Po śmierci ojca dochodziłem bezskutecznie zachowku od spadkobierców, tj. brata oraz żony ojca. Nie dysponują oni majątkiem pozwalającym na zapłatę. Na kilka lat przed śmiercią ojciec uczynił dużą darowiznę na rzecz swojej siostry - stąd w głównej mierze tak niska wartość spadku i brak możliwości zapłacenia zachowku przez spadkobierców. Do kogo mogę zwrócić się z roszczeniem o zapłatę?
Roszczenie o zapłatę zachowku można kierować w zależności od sytuacji wobec różnych podmiotów.
Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Jeśli uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny doliczony do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże osoba ta jest obowiązana do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem zapisu windykacyjnego.
Natomiast gdy uprawniony nadal nie uzyskał całego zachowku od wskazanych osób, może skierować swoje żądanie do osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę. Dotyczy to jedynie tej darowizny, która została doliczona do spadku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny. Stanowi o tym art. 1000 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.). Obdarowany może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie przedmiotu darowizny.
Nie każda darowizna jest doliczana do spadku. Ustalając wysokość zachowku dolicza się do masy spadkowej darowizny uczynione za życia przez spadkodawcę z uwzględnieniem reguł określonych w art. 994 K.c. Takiemu doliczeniu podlegają m.in. darowizny uczynione w ciągu dziesięciu lat od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).
Oznacza to, że jeśli warunek ten jest spełniony, Czytelnik będzie mógł dochodzić od swojej cioci (siostry spadkodawcy) zapłaty zachowku. Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 30 stycznia 2008 r., sygn. akt III CSK 255/07, zwrócił uwagę właśnie na taką sytuację uznając, że: "Jeżeli spadkodawca dokonał darowizny wyczerpującej cały spadek, uprawniony do zachowku może dochodzić od obdarowanego roszczenia o zachowek w granicach określonych w art. 1000 k.c.". Zdaniem Sądu niedopuszczalna w polskim systemie prawnym byłaby sytuacja, że cały majątek po zmarłym, jeszcze za jego życia, otrzymuje inna osoba, a spadkobierca uprawniony do zachowku nie uzyskuje żadnych praw.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
