Jestem czynnym podatnikiem VAT. Prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą (świadczę usługi remontowo-budowlane). Kupiłem na potrzeby osobiste budynek mieszkalny. Zamierzam wykonać remont tego budynku przez prowadzoną przeze mnie firmę. Czy świadczenie usługi samemu sobie podlega opodatkowaniu VAT? Czy powinienem wystawić fakturę w celu udokumentowania tej usługi?
Usługa, o której mowa w pytaniu, może podlegać opodatkowaniu, ale jedynie jako nieodpłatne świadczenie usług na potrzeby osobiste. Nie należy wystawiać z tego tytułu faktury. |
Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się z kolei każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Za odpłatne świadczenie usług może być uznane m.in. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika (patrz: art. 8 ust. 2 ustawy o VAT).
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (patrz: art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).
Na temat świadczenia usług samemu sobie oraz ich dokumentowania wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 2 października 2017 r., nr 0113-KDIPT1-1.4012.513.2017.1.RG. Organ wskazał, że pojęcie "świadczenie" - składające się na istotę usługi - należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem i należy przez nie rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Pojęcie "świadczenie" zakłada istnienie podmiotu będącego jego odbiorcą (konsumentem usługi) i musi to być podmiot inny niż wykonujący usługę. W interpretacji czytamy:
"(...) na gruncie prawa cywilnego niedopuszczalna jest sytuacja, w której zobowiązanym do świadczenia, jak i przyjmującym świadczenie byłaby jedna i ta sama osoba (jeden podmiot).
(...) z umową sprzedaży usługi remontowo-budowlanej mamy do czynienia wówczas, gdy przez umowę zlecenia zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać na rzecz zleceniodawcy usługę, a zleceniodawca zobowiązuje się zaakceptować wykonaną usługę i zapłacić zleceniobiorcy za wykonane prace. Umowa zlecenia, jak i umowa sprzedaży ma charakter czynności dwustronnej.
(...) umowa sprzedaży usługi remontowo-budowlanej może być skuteczna wyłącznie wtedy, jeżeli jest zawarta przez dwie strony. Sprzedaż usługi remontowo-budowlanej "samemu sobie" jest czynnością prawnie bezskuteczną - może mieć jedynie charakter wykonania usługi na potrzeby osobiste (podkreśl. red.). (...)"
Organ uznał, że w sytuacji świadczenia usług samemu sobie nie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, o których mowa w ww. art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Usługa nie jest bowiem czynnością wykonywaną na rzecz innej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, lecz jest świadczona w ramach tego samego podmiotu. Ponadto w przypadku, gdy płatność za usługę ma nastąpić samemu sobie, nie można uznać, że występuje odpłatność za świadczone usługi. W konsekwencji czynność świadczenia usługi samemu sobie nie podlega udokumentowaniu fakturą zgodnie z ww. art. 106b ust. 1 ustawy o VAT.
W sytuacji wskazanej w pytaniu świadczenie przez podatnika VAT (tu: Czytelnika) usługi samemu sobie należy uznać za nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika. W ww. interpretacji indywidualnej organ podatkowy uznał, że usługi takie można udokumentować dowodem księgowym lub fakturą wewnętrzną. W interpretacji czytamy:
"(...) fakt, że od 1 stycznia 2014 r. uchylono art. 106 ust. 7 ustawy (o VAT - przyp. red.) umożliwiający podatnikom dokumentowanie określonych nim czynności za pomocą faktur wewnętrznych, w przypadku czynności wymienionych w art. 8 ust. 2 (ustawy o VAT - przyp. red.), taką podstawą może być odpowiedni dowód księgowy wystawiony przez Wnioskodawcę, który będzie potwierdzał dokonanie tego świadczenia. Odejście od obowiązku dokumentowania wskazanych w uchylonym przepisie art. 106 ust. 7 ustawy (o VAT - przyp. red.) czynności fakturami wewnętrznymi oznacza możliwość prowadzenia przez podatnika dowolnej dokumentacji, która takie czynności będzie odzwierciedlać. Podatnicy nadal mogą wystawiać faktury wewnętrzne, jeśli taka będzie ich wola. Brak jest zatem przeszkód, aby Wnioskodawca wystawił fakturę wewnętrzną lub inny dokument, który będzie zawierał wszystkie dane, które w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. zawierała faktura wewnętrzna. (...)"
Jestem czynnym podatnikiem VAT. Prowadzę jednoosobową firmę budowlaną. Zamierzam poszerzyć działalność o działalność deweloperską. Czy budując domy na potrzeby działalności deweloperskiej, będę zobowiązany wystawiać faktury samemu sobie (jako inwestorowi)?
Jak wskazaliśmy w odpowiedzi na poprzednie pytanie, sprzedaż usługi "samemu sobie" jest czynnością prawnie bezskuteczną i może mieć jedynie charakter wykonania usługi na potrzeby osobiste. Z sytuacji opisanej przez Czytelnika wynika natomiast, że nie będzie on wykonywał usług na potrzeby osobiste, które ustawodawca zrównał z opodatkowaną VAT czynnością odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju.
Po rozszerzeniu działalności Czytelnik będzie zarówno budował, jak i sprzedawał domy. Czytelnik będzie zatem wszystkie te czynności wykonywał w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, występując zarówno jako inwestor, jak i główny wykonawca. W takiej sytuacji budowa domów nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Czynnością opodatkowaną VAT będzie dopiero ich dostawa.
|