Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Podatki  »  VAT i akcyza  »   Kompensata należności a MPP
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Kompensata należności a MPP

Gazeta Podatkowa nr 12 (1678) z dnia 10.02.2020
Aleksandra Węgielska

W sytuacji gdy dwaj podatnicy są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, mogą dokonać kompensaty swoich wierzytelności. Nie stosują wówczas mechanizmu podzielonej płatności w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane.

Kiedy MPP?

Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury, mogą zastosować MPP. Jednak w niektórych przypadkach zastosowanie MPP jest obowiązkowe. Obowiązek wystąpi, gdy podatnik będzie dokonywał płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza 15.000 zł.

Przy czym w takim przypadku sprzedawca jest zobowiązany na fakturze dokumentującej tę dostawę umieścić oznaczenie "mechanizm podzielonej płatności" (art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT).

Kompensata należności

Przepisy dotyczące MPP w sposób szczególny odnoszą się do stosowania w rozliczeniach między podatnikami kompensat wzajemnych należności. Jak wskazano bowiem w art. 108a ust. 1d ustawy o VAT, w przypadku dokonania potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.), przepisów dotyczących zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane.

Tak więc w sytuacji gdy cała należność z faktury, w której kwota należności przekracza 15.000 zł, obejmującej towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, jest uregulowana w drodze kompensaty, to nie wystąpi obowiązek stosowania MPP. Jeżeli jednak po wzajemnym potrąceniu pozostanie jeszcze kwota do zapłaty, to różnicę tę należy uregulować w mechanizmie podzielonej płatności.

Jak wynika z art. 498 K.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości, oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Kompensata ta jest dokonywana jednostronnie poprzez oświadczenie o potrąceniu składane drugiej stronie, a zatem nie wymaga dla swej skuteczności zgody drugiej strony.

Wymagalność wierzytelności

Należy wskazać, że art. 498 K.c. dopuszcza stosowanie kompensaty, ale tylko w stosunku do wierzytelności wymagalnych. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 stycznia 2008 r., sygn. akt V CSK 367/07, uznał, że przez wymagalność należy rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. W obrocie gospodarczym wymagalność należy łączyć z upływem terminu płatności określonego np. na fakturze.

Ustawodawca w art. 108a ust. 1d ustawy o VAT dopuszcza wyłączenie mechanizmu podzielonej płatności przy kompensacie, ale tylko tej, o której mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego. Jak wskazano wcześniej, w przepisie tym jest mowa o jednej z form kompensaty - potrąceniu jednostronnym.

Oprócz tej kompensaty możliwa jest także inna - kompensata umowna (nieuregulowana wprost w Kodeksie cywilnym). W tym przypadku strony umawiają się, na jaki dzień dokonywane jest potrącenie i tutaj mogą być wygaszane wierzytelności niewymagalne. Kompensata ta jest dopuszczalna na podstawie swobody umów określonej w art. 3531 K.c. Przepis ten określa granice swobody umów, wskazując, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Kompensata umowna jest więc umową zawartą pomiędzy stronami, której treść określa należności podlegające potrąceniu oraz moment dokonania kompensaty. Zatem w tym przypadku konieczne jest uzyskanie zgody drugiej strony na dokonanie kompensaty umownej.

W razie potrącenia jednostronnego wierzytelności obu stron umarzają się wzajemnie do wysokości niższej z nich. Natomiast w ramach kompensaty umownej strony mogą ustalić, jakie wierzytelności mają zostać potrącone.

Czytając literalnie zapis art. 108a ust. 1d ustawy o VAT, dochodzi się do wniosku, że dokonanie kompensaty innej niż ta, o której mowa w art. 498 K.c., nie będzie podatnika zwalniało z obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Jednak, czy o to ustawodawcy chodziło? Moim zdaniem, dokonanie kompensaty umownej powinno być dla celów VAT traktowane na tych samych zasadach co kompensata "kodeksowa". Tym bardziej, że w uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy o VAT, która wprowadziła przepisy dotyczące obowiązkowego MPP, wyjaśniano, że przepisy nie będą zmuszały do dokonywania płatności przelewami za towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, jeżeli cała należność z faktury, obejmującej te towary lub usługi, zostanie uregulowana w drodze kompensaty.

Pojęcie wymagalności nie zostało w prawie zdefiniowane. Pojęcie to jednak bywa różnie rozumiane, przy czym różnice dotyczą powiązania tego pojęcia z terminem spełnienia świadczenia. Termin spełnienia świadczenia to czas, kiedy dłużnik powinien wykonać swoje świadczenie w sposób należyty, zgodnie z art. 354 i 355 K.c. W takim ujęciu termin spełnienia świadczenia wyznacza granicę czasową, do kiedy najpóźniej świadczenie powinno być spełnione w sposób prawidłowy. Do końca upływu terminu spełnienia świadczenia dłużnik, co do zasady, nie ponosi negatywnych konsekwencji niewykonania czy też nienależytego wykonania zobowiązania. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Wierzytelność jest wymagalna w rozumieniu art. 498 § 1 K.c. w terminie wynikającym z art. 455 K.c.

Z uchwały SN z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt III CZP 76/14

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106)

VAT i akcyza - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.