Nieobsadzenie zarządu spółki z o.o. jest równoznaczne z paraliżem działalności tego podmiotu. Sytuację może częściowo ratować ustanowienie dla spółki kuratora. Nic jednak nie zastąpi powołania zarządu zgodnie z wolą wspólników.
Jedyny członek zarządu spółki z o.o. złożył rezygnację. Wcześniej jego żona została powołana na prokurenta spółki i zawiera w jej imieniu umowy. Czy jest to dopuszczalne?
Rezygnacja jedynego członka zarządu nie wpływa na byt stosunku prokury. W szczególności nie powoduje wygaśnięcia umocowania prokurenta. W istocie może on nadal reprezentować spółkę na zewnątrz, w tym również zawierać umowy. Uwaga ta oczywiście dotyczy czynności, które mieszczą się w granicach prokury.
Opisana w pytaniu sytuacja powinna być jednak sygnałem ostrzegawczym dla kontrahentów spółki. Po pierwsze, trwałe sterowanie spółką z o.o. przez prokurenta w trakcie wakatu w zarządzie jest wykorzystywane do uniknięcia odpowiedzialności z art. 299 Kodeksu spółek handlowych. Taki stan rzeczy może więc świadczyć o tym, że spółka jest zadłużona. Po drugie, choć brak w składzie zarządu nie stanowi przeszkody do zawarcia umowy przez prokurenta, to utrudnia już doprowadzenie do jej realizacji na drodze sądowej. Proces nie może toczyć się przeciwko spółce nieposiadającej zarządu.
Zmarł jedyny członek zarządu spółki z o.o. i obecnie brak jest osób chętnych do objęcia funkcji w zarządzie. Czy można zwrócić się do sądu o ustanowienie dla spółki kuratora, który będzie zastępował zarząd przez np. 3 miesiące?
Prawo nie przewiduje możliwości powoływania przez sąd kuratora dla osoby prawnej, który to kurator posiadałby pełnię uprawnień zarządu spółki. Możliwe jest natomiast powoływanie, w oparciu o różne przepisy, kuratorów dla określonych celów. Najwięcej możliwości daje powołanie kuratora w oparciu o art. 42 Kodeksu cywilnego. Przy czym utrwalony jest pogląd, że kurator, o jakim mowa w art. 42 K.c., nie jest uprawniony do reprezentowania osoby prawnej w czynnościach innych niż związane z powołaniem organów tej osoby lub jej likwidacją (postanowienie SA w Katowicach z dnia 3 stycznia 2013 r., sygn. akt I Acz 1135/12).
Taki kurator, jak wynika z art. 42 § 2 K.c., powinien postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację. Kurator może więc np. zwołać zgromadzenie wspólników jako organ uprawniony do dokonania wyboru członków zarządu. Sam jednak zarządców wyznaczyć nie może. Podobnie nie może samodzielnie kierować spółką w okresie wakatu w zarządzie.
Jeśli kuratorowi powołanemu w oparciu o art. 42 K.c. nie powiedzie się zadanie powołania członków zarządu, będzie on uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o rozwiązanie spółki. Orzekając o rozwiązaniu spółki sąd jednocześnie będzie mógł ustanowić likwidatorów (art. 276 § 3 Kodeksu spółek handlowych - Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.). Likwidatorzy, w odróżnieniu od kuratora, będą już mogli w szerszym zakresie reprezentować spółkę. Mają oni bowiem prawo prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki w granicach swoich kompetencji określonych w art. 282 § 1 K.s.h.
Grozi mi przedawnienie roszczenia o zapłatę przeciwko spółce z o.o., która ma od roku nieobsadzony zarząd. Czy stanowi to przeszkodę do prowadzenia procesu?
TAK. Braki w składzie zarządu uniemożliwiające spółce działanie stanowią podstawę do zawieszenia postępowania cywilnego na podstawie art. 174 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania cywilnego.
Rozwiązaniem tego problemu, dla potrzeb konkretnego postępowania, jest ustanowienie kuratora procesowego w oparciu o art. 69 K.p.c. Jak wynika z tego przepisu, dla strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, jak również dla strony niemającej organu powołanego do jej reprezentowania, sąd na wniosek strony przeciwnej ustanowi kuratora, jeżeli strona ta podejmuje przeciwko drugiej stronie czynność procesową niecierpiącą zwłoki. Zakres umocowania kuratora zależy od treści postanowienia sądu (wydawanego na posiedzeniu niejawnym). Sąd może jednak umocować kuratora nawet do zastępowania spółki w całym procesie.
Powód wnioskujący o ustanowienie kuratora będzie musiał na wezwanie sądu uiścić zaliczkę na wydatki w postaci wynagrodzenia kuratora. Przyznane wynagrodzenie będzie zaliczone do kosztów procesu i w razie jego wygrania zostanie zasądzone od pozwanej spółki na rzecz powoda.
Wobec sporego zadłużenia spółki z o.o. wszyscy członkowie jej zarządu złożyli rezygnacje z piastowanej funkcji. Czy w tej sytuacji wierzyciel spółki może złożyć wniosek o ogłoszenie jej upadłości?
Braki w składzie zarządu spółki z o.o. nie stanowią trwałej przeszkody do ogłoszenia upadłości takiego przedsiębiorcy.
Ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej: PUiN) zawiera szczególne regulacje dotyczące ustanawiania kuratora dla dłużnika, w składzie którego organów zachodzą braki uniemożliwiające ich działanie. Są to przepisy, które pełnią funkcję analogiczną do wspomnianego wcześniej art. 69 K.p.c.
Art. 261 PUiN daje sądowi podstawę do ustanowienia kuratora, który będzie reprezentował spółkę w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Natomiast art. 187 PUiN stosuje się do ustanawiania kuratora w toku właściwego postępowania upadłościowego (np. gdy członkowie zarządu złożyli rezygnacje już po ogłoszeniu upadłości). W obu przypadkach ustanowienie kuratora nie będzie stanowić przeszkody do powołania przez zgromadzenie wspólników nowych członków zarządu, którzy w miejsce kuratora będą działać w toku postępowania. Wynagrodzenie kuratora jest ustalane przez sąd upadłościowy, a po ogłoszeniu upadłości przez sędziego komisarza. Wynagrodzenie będzie wypłacane z majątku upadłego (funduszów masy upadłości).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.)
Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U z 2014 r. poz. 101 ze zm.)
Ustawa z dnia 28.02.2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 ze zm.)
|