Mój mąż ma przejściowe problemy zdrowotne. W naszym małżeństwie obowiązuje wspólność majątkowa, mieszkamy razem, prowadzimy wspólne gospodarstwo domowe. Obecnie mąż nie może samodzielnie podejmować czynności dotyczących jego majątku osobistego (np. związanych z wykonywaniem umowy najmu lokalu, którego jest właścicielem). Dowiedziałam się, że przysługuje mi - jako współmałżonkowi - prawo do działania w imieniu i na rzecz męża w ramach upoważnienia wynikającego nie z pełnomocnictwa (bo takim nie dysponuję), ale bezpośrednio z przepisów. Czy to prawda?
TAK, choć zakres tego upoważnienia jest mocno ograniczony. Chodzi o instytucję przedstawicielstwa ustawowego, o której mowa w art. 29 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809). Zgodnie z tym przepisem, w razie przemijającej przeszkody, która dotyczy jednego z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu, drugi małżonek może za niego działać w sprawach zwykłego zarządu, w szczególności może bez pełnomocnictwa pobierać przypadające należności, chyba że sprzeciwia się temu małżonek, którego przeszkoda dotyczy. Względem osób trzecich sprzeciw jest skuteczny, jeżeli był im wiadomy.
Działanie w ramach przedstawicielstwa ustawowego możliwe jest zatem jedynie wtedy, gdy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, a po stronie małżonka, którego majątku sprawa dotyczy, występuje tzw. przemijająca przeszkoda. Oznacza to, że skorzystanie z tej instytucji możliwe jest w każdym ustroju majątkowym, nie tylko we wspólności majątkowej. Z pytania wynika, że Czytelniczka i jej mąż mieszkają razem i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Zatem nie ma wątpliwości, że pozostają we wspólnym pożyciu. Przemijająca przeszkoda w samodzielnym działaniu oznacza zaistnienie takich okoliczności, które uniemożliwiają lub znacznie utrudniają osobiste działanie reprezentowanego, przy czym muszą to być okoliczności przejściowe, niemające charakteru trwałego, np. nagła choroba. Taką przemijającą przeszkodą nie może być natomiast choroba (stan zdrowia) małżonka, która ma charakter przewlekły (np. pozostawanie małżonka w śpiączce po wypadku).
W ramach przedstawicielstwa ustawowego możliwe jest podjęcie jedynie czynności zwykłego zarządu (zarówno czynności faktycznych, jak i prawnych) i tylko wtedy, gdy małżonek, którego przeszkoda dotyczy, nie wniósł sprzeciwu w odniesieniu do takiej czynności. Co ważne, chodzi wyłącznie o sprawy związane z majątkiem osobistym (prywatnym) współmałżonka. W przypadku czynności dotyczących majątku wspólnego - jeśli taki ustrój majątkowy między małżonkami obowiązuje - korzystanie z powyższego umocowania jest niepotrzebne, bowiem w tym ustroju każdy z małżonków może, poza kilkoma wyjątkami, samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
