Miejsce pobytu najbliższej rodziny może zdecydować o rezydencji podatkowej

Na początku 2020 r. wyjechałem do Anglii i podjąłem tam pracę. W wakacje przyjechała do mnie żona z dziećmi i postanowiliśmy, że po wakacjach dzieci będą kontynuować naukę w angielskiej szkole. Prawdopodobnie pozostaniemy na stałe w Anglii. Jednak w Polsce mam mieszkanie, które wynajmuję i z tego tytułu osiągam dochody. Od kiedy należy przyjąć, że zmieniłem miejsce zamieszkania, co skutkuje ograniczeniem obowiązku podatkowego w Polsce?

Zmiana miejsca zamieszkania nastąpiła w dniu przyjazdu rodziny do Anglii. W związku z tym od tego dnia Czytelnik podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z  art. 3 ust. 1a updof, uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Jeżeli podatnik spełnia którykolwiek z warunków określonych w powołanym przepisie, uznany jest za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce, czyli polskiego rezydenta. Zaś utrata miejsca zamieszkania na terytorium Polski nastąpi, gdy podatnik wyjedzie z naszego kraju na okres dłuższy niż 183 dni w roku podatkowym oraz przeniesie za granicę ośrodek interesów życiowych.

W przypadku gdy ocena okoliczności faktycznych wskazuje, że podatnik przeniósł za granicę ośrodek interesów życiowych i tym samym przestał być polskim rezydentem podatkowym, to od tego momentu podlega on w Polsce obowiązkowi podatkowemu, jedynie od dochodów uzyskanych na terytorium naszego kraju.

Trzeba przy tym zauważyć, że w świetle orzecznictwa i wyjaśnień organów podatkowych, ustalenie ośrodka interesów życiowych, którego położenie decyduje o miejscu rezydencji podatkowej podatnika, wymaga dokonania indywidualnej oceny wszelkich okoliczności faktycznych wskazujących, z którym państwem od chwili wyjazdu z Polski, łączą podatnika silniejsze powiązania osobiste i gospodarcze (przede wszystkim miejsce przebywania najbliższej rodziny podatnika, jego powiązania zawodowe, charakter pracy, powiązania towarzyskie, miejsce położenia składników majątku podatnika, itp.).

Z interpretacji organów podatkowych wynika, że dla ustalenia ośrodka interesów życiowych podatnika z reguły decydujące znaczenie ma miejsce zamieszkania jego najbliższej rodziny (żony lub męża oraz małoletnich dzieci). Na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17 września 2012 r., nr IPPB4/415-515/12-4/SP odniósł się do sytuacji podatnika, który od ponad trzech lat większość roku podatkowego (około 260 dni) przebywał na Ukrainie i tam prowadził gospodarstwo domowe w użytkowanym przez siebie lokalu. Jednocześnie, rodzina podatnika wciąż przebywała w Polsce (ze względu na obowiązek szkolny dzieci). W wydanej interpretacji organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika, że miejsce przebywania rodziny nie jest istotne dla ustalenia miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. Według tego organu podatnik nie posiada miejsce zamieszkania na Ukrainie, skoro w Polsce pozostawił najbliższą rodzinę (żonę i dzieci).

Ustalając miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, należy uwzględnić również wszelkiego rodzaju powiązania gospodarcze danej osoby. W ramach tej przesłanki mieszczą się informacje zarówno o źródłach dochodów, miejscu prowadzenia działalności gospodarczej, lokalizacji różnego rodzaju inwestycji czy majątku, z którego podatnik może czerpać korzyści, miejscu sprawowania zarządu nad majątkiem, jak też faktu podlegania ubezpieczeniom społecznym i gospodarczym.

Wszystkie te okoliczności należy rozważyć w całości, uwzględniając indywidualne postępowanie danej osoby.

W opisanym przypadku należy przyjąć, że Czytelnik przestał być polskim rezydentem podatkowym z dniem przyjazdu do Anglii członków jego najbliższej rodziny. W tym kraju ma centrum interesów osobistych i gospodarczych (wynajmowane mieszkanie w Polsce nie zmienia tej kwalifikacji). Od tego momentu, zgodnie z dyspozycją art. 3 ust. 2a updof, Czytelnik podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu, jedynie od dochodów uzyskanych na terytorium naszego kraju (m.in. najmu mieszkania, które posiada w Polsce).

Wobec tego, dochodów uzyskanych z pracy na terytorium Wielkiej Brytanii, od momentu zmiany rezydencji Czytelnik nie powinien wykazywać w składanym w Polsce zeznaniu podatkowym za 2020 r.