Przez ostatnie lata życia mojej mamy mieszkał z nią mój brat. Wiem, że mama co jakiś czas spisywała testament. Brat w zasadzie trzymał pieczę nad tymi dokumentami. Po śmierci mamy brat ujawnił nam tylko ostatni testament. Czy nie powinien pokazać wszystkich dokumentów? Twierdzi, że tylko ostatni testament obowiązuje i uchyla sam w sobie dokumenty wcześniejsze.
Twierdzenia brata Czytelnika nie są prawidłowe. Każdy testament spadkodawcy powinien znaleźć się w sądzie bądź u notariusza. Dotyczy to w zasadzie wszelkich dokumentów, które noszą "znamiona" testamentu. Testamentu nie trzeba składać do sądu, jeśli został on złożony u notariusza. Stanowi o tym art. 646 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.). Tylko bowiem sąd jest legitymowany do tego, aby ocenić ważność poszczególnych testamentów, tym bardziej do oceny, czy jeden testament unieważnia testament poprzedni. Nie jest to bowiem tak oczywiste. Wspomniany obowiązek jest na tyle bezwzględny, iż uznaje się, że dokument trzeba złożyć także wtedy, gdy wprost widnieje na nim zapis, iż spadkodawca pozbawia go ważności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003 r., sygn. akt III CZP 14/03).
Okoliczność, iż mama Czytelnika sporządzała co jakiś czas testament przemawia za tym, aby jego brat złożył do sądu wszelkie dokumenty. Osoba, która bezzasadnie uchyla się od wykonania powyższego obowiązku, ponosi odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę. Nieujawnienie testamentu w terminie może bowiem znacznie opóźnić przeprowadzenie postępowania w sprawie stwierdzenia nabycia spadku bądź doprowadzić do konieczności wszczęcia w przyszłości kolejnego postępowania, gdy testament się "odnajdzie". Ponadto sąd spadku może nałożyć na uchylającego się grzywnę. Testament późniejszy wcale nie musi uchylać zapisów testamentu wcześniejszego, może go np. uzupełnić. Przykładowo w jednym testamencie powołany zostanie do całego spadku syn testatora, a w drugim uzupełni się, że spadek ma otrzymać również, oprócz syna córka. Co więcej, jeden testament może zawierać powołanie określonych osób na spadkobierców, a inny uczynienie na rzecz określonych osób stosownych zapisów.
Po otrzymaniu dokumentu sąd albo notariusz otwiera i ogłasza testament, gdy ma dowód śmierci spadkodawcy.
|