Facebook

Jak szukać?»

Uwaga: Do 2 kwietnia 2024 r. część płatników składek przekazuje do ZUS zgłoszenia o pracy "szczególnej" ZUS ZSWA za 2023 r. Do 31 marca 2024 r. należy sporządzić i podpisać sprawozdanie finansowe za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US zeznań: CIT-8 i CIT-8AB za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US deklaracji: CIT-8E i CIT-8FR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: IFT-2R, CIT-RB i CIT-CSR za 2023 r. 2 kwietnia 2024 r. (wtorek) mija ostateczny termin złożenia do US informacji: CIT-8ST, CIT-N1, CIT-N2, PIT-N1 i PIT-N2 według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Aktualnie jesteś: Gofin.pl (strona główna)  »  Firma  »  Wskazówki dla przedsiębiorcy  »   Dochodzenie należności w e-sądzie
POLECAMY
A A A  drukuj artykuł

Dochodzenie należności w e-sądzie

Gazeta Podatkowa nr 67 (1524) z dnia 20.08.2018
Łukasz Wilmiński

Podjęcie decyzji o sposobie dochodzenia należności należy do wierzyciela. W przypadku skierowania sprawy do sądu alternatywą dla tradycyjnego postępowania jest, co do zasady, skorzystanie z elektronicznego postępowania upominawczego przed e-sądem. Zaletami takiego rozwiązania są szybsze wydanie nakazu zapłaty oraz niższe koszty postępowania. Korzystanie z e-sądu jest powszechne i nieskomplikowane, dlatego warto rozważyć taką możliwość.

Elektroniczne postępowanie upominawcze przed e-sądem, czyli w praktyce Szóstym Wydziałem Sądu Rejonowego Lublin-Zachód, jest instytucją, która funkcjonuje w polskim porządku prawnym już od 2010 r. Działanie e-sądu w sposób oczywisty poprawia sprawność sądów powszechnych, bowiem z uwagi na specyfikę elektronicznego postępowania upominawczego wydawanie nakazów zapłaty w tej formie jest dużo szybsze niż w postaci tradycyjnej. Powoduje to, że wierzyciele masowo korzystają z e-sądu odciążając w ten sposób wydziały cywilne tradycyjnych sądów powszechnych. Generalnie bowiem, jeżeli dłużnik nie zaskarży prawidłowo doręczonego nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, to po jego uprawomocnieniu i nadaniu mu klauzuli wykonalności jest on podstawą do egzekucji roszczenia przez komornika.

Kiedy do e-sądu?

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że e-sąd rozpatruje jedynie sprawy w elektronicznym postępowaniu upominawczym (EPU) uregulowanym w art. 50528 - 50539 Kodeksu postępowania cywilnego. Wystąpić z pozwem można jedynie w sprawie o zapłatę, a w innych sprawach, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. Dlatego e-sąd jest jednym z narzędzi do dochodzenia należności od kontrahentów.

Założenie leżące u podstaw powstania e-sądu sprowadzało się do stworzenia podmiotu, który rozstrzygał będzie sprawy o zapłatę o charakterze bezspornym. Dlatego wierzyciele korzystający z e-sądu nie powinni kierować do niego spraw, w których prawdopodobne jest złożenie przez dłużnika sprzeciwu lub roszczenie ma charakter oczywiście sporny, bądź brak jest podstaw do wydania nakazu (patrz ramka). Należy mieć na uwadze wydłużenie postępowania związane z konsekwencjami sprzeciwu złożonego przez dłużnika. Faktycznie bowiem odwrotnie od zamierzonego skutku postępowanie takie będzie zazwyczaj trwało dłużej niż w tradycyjnym sądzie, a dodatkowo nie będzie tańsze. E-sąd jest natomiast dobrym rozwiązaniem wobec dłużników, którzy mimo upływu terminu zapłaty wynikającego z umowy faktury lub rachunku nie płacą i nie kwestionują obowiązku zapłaty.

Wady e-sądu

Chociaż e-sąd od momentu jego uruchomienia przyjął i rozpoznał już miliony spraw, nie brakuje głosów krytykujących tę instytucję. Z perspektywy wierzyciela nie ma to znaczenia, bowiem w przypadku poprawnie złożonego pozwu, jeżeli nie zachodzi sytuacja, gdy brak jest podstaw do wydania nakazu, dłużnik otrzyma nakaz zapłaty. Ewentualne negatywne konsekwencje dla wierzyciela mogą wiązać się z wydłużeniem postępowania wskutek sprzeciwu dłużnika i konieczności przekazania sprawy do sądu tradycyjnego. Pozostałe zarzuty stawiane e-sądowi wynikają generalnie z niezrozumienia zasad procedury cywilnej, dotyczą one bowiem problemów z doręczeniami czy dochodzeniem przedawnionych roszczeń.

Zarzuty stawiane nieuczciwym wierzycielom wykorzystującym e-sąd w dużej mierze są już nieaktualne wskutek zmian zawartych w Kodeksie cywilnym w przepisach o przedawnieniu, które weszły w życie od 9 lipca 2018 r. W przeszłości bowiem do e-sądu trafiało wiele spraw o przedawnione roszczenia, a z uwagi na fakt, że sąd nie uwzględniał przedawnienia z urzędu, jeżeli dłużnik nie podniósł stosownego zarzutu, sprawa trafiała do komornika. Obecnie możliwość dochodzenia przedawnionych roszczeń została w znacznym stopniu ograniczona. W elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie 3 lat przed dniem wniesienia pozwu, co wynika z art. 50529a K.p.c. Zatem w przypadku gdy wierzyciel wystąpi o orzeczenia nakazu zapłaty wobec roszczeń, które stały się wymagalne wcześniej niż na 3 lata przed złożeniem pozwu, nie zostanie wobec nich wydany nakaz zapłaty w EPU.

Dodatkowo na skutek nowelizacji w przedawnieniu doszło do licznych zmian, które zapobiegają dochodzeniu roszczeń przez nieuczciwych wierzycieli. Chodzi przede wszystkim o przepisy zobowiązujące wierzyciela do określenia w pozwie daty wymagalności roszczenia, uwzględnianie przez sąd przedawnienia z urzędu w przypadku roszczeń przeciwko konsumentom, czy skrócenie z 10 do 6 lat ogólnego okresu przedawnienia. Wprowadzenie tych zmian znacznie utrudnia wierzycielom dochodzenie przedawnionych roszczeń zarówno w postępowaniu przed sądem tradycyjnym, jak i przed e-sądem.

Na opinię o e-sądzie wpływają również sprawy, w których nakazy zapłaty są doręczane dłużnikom pod nieaktualny lub wręcz błędny adres podany przez wierzyciela w pozwie. Obowiązek podania prawidłowego adresu dłużnika obciąża jednak powoda, a badanie z urzędu poprawności adresu wskazanego w pozwie nie należy do kompetencji sądu. Dlatego zarzuty dotyczące nieprawidłowych doręczeń dotyczą raczej fikcji doręczenia przesyłki poprzez jej podwójne awizowanie i nie powinny być kierowane w stronę e-sądu. Przy czym trwają obecnie prace nad zmianami w zakresie doręczeń, co może oznaczać, że doręczenie poprzez podwójne awizowanie przesyłki nie będzie wkrótce skuteczne.

Gdy upłynie termin płatności

Przed skierowaniem sprawy do e-sądu wierzyciel powinien pamiętać o skierowaniu do dłużnika wezwania do zapłaty, które powinno także zawierać informację o możliwości polubownego zakończenia sporu. Jest to bowiem element konieczny pozwu określony w art. 187 § 1 pkt 3 K.p.c., a brak zawartej w pozwie informacji czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku, gdy takich prób nie podjęto, brak wyjaśnienia przyczyn ich niepodjęcia jest brakiem formalnym, który uniemożliwia rozpoznanie sprawy.

Jeżeli pomimo upływu terminu płatności i otrzymania wezwania do zapłaty dłużnik nie uiścił należności, wierzyciel powinien zarejestrować konto na portalu www.e-sąd.gov.pl lub jeżeli już je posiada zalogować się na swoje konto. Aby składać pozwy, wierzyciel powinien dodatkowo uzyskać certyfikat, który umożliwia podpisanie pozwu w formie elektronicznej. Przy czym podpisywanie dokumentów w e-sądzie możliwe jest obecnie zwykłym podpisem elektronicznym, który można pozyskać za pośrednictwem strony internetowej e-sądu, lub bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Niestety, na obecnym etapie nie jest możliwe podpisywanie dokumentów za pośrednictwem platformy ePUAP.

W EPU powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Co więcej, czynności sądu, referendarza i przewodniczącego utrwalane są wyłącznie w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci elektronicznej opatrywane są kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Wskazać należy, że korzystanie z e-sądu nie jest skomplikowane, gdyż wyjaśnienia zawarte na obsługującej go platformie internetowej przygotowane są w sposób umożliwiający używanie tego narzędzia także osobom, które nie posiadają zaawansowanej wiedzy w zakresie obsługi komputera czy nowych technologii.

Złożenie pozwu

Po zalogowaniu się do platformy e-sądu należy wybrać zakładkę "nowy pozew", po czym po kolei uzupełniać pola wyświetlane przez system. Zadanie to jest nieskomplikowane. Należy jednak zwrócić uwagę na poprawność wprowadzanych danych, w tym w szczególności numerów PESEL czy NIP i adresów. Pozew powinien zawierać:

1) numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub

2) numer w KRS, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

W związku z nieuczciwym zachowaniem części wierzycieli polegającym na celowym podaniu błędnych danych (zwłaszcza adresowych) pozwanych wprowadzono przepis, który nie tylko nakazuje sądowi sprawdzenie danych, ale także umożliwia skazanie na grzywnę powoda, jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, który w złej wierze lub wskutek niezachowania należytej staranności oznaczył nieprawidłowo dane (art. 50532 § 3 K.p.c.).

Kolejnym krokiem jest określenie roszczenia wskazanego w pozwie poprzez wpisanie kwoty głównej i określenie odsetek (patrz tabela). Należy przy tym pamiętać o różnicach dotyczących odsetek kapitałowych (z czynności prawnych) w wysokości 5% w skali roku, ustawowych za opóźnienie w wysokości 7% w skali roku oraz odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych w wysokości 9,5% w skali roku. W pozwie trzeba także uzasadnić dochodzoną należność oraz przywołać i nazwać dowody bez ich dołączania. Należy również wybrać sąd, do którego mają zostać przekazane akta w przypadku złożenia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w EPU.

Nakaz zapłaty

Po prawidłowym wypełnieniu i wysłaniu pozwu, za pośrednictwem systemu komputerowego trafia on do e-sądu, gdzie jest weryfikowany pod katem poprawności podanych danych, a jeżeli nie zachodzą podstawy do wydania nakazu zapłaty, e-sąd wydaje nakaz i doręcza go pozwanemu na adres wskazany w pozwie. Czas wydania nakazu ulega pewnym zmianom, zatem nie można określić go w sposób kategoryczny. Pozwany otrzymuje nakaz zapłaty w formie dokumentu papierowego z informacją o możliwości jego zaskarżenia. Otrzymuje on także unikatowy numer, który umożliwia pozwanemu zalogowanie się do e-sądu i zapoznanie z dokumentacją dotyczącą pozwu. W zależności od wyboru pozwanego może on zapłacić roszczenie lub zaskarżyć nakaz sprzeciwem. W odróżnieniu od powoda, pozwany ma możliwość składania do e-sądu pism w formie tradycyjnej lub elektronicznej. Gdy pozwany nie wniesie sprzeciwu w terminie 14 dni, nakaz staje się prawomocny i powód po nadaniu przez e-sąd nakazowi klauzuli wykonalności po zalogowaniu się do platformy może wybrać komornika, do którego sprawa ma trafić w celu przeprowadzenia egzekucji.

Jeżeli natomiast pozwany wniesie sprzeciw, sąd nie bada jego zasadności i nie rozpoznaje sprawy, nakaz zapłaty traci moc, a sprawa przekazywana jest do postępowania tradycyjnego.

Łatwość zaskarżenia nakazu przez pozwanego i brak badania przez e-sąd podstaw sprzeciwu są elementami, które decydują o niecelowości kierowania do e-sądu spraw spornych lub takich, w których dłużnicy podejmują aktywną obronę. Faktycznie bowiem formalności związane z koniecznością przekazania sprawy do sądu tradycyjnego powodują wydłużenie postępowania. Po przekazaniu sprawy sąd właściwy miejscowo wzywa powoda do uiszczenia brakującej opłaty oraz przedłożenia dowodów oznaczonych w pozwie, następnie sprawa toczy się w sposób tradycyjny. Postępowanie nie toczy się, jeżeli wraz z pozwem do EPU powód złożył wniosek o umorzenie postępowania w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty lub uchylenia nakazu zapłaty.

Przykład wypełnienia pozwu w zakresie odsetek
Nr Wartość
(kwoty, od których dochodzone są odsetki)
Waluta Opis Odsetki Dowody
1. 400 PLN należność za fakturę z odsetkami ustawowymi od dnia 3.07.2018 r. do dnia zapłaty dowód nr 1 - faktura nr 22/6/2018
2. 200 PLN wynagrodzenie umowne z odsetkami ustawowymi od dnia 20.07.2018 r. do dnia zapłaty dowód nr 2 - umowa z dnia 11.07.2018 r.
3. 350 PLN należność za fakturę z odsetkami ustawowymi od dnia 24.07.2018 r. do dnia zapłaty dowód nr 3 - faktura nr 12/7/2018

Nakaz zapłaty nie może być wydany, jeżeli według treści pozwu:

1) roszczenie jest oczywiście bezzasadne,
2) przytoczone okoliczności budzą wątpliwość,
3) zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego,
4) miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1360)

Wskazówki dla przedsiębiorcy - czytaj także:

 
Przydatne linki
 
Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
 
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.