Spółka dokonuje transakcji towarowych z podmiotami powiązanymi mającymi siedzibę w różnych krajach. Transakcje te rozliczane są w walutach obcych. Według jakich zasad spółka powinna oceniać, czy ich wartość przekroczyła w latach 2018-2020 wartość 10 mln euro i czy w związku z tym powstał obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych? Jakie pozycje dla celów wyliczenia 10 mln euro należy brać pod uwagę - tj. czy liczą się tu koszty i przychody wg CIT-8 łącznie z przychodami zwolnionymi od podatku, czy przychody bilansowe wg RZiS (RZiS sporządzamy w wersji porównawczej)?
Wartości przychodów i kosztów wykazywane w rachunku zysków i strat oraz wartości przychodów i kosztów uwzględniane dla potrzeb podatkowych w praktyce nie mogą stanowić podstawy do określania, które z zawartych przez podatnika transakcji objęte są obowiązkiem dokumentacyjnym cen transferowych, a które nie są obowiązkiem takim objęte. |
Zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. zasadami wyrażonymi w art. 11k ust. 2 ustawy o PDOP oraz art. 23w ust. 2 ustawy o PDOF, lokalna dokumentacja cen transferowych powinna być sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość, pomniejszona o podatek od towarów i usług, przekracza w roku obrotowym następujące progi:
Progi wartości transakcji powinny być ustalane odrębnie dla każdej transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, niezależnie od przyporządkowania transakcji kontrolowanej do transakcji towarowych, finansowych, usługowych albo innych transakcji, oraz dla strony kosztowej i przychodowej. |
Wskazać przy tym należy, iż jednorodny charakter transakcji powinien być rozumiany ekonomicznie, tj. przez pryzmat parametrów tych transakcji, istotnych z punktu widzenia cen transferowych, takich jak przedmiot transakcji, istotne funkcje pełnione w nich przez podatnika, użyte aktywa, podejmowane ryzyka, sposób kalkulacji ceny, czy warunki płatności. Nie ma przy tym znaczenia liczba umów czy faktur dokumentujących te transakcje. Zatem w przypadku, gdy uwzględniając powyższe kryteria kilka transakcji zrealizowanych przez podatnika w danym roku podatkowym, w tym z różnymi powiązanymi z nim kontrahentami, spełnia kryteria pozwalające na uznanie, iż mają one "jednolity charakter", to przy ocenie, czy w związku z ich zawarciem wystąpił obowiązek dokumentacyjny, podatnik powinien zsumować wartość tych kilku transakcji, pomniejszając ją o podatek od towarów i usług.
Przy określaniu zsumowanej wartości transakcji mającej "jednolity charakter" uwzględnia się transakcje niezależnie od tego, czy wynikający z nich przychód lub koszt dotyczy dochodów opodatkowanych podatkiem dochodowym według zasad ogólnych, czy przychodów i kosztów dotyczących dochodów zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem i niezależnie od tego, czy taki przychód lub koszt zostanie w całości uwzględniony w przychodach lub kosztach podatkowych bądź bilansowych danego roku podatkowego (obrotowego).
Za przykład posłużyć tu może "transakcja towarowa" o wartości 12.000.000 zł dotycząca zakupu przez podatnika środka trwałego od podmiotu z nim powiązanego. Przy ocenie wystąpienia obowiązku dokumentacyjnego, związanego z tą transakcją, bez znaczenia będzie to, jaka część z wartości tej transakcji została uwzględniona w kosztach roku podatkowego poprzez dokonywane od tego środka trwałego odpisy amortyzacyjne. Nie będzie miało także znaczenia to, czy środek trwały wykorzystywany jest w działalności, z której uzyskiwane dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, czy w działalności, z której uzyskiwane dochody podlegają zwolnieniu z opodatkowania tym podatkiem.
Podstawą ustalenia wartości poszczególnych transakcji jest ich wartość wynikająca z otrzymanych lub wystawionych przez podatnika faktur dotyczących danego roku obrotowego, a w przypadku, gdy faktura w związku z daną transakcją nie została wystawiona lub dana transakcja jest "transakcją finansową" - ich wartość wynikająca z umów lub innych dokumentów.
W sytuacji, gdy nie jest możliwe określenie tej wartości ani na podstawie faktur, ani na podstawie umów lub innych dokumentów, to wartość tę określa się na podstawie dokonanych lub otrzymanych przez podatnika płatności wynikających z danej transakcji.
W przypadku, gdy określona zgodnie z wyżej omówionymi zasadami wartość transakcji wyrażona jest w walucie obcej, to przy ocenie, czy wartość ta przekracza wskazane na wstępie progi rodzące obowiązek dokumentacyjny w zakresie cen transferowych, wartość tę przeliczyć należy na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień realizacji operacji gospodarczej lub zawarcia umowy.
Powyższe oznacza, iż wartości przychodów i kosztów wykazywane w rachunku zysków i strat oraz wartości przychodów i kosztów uwzględniane dla potrzeb podatkowych w praktyce nie mogą stanowić podstawy do określania, które z zawartych przez podatnika transakcji objęte są obowiązkiem dokumentacyjnym cen transferowych, a które nie są obowiązkiem takim objęte.
Przy ocenie wystąpienia obowiązku dokumentacyjnego pojedynczej transakcji oraz przy sumowaniu wartości transakcji o jednorodnym charakterze nie są brane pod uwagę transakcje wymienione w art. 11n ustawy o PDOP oraz w art. 23z ustawy o PDOF, w tym transakcje zawierane ze wskazanymi w tych przepisach podmiotami krajowymi oraz transakcje, których wartość w całości trwale nie stanowi podatkowego przychodu albo kosztu uzyskania przychodu (z wyłączeniem transakcji finansowych, transakcji kapitałowych oraz transakcji dotyczących inwestycji, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych).
Na zakończenie przypomnieć należy, iż wynikające z omawianych wyżej przepisów zasady ustalania, które z zawieranych przez podatnika transakcji objęte są obowiązkiem dokumentacyjnym w zakresie cen transferowych, a które obowiązkiem takim objęte nie są, zasadniczo odnoszą się do transakcji realizowanych od 1 stycznia 2019 r.
Podatnicy mogli je jednak stosować również w odniesieniu do transakcji dokonywanych w 2018 r. Podstawą do stosowania w odniesieniu do transakcji realizowanych w 2018 r. przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. są przepisy art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.). Ustawodawca określił w nich bowiem, iż do transakcji kontrolowanych realizowanych przez podatnika w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2017 r., podatnik - w miejsce przepisów o cenach transferowych obowiązujących w 2018 r. - może stosować przepisy ustawy o PDOP lub PDOF obowiązujące od 1 stycznia 2019 r., w części w jakiej definiują one "podmioty powiązane" oraz w części poświęconej dokumentacji cen transferowych (przepisy art. 11a i art. 11k-11r ustawy o PDOP oraz art. 23m i art. 23w-23zd ustawy o PDOF).
|