Zwolnienie z PIT dla osób młodych a ulgi/preferencje z tytułu wychowywania dzieci

Zwolnienie z PIT dla osób młodych - tj. osób w wieku do ukończenia 26. roku życia - zwane również ulgą w PIT dla młodych, obowiązuje od 1 sierpnia 2019 r. Zwolnienie to obejmuje przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia (o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PDOF), otrzymane przez ww. osoby, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł, przy czym na 2019 r. limit ten został ustalony w wysokości 35.636,67 zł. Zwolnienie to zostało uregulowane w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PDOF.

Z kolei osobom wychowującym dzieci, w tym pełnoletnie do ukończenia 25 roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Polska państwie, ustawodawca umożliwił korzystanie z preferencji podatkowych, tj.:

• opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci oraz
   
• ulgi na dzieci, zwanej ulgą prorodzinną.

Ulgi/preferencje te przysługują również w odniesieniu do dzieci małoletnich oraz bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

W tym artykule piszemy o tym, w jaki sposób ulga w PIT dla osób młodych wpłynęła na ulgi/preferencje podatkowe z tytułu wychowywania dzieci, wykazywane zeznaniach podatkowych.

Opodatkowanie dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących pełnoletnie dzieci

Opodatkowanie dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zostało uregulowane w art. 6 ust. 4 ustawy o PDOF. Preferencja ta polega na określeniu podatku, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci (do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów/przychodów opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ww. ustawie).

Preferencyjne opodatkowanie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci przysługuje, jeżeli w roku podatkowym uczące się lub studiujące pełnoletnie dziecko (do ukończenia 25 roku życia) nie uzyskało dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 (tj. według skali podatkowej) lub art. 30b (tj. 19% podatkiem od dochodów z zysków kapitałowych) lub uzyskało przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (tj. w ramach ulgi dla młodych), w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3.089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Przepis ten został znowelizowany z dniem wejścia w życie ulgi dla młodych. Z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej wynika, że celem wprowadzonej zmiany jest wliczenie przychodów objętych zwolnieniem od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PDOF (tj. w ramach ulgi dla młodych) do limitu zarobków dziecka, które wpływają na możliwość skorzystania przez rodziców z rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dzieci i/lub skorzystania z ulgi prorodzinnej (na dziecko pełnoletnie do ukończenia 25 roku życia).

Wskazany sposób opodatkowania dochodów nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy o podatku liniowym, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Ulga prorodzinna

Druga preferencja, tj. tzw. ulga prorodzinna, została uregulowana w art. 27f ustawy o PDOF. Polega ona na tym, że od podatku obliczonego według skali podatkowej, obniżonego w pierwszej kolejności o podlegającą odliczeniu składkę na ubezpieczenie zdrowotne, odlicza się kwotę przysługującej ulgi na dziecko.

Co do zasady, ulga prorodzinna przysługuje na małoletnie dzieci (w stosunku do których w roku podatkowym m.in. była wykonywana władza rodzicielska), jednak mogą ją stosować również podatnicy utrzymujący m.in. uczące się lub studiujące pełnoletnie dzieci (do ukończenia 25 roku życia) w związku m.in. z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego. W tym przypadku również obowiązuje ww. limit w wysokości 3.089 zł, do którego wlicza się m.in. przychody zwolnione z PIT w ramach ulgi dla młodych.

Niekiedy może wystąpić sytuacja, że kwota podatku jest za mała (albo podatek wcale nie wystąpił), aby odliczyć całą kwotę przysługującej ulgi na dzieci. W tym przypadku istnieje możliwość uzyskania zwrotu nieodliczonej kwoty ulgi (całej lub części).

Kwota zwrotu nie może przekroczyć kwoty składek na ubezpieczenia społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach limitu 7,75% podstawy wymiaru tej składki (opłaconych przez podatnika lub pobranych przez płatnika):

• podlegających odliczeniu, pomniejszonych o składki odliczone w zeznaniu PIT-36L, lub na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
   
• zapłaconych ze środków podatnika od przychodów zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PDOF (tj. w ramach ulgi w PIT dla młodych).

Zatem przy ustalaniu wysokości kwoty zwrotu uwzględniane są także składki zapłacone ze środków podatnika od przychodów zwolnionych w ramach ulgi dla młodych (patrz: przykład 2).

Jeżeli do ww. ulgi uprawnieni są małżonkowie pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, do ustalenia wysokości ww. składek przyjmuje się łączną kwotę ich składek (tj. podatnika i jego małżonka).

Zwrot niewykorzystanej kwoty ulgi wykazuje się bezpośrednio w składanym zeznaniu podatkowym (PIT-36 lub PIT-37).