W myśl art. 44 ust. 2 updof, u podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów podstawą wyliczenia zaliczki na podatek dochodowy jest dochód uzyskany z prowadzonej działalności gospodarczej. Generalnie dochód ustala się w kwocie różnicy (nadwyżki) pomiędzy wynikającym z księgi przychodem i kosztami jego uzyskania, które to wielkości ustala się narastająco od początku roku.
Od tej zasady przewidziano wyjątek. I tak, jeżeli na koniec miesiąca:
wówczas dochód ustala się z uwzględnieniem różnic remanentowych.
Ten sposób ustalenia dochodu opisuje art. 24 ust. 2 updof. Zgodnie z tym przepisem dochodem jest różnica pomiędzy przychodem z działalności gospodarczej a kosztami uzyskania:
1) powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego - jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub
2) pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego - jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
O ile w trakcie roku podatkowego może dojść do sytuacji, że podatnik nie będzie sporządzać spisu z natury na koniec miesiąca (dobrowolnie ani na żądanie naczelnika urzędu skarbowego), to jednak taki spis musi być sporządzony na koniec roku podatkowego. Taki wymóg wprowadza § 27 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2017 r. poz. 728 ze zm.).
Przypominamy, że choć spis z natury sporządzony na koniec roku podatkowego spełnia kryteria spisu sporządzonego na koniec miesiąca, to jednak podatnicy nie mają obowiązku uwzględnienia tego spisu przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy za grudzień (lub ostatni kwartał) roku podatkowego. Wynika tak z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytanie naszego Wydawnictwa, nadesłanej 30 stycznia 2017 r. Czytamy w niej, że: "(...) podatnik może, ale nie musi uwzględniać sporządzany na dzień 31 grudnia remanent przy obliczaniu zaliczki za grudzień, niezależnie od tego, czy zawiadomił naczelnika urzędu skarbowego o jego sporządzeniu, czy też nie".
Zwróć uwagę!
Decyzja co do uwzględnienia spisu z natury sporządzanego na 31 grudnia przy obliczaniu zaliczki za grudzień lub za ostatni kwartał roku podatkowego, należy do podatnika. |
Tak więc brak obowiązku w zakresie uwzględnienia spisu z natury sporządzonego na koniec roku podatkowego nie wyklucza możliwości obliczenia ostatniej w roku podatkowym zaliczki na podatek dochodowy od dochodu ustalonego z uwzględnieniem różnic remanentowych. W szczególności ten sposób ustalenia dochodu należy zastosować, jeżeli podatnicy w terminie płatności ostatniej zaliczki zamierzają złożyć zeznanie i wpłacić wynikający z tego zeznania podatek należny. W razie zachowania tych wymogów (tj. wpłaty podatku rocznego i złożenia zeznania w terminie płatności ostatniej zaliczki) będą zwolnieni z konieczności wpłacenia ostatniej zaliczki. Nie będą też musieli wyliczać odrębnie dochodu na potrzeby obliczenia ostatniej zaliczki (tj. dochodu za grudzień lub ostatni kwartał roku podatkowego) i kwoty podatku należnego za rok podatkowy (tj. dochodu rocznego). Ustalą wyłącznie dochód roczny.
Ustalenie dochodu rocznego i dokonane w związku z tym zapisy stanowią ostatni etap zamknięcia podatkowej księgi przychodów i rozchodów za dany rok podatkowy. W celu dopełnienia tych czynności, na oddzielnej stronie księgi należy:
1) ustalić wartość przychodu osiągniętego w roku podatkowym wykazanego w kolumnie 9 księgi,
2) ustalić wysokość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania przychodów w sposób następujący:
a) do wartości spisu z natury na początek roku podatkowego doliczyć wydatki na zakup towarów handlowych (materiałów) oraz wydatki na koszty uboczne zakupu (kolumna 10 i 11 księgi), a następnie pomniejszyć o wartość spisu z natury sporządzonego na koniec roku podatkowego,
b) kwotę wynikającą z tego obliczenia powiększyć o kwotę wydatków z kolumny 14 oraz pomniejszyć o wartość wynagrodzeń w naturze w tej części, w której wydatki (koszty) związane z wynagrodzeniami w naturze zostały ujęte w innych kolumnach księgi,
3) wartość osiągniętego przychodu (kolumna 9) pomniejszyć o wysokość poniesionych w roku podatkowym kosztów uzyskania przychodów, obliczonych w sposób opisany w pkt 2.
Kwota różnicy obliczona zgodnie z objaśnieniami zawartymi w pkt 3 stanowi dochód (stratę) osiągnięty (poniesioną) w roku podatkowym.
Kwotę przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu z działalności gospodarczej ustaloną we wskazany sposób przenosi się do załącznika PIT/B oraz do zeznania podatkowego (PIT-36 lub PIT-36L).
Przykład
Z podsumowania zapisów księgi na dzień 31 grudnia 2018 r. wynikają następujące dane:
Wartość spisu z natury sporządzonego na dzień:
Ustalenie dochodu za 2018 r.
|
|