Moment ujęcia w kosztach podatkowych raty leasingowej

Spółka zawarła umowę leasingu operacyjnego samochodu ciężarowego, przy czym faktury dokumentujące raty leasingowe wystawiane są w miesiącu poprzedzającym miesiąc, którego rata dotyczy. Przykładowo, faktura dokumentująca ratę leasingową za wrzesień 2021 r. została wystawiona (i wpłynęła do spółki) w sierpniu br. W którym miesiącu ratę tę spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów i w którym miesiącu spółka może odliczyć VAT wykazany na tej fakturze?

Ujęcie raty leasingowej w kosztach podatkowych

Dla celów CIT opłaty wynikające z umowy leasingu operacyjnego uznawane są generalnie za koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, tj. tzw. koszty pośrednie. Tego rodzaju koszty są potrącalne w dacie poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Tak wynika z art. 15 ust. 4d ustawy o PDOP.

Miesięczne raty leasingowe generalnie nie są kosztami przekraczającymi rok podatkowy, w związku z czym są one ujmowane w kosztach podatkowych w dacie poniesienia.

Za dzień poniesienia pośredniego kosztu uzyskania przychodów uważa się zasadniczo dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 15 ust. 4e ustawy o PDOP).

Obecnie organy podatkowe uważają, że dniem poniesienia kosztu pośredniego jest dzień, na który dany wydatek został ujęty (zaksięgowany) w księgach rachunkowych na jakimkolwiek koncie, niekoniecznie kosztowym.

Jak przykładowo stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 27 lipca 2021 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.220.2021.1.DP:

"(...) jeżeli podatnik poniósł dany wydatek (koszt), który ujęty został w księgach rachunkowych i zgodnie z ustawą o CIT można go uznać za koszt pośredni, to data ujęcia w księgach rachunkowych tego wydatku będzie momentem poniesienia kosztu podatkowego. Należy podkreślić, że chodzi tu o jakiekolwiek ujęcie kosztu w księgach rachunkowych, a nie tylko ujęcie go na kontach wynikowych (kosztowych). (...)"

Jeśli zatem faktura dokumentująca ratę leasingową za wrzesień 2021 r. (wystawiona i otrzymana przez spółkę w sierpniu br.) została ujęta w księgach rachunkowych (zaksięgowana) na jakimkolwiek koncie:

• w sierpniu br., to wartość raty leasingowej mogła stanowić koszt podatkowy sierpnia br.,
• we wrześniu br., to wartość raty leasingowej stanowi koszt podatkowy września br.

Zaznaczmy, że zgodnie z zasadą memoriału, w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane są koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione (por. art. 6 ustawy o rachunkowości).

Zatem postępując w myśl przywołanych regulacji, jednostka powinna koszty dotyczące rat leasingowych ujmować w kosztach bilansowych w miesiącu, którego dana rata dotyczy. Oznacza to, że wartość raty dotyczącej września br. wynikająca z faktury otrzymanej w sierpniu br. powinna zasadniczo obciążyć koszty września br. Do tego czasu wartość netto faktury może zostać ujęta w księgach rachunkowych sierpnia br., np. na koncie 30 "Rozliczenie zakupu". Mając jednak na uwadze fakt, że taki sposób ewidencji spowoduje wykazanie kosztu uzyskania przychodów w miesiącu ujęcia faktury w księgach (tj. w sierpniu br.), naszym zdaniem, w trakcie roku można przyjąć uproszczenie, księgując również koszty bilansowe w miesiącu otrzymania faktury.

Inaczej będzie na koniec roku obrotowego. Wówczas bezwzględnie należy zachować czystość ww. zasad. W efekcie otrzymana np. w grudniu 2021 r. faktura dotycząca stycznia 2022 r. będzie mogła zostać ujęta w kosztach bilansowych wyłącznie tego miesiąca, którego dotyczy (tj. stycznia 2022 r.).

Moment odliczenia VAT od raty leasingowej

Jeśli samochód, będący przedmiotem umowy leasingu operacyjnego, jest wykorzystywany na potrzeby czynności opodatkowanych VAT, to spółce przysługuje prawo do odliczenia VAT z faktury dokumentującej ratę leasingową. Uwzględniając fakt, iż dla celów VAT leasing operacyjny uznawany jest za usługę, spółka ma prawo odliczyć VAT z faktury dokumentującej tę ratę:

• w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do tej usługi powstał obowiązek podatkowy u leasingodawcy; obowiązek ten powstaje generalnie z chwilą wystawienia faktury (nie później niż z upływem terminu płatności),
• nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.

W sytuacji, o której mowa w pytaniu, faktura dokumentująca ratę leasingową za wrzesień 2021 r. została wystawiona i otrzymana przez spółkę w sierpniu br. To oznacza, że spółka ma prawo odliczyć VAT z ww. faktury w rozliczeniu za sierpień br.