mamy kilka darowizn. Rodzeństwo uważa, że z tego powodu nie należy mi się zachowek, gdyż wspomniane darowizny trzeba traktować właśnie jako formę wypłaty zachowku przez mamę. Czy faktycznie nie przysługuje mi zachowek?
Wszystko zależy od okoliczności sprawy. Regułą jest, że zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału - tzw. zachowek. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Skoro Czytelniczka nie została formalnie wydziedziczona, co do zasady, ma roszczenie wobec rodzeństwa o zapłatę zachowku.
Należy pamiętać jednak, że przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku, według określonych zasad, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Określa tak art. 993 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.). I tak, przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Z punktu widzenia Czytelniczki należy zatem zwrócić uwagę na dwie kwestie - że w jej przypadku nie obowiązuje ograniczenie czasowe dotyczące darowizny i że jedynie wspomniane drobne, zwyczajowe darowizny nie podlegają doliczeniu.
Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku. Po doliczeniu do wartości spadku darowizn można ustalić wysokość należnego zachowku. Wówczas może okazać się, że darowizny, które Czytelniczka otrzymała, wyczerpują należny jej zachowek i w takim przypadku roszczenie w stosunku do rodzeństwa nie będzie jej przysługiwać. Wszystko zależy zatem od konkretnych wyliczeń.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
