Składka zdrowotna obniżona do wysokości zaliczki na podatek z umowy o pracę i zlecenia

Przepisy ustawy zdrowotnej nakazują obniżać składkę zdrowotną pracownika do wysokości zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według zasad obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r., jeśli ww. składka jest wyższa od tej zaliczki. Jak ustalić podstawę opodatkowania w celu takiego obniżenia, jeśli pracownikowi, oprócz wynagrodzenia za pracę, zostanie wypłacone wynagrodzenie z umowy zlecenia? Czy należy zsumować te dochody, czy obliczać osobno? Czy maksymalna podstawa opodatkowania, od której należy liczyć zaliczkę na podatek z 2021 r. według 17%, to 85.528 zł?

Zgodnie z art. 83 ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika (m.in. pracodawcę czy zleceniodawcę) jest wyższa od kwoty zaliczki na podatek dochodowy, obliczonej zgodnie z przepisami ustawy o PDOF w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty (zaliczki).

Podobnie należy postąpić w przypadku obniżania składki zdrowotnej obliczanej od przychodu wolnego od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152-154 ustawy o PDOF (tj. zwolnionego z PIT w ramach ulgi dla młodych, na powrót, dla rodzin 4+ czy pracujących seniorów). W takiej sytuacji, jeśli składka zdrowotna jest wyższa od kwoty "hipotetycznej" zaliczki na podatek, którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód (np. pracownika) nie był zwolniony od podatku dochodowego na podstawie ww. przepisów, ustalonej zgodnie z przepisami ustawy o PDOF, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., dokonuje się obniżenia składki zdrowotnej do wysokości kwoty tej "hipotetycznej" zaliczki (art. 83 ust. 2a i 2b ustawy zdrowotnej).

Na gruncie przepisów ustawy o PDOF wynagrodzenie z umowy o pracę oraz wynagrodzenie z umowy zlecenia kwalifikuje się do odrębnych źródeł przychodów (wynagrodzenie za pracę stanowi przychód ze stosunku pracy, a z umowy zlecenia - przychód z działalności wykonywanej osobiście) oraz stosuje się do nich inne zasady opodatkowania. Zatem w celu wypełnienia obowiązku wynikającego z ww. art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej (tj. obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek obliczonej według zasad obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r.), należy odrębnie ustalić zaliczkę na podatek od wynagrodzenia z umowy o pracę i od wynagrodzenia z umowy zlecenia. Dochodów tych nie sumuje się więc.

Odnosząc się do kolejnego pytania należy wskazać, iż ustalając zaliczkę na podatek dochodowy zgodnie z przepisami ustawy o PDOF w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., przyjmuje się takie zasady i parametry podatkowe (m.in. skalę podatkową), jakie obowiązywały w tym dniu. Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy o PDOF (w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r.), zaliczki na podatek za miesiące, w których dochód podatnika (pracownika) uzyskany od początku roku w danym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali (tj. 85.528 zł) - wynosiły 17% dochodu uzyskanego w danym miesiącu. Dla drugiego progu podatkowego stosowało się 32% stawkę podatku (wyższą stawkę stosowało się również na wniosek podatnika).

Z uwagi jednak na to, że w praktyce ww. regulacje dotyczące obniżania składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek mają zastosowanie do niskich wynagrodzeń, z reguły stosuje się stawkę w wysokości 17%. Stawka ta ma zastosowanie również przy obliczaniu zaliczki na podatek (według zasad obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r.) od wynagrodzenia z umowy zlecenia (wyższą stawkę również stosowało się na wniosek podatnika).

Należy pamiętać, że - zgodnie z regulacjami obowiązującymi na dzień 31 grudnia 2021 r. - zaliczkę na podatek, zarówno od wynagrodzenia z umowy o pracę, jak i z umowy zlecenia, zmniejszało się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy jej wymiaru), pobranej ze środków podatnika przez płatnika.