Dochód uzyskiwany z zagranicy za pracę wykonywaną w Polsce

Obywatel polski w 2021 r. zawarł umowę o pracę z firmą holenderską, która nie posiada w Polsce zakładu, oddziału ani żadnego innego miejsca prowadzenia działalności. W umowie jako miejsce pracy wskazano Polskę (home office). Wynagrodzenie za pracę pracodawca przelewa bezpośrednio na rachunek bankowy pracownika (w euro). Czy dochody uzyskane na podstawie tej umowy w 2021 r. pracownik powinien wykazać w zeznaniu PIT-36 i załączniku PIT/ZG oraz rozliczyć z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia?

W świetle polsko-holenderskiej konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania dochody uzyskiwane przez polskiego rezydenta za pracę, którą wykonuje na terytorium Polski na podstawie umowy o pracę zawartej z holenderskim pracodawcą - podlegają opodatkowaniu wyłącznie w Polsce, zgodnie z przepisami ustawy o PIT. Pracownik ma obowiązek wykazać te dochody w zeznaniu PIT-36 za 2021 r., natomiast nie powinien sporządzać załącznika PIT/ZG. W przedstawionej sytuacji nie zachodzi podwójne opodatkowanie, a tym samym nie ma zastosowania metoda proporcjonalnego odliczenia.

Ponieważ pracownik otrzymuje z zagranicy bez pośrednictwa płatnika dochody ze stosunku pracy, to sam powinien wpłacać w ciągu roku miesięczne zaliczki na podatek dochodowy.

Zakładamy, że osoba, o której jest mowa w pytaniu ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski (jest polskim rezydentem podatkowym), w rozumieniu art. 3 ust. 1a updof, a zatem podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów), bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Zasadę tę stosuje się z uwzględnieniem właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska (art. 4a updof).

Jak wynika z pytania, w umowie o pracę zawartej z holenderskim pracodawcą, jako miejsce wykonywania pracy wskazano Polskę, czyli państwo, w którym pracownik ma miejsce zamieszkania. Kwestia ta ma istotne znaczenie. Zgodnie bowiem z Komentarzem do Modelowej Konwencji OECD, na której oparte są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania - miejsce opodatkowania dochodów z pracy najemnej, generalnie uzależnione jest nie tyle od podmiotu wypłacającego wynagrodzenie, co od miejsca wykonywania pracy. Praca zaś jest wykonywana w miejscu, w którym osoba fizycznie przebywa, gdy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. Oznacza to, że osoba będąca rezydentem jednego państwa, która otrzymuje wynagrodzenie z innego kraju, nie może być opodatkowana w tym drugim państwie tylko dlatego, że tam właśnie wykorzystywane są efekty jej pracy (Komentarz do Modelu Konwencji OECD pod red. B. Brzezińskiego, Wyd. Oficyna Prawa Polskiego Warszawa 2010 r., str. 949). Pierwszeństwo w opodatkowaniu dochodów z pracy najemnej ma zawsze to państwo, w którym praca jest wykonywana.

Tak również postanowiono w polsko-holenderskiej konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz. U. z 2003 r. nr 216, poz. 2120), zwanej dalej konwencją. W myśl art. 15 ust. 1 konwencji, uposażenia, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w jednym z umawiających się państw otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że praca najemna jest wykonywana w drugim umawiającym się państwie. Jeżeli praca najemna jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim państwie. Na zasadzie wyjątku, wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika będącego rezydentem jednego państwa za pracę najemną wykonywaną na terytorium drugiego państwa - podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym państwie, jeżeli łącznie zostaną spełnione warunki wskazane w art. 15 ust. 2 konwencji.

W rozpatrywanym stanie faktycznym polski rezydent, stosownie do umowy o pracę, którą zawarł z holenderskim pracodawcą, wykonuje pracę na terytorium Polski. Zatem w świetle przedstawionego art. 15 ust. 1 konwencji, dochody uzyskiwane przez tę osobę od holenderskiego pracodawcy podlegają opodatkowaniu wyłącznie w Polsce, zgodnie z przepisami ustawy o PIT. Na gruncie tej ustawy, przychody uzyskane w ramach umowy o pracę kwalifikuje się do przychodów ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 updof).

Wymaga podkreślenia, że w rozpatrywanej sytuacji nie zachodzi podwójne opodatkowanie, a tym samym nie ma zastosowania wspomniana w pytaniu metoda proporcjonalnego odliczenia.

W konsekwencji, dochody uzyskane w 2021 r. za pracę wykonywaną na terytorium Polski na rzecz holenderskiego pracodawcy, pracownik powinien wykazać w rocznym zeznaniu PIT-36 (przede wszystkim w wierszu "Stosunek służbowy, stosunek pracy, ..."). Natomiast nie powinien wypełniać załącznika PIT/ZG. Formularz ten jest bowiem przeznaczony dla osób, do których ma zastosowanie jedna z metod unikania podwójnego opodatkowania, wskazanych w art. 27 ust. 8, 9 i 9a updof.

Ponadto trzeba zauważyć, że w rozpatrywanych okolicznościach na holenderskim pracodawcy nie ciążą obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych. W takim przypadku, polski rezydent, który otrzymuje z zagranicy bez pośrednictwa płatnika dochody ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 updof, jest zobowiązany samodzielnie wpłacać w ciągu roku miesięczne zaliczki na podatek dochodowy (art. 44 ust. 1a pkt 1 i ust. 3a updof). Zaliczki te należy wpłacać do urzędu skarbowego do 20 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień przed upływem terminu złożenia zeznania PIT-36.

Kursy średnie walut obcych dostępne są w serwisie www.wskazniki.gofin.pl

Na koniec przypominamy, że przychody ze stosunku pracy wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 11a updof).