Rozszerzony katalog podmiotów rozliczających obowiązkowo VAT

Od 1 września 2019 r. zacznie obowiązywać część przepisów nowelizacji ustawy o VAT uchwalonej w dniu 4 lipca 2019 r. (tzw. pakiet zmian uszczelniających system VAT). Od tego dnia zostanie rozszerzony wykaz podatników, którzy nie będą mieli możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT (do 200.000 zł rocznego obrotu).

Podatnicy uprawnieni do zwolnienia z VAT

Zwolnieni z VAT są tzw. drobni przedsiębiorcy, czyli przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Podatnicy rozpoczynający wykonywanie tych czynności w trakcie roku podatkowego mają prawo do zwolnienia z VAT, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł.

Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty VAT. Ponadto do wartości sprzedaży nie wlicza się:

1) WDT oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju, a także sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,

2) odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.), z wyjątkiem:

a) transakcji związanych z nieruchomościami,

b) usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,

c) usług ubezpieczeniowych

- jeżeli czynności te nie mają cha- rakteru transakcji pomocniczych,

3) odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Czynności wyłączone ze zwolnienia z VAT

Podatnicy, którzy chcą korzystać ze zwolnienia z VAT, muszą wziąć pod uwagę to, że ustawodawca wyłączył z tego prawa podmioty dokonujące sprzedaży wyrobów i usług wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy. Zwolnień nie stosuje się do podatników:

1) dokonujących dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT, tj. wyrobów (złomu) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

• energii elektrycznej,
   
• wyrobów tytoniowych,
   
• samochodów osobowych, innych niż wymienione w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. e), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b),

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu,

2) świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

3) nieposiadających siedziby działalności gospodarczej w Polsce.

Zmiany od 1 września 2019 r.

Zmiany, które zaczną obowiązywać od 1 września 2019 r., będą polegały na rozszerzeniu katalogu podatników, do których nie stosuje się zwolnienia podmiotowego. Ze zwolnienia tego nie będą bowiem mogli korzystać podatnicy dokonujący dostaw części do pojazdów samochodowych i motocykli (niezależnie od sposobu realizacji dostawy).

Ze zwolnienia tego nie będzie mogła także korzystać dostawa następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

• preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
   
• komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
   
• urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27),
   
• maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28).

Ponadto zlikwidowano możliwość korzystania ze zwolnienia z VAT dla podatników świadczących usługi ściągania długów, w tym faktoringu. Usługi te nie są objęte zwolnieniem przewidzianym dla tzw. usług finansowych na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 ustawy o VAT. Ministerstwo Finansów uznało, że nie jest zasadne, aby podatnicy świadczący te usługi korzystali ze zwolnienia podmiotowego.

Przy czym nowe wyłączenia ze zwolnienia podmiotowego będą mieć zastosowanie do dostaw towarów/świadczenia usług dokonanych od dnia wejścia w życie nowelizacji, czyli od dnia 1 września 2019 r. Czynności dokonane od tego dnia będą objęte obligatoryjnym opodatkowaniem VAT.

Zmiana art. 113 ust. 13 ustawy o VAT nie wymaga regulacji przejściowych. Zastosowanie bowiem znajdzie art. 41 ust. 14h ustawy o VAT, zgodnie z którym w przypadku opodatkowania podatkiem czynności uprzednio zwolnionych z VAT przepisy art. 14a-14g ustawy o VAT stosuje się odpowiednio.

Tak więc w sytuacji, gdy na poczet dostawy omawianych towarów lub świadczenia usług, które zostaną dokonane po dniu wejścia w życie ustawy, przed dniem wejścia w życie ustawy podatnik otrzyma zaliczkę (część lub całość zapłaty), wówczas będzie ona w tej części podlegać zwolnieniu z VAT (art. 41 ust. 14h pkt 1 ustawy o VAT w związku z art. 41 ust. 14f). W stosunku do takiej zapłaty obowiązek podatkowy powstał wcześniej, co oznacza, że może ona korzystać np. ze zwolnienia od podatku. Natomiast pozostała część należności będzie opodatkowana VAT.