Ustawodawca nie uzależnił mechanizmu stosowanego do obliczania zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowniczych od wysokości pensji oraz od wymiaru czasu pracy. Tym samym zasadniczo jest on taki sam zarówno w sytuacji, kiedy ich wartość jest duża, kiedy są one niskie oraz gdy pracownik zatrudniony jest na cały etat, jak i na jego część. Jednak przy niskim wynagrodzeniu składka zdrowotna może ulegać obniżeniu.
Obliczanie zaliczki
Obliczanie pracowniczych zaliczek na podatek dochodowy ustawodawca uregulował w art. 32 ustawy o pdof. Z przepisu tego wynika, że płatnik obliczając zaliczkę na podatek od pracowniczego wynagrodzenia za dany miesiąc, pomniejsza uzyskany przez niego przychód ze stosunku pracy o tzw. pracownicze koszty uzyskania przychodów, a także o potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 13,71% podstawy wymiaru. Następnie od ustalonego w ten sposób dochodu oblicza zaliczkę na podatek dochodowy odpowiednio według stawki 18% lub 32% (gdzie stawka uzależniona jest od wysokości dochodu pracownika osiągniętego od początku roku).
Dodatkowo, o ile pracownik złożył pracodawcy oświadczenie PIT-2, obliczoną zaliczkę na podatek dochodowy pracodawca obniża o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej (obecnie 46,33 zł), a następnie o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w danym miesiącu przez zakład pracy ze środków podatnika - w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru (art. 27b ust. 2 ustawy o pdof).
Obniżanie składki zdrowotnej
O ile samą zaliczkę na podatek płatnik obniża o 7,75% podstawy wymiaru składki zdrowotnej, to z wynagrodzenia pracownika pobiera tę składkę w wysokości 9% podstawy wymiaru, zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.). Przepis ten wskazuje jednocześnie, że w przypadku, gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika (o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 powołanej ustawy) jest wyższa od obliczonej przez niego, zgodnie z przepisami ustawy o pdof, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki.
W praktyce można mieć do czynienia z trzema przypadkami. Pierwszy wystąpi, gdy składka zdrowotna obliczona w wysokości 9% podstawy wymiaru będzie wyższa od zaliczki na podatek dochodowy, a jednocześnie składka zdrowotna w wysokości 7,75% podstawy wymiaru będzie niższa od kwoty wyliczonej zaliczki. W takim przypadku płatnik powinien składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru obniżyć do wysokości zaliczki na podatek i w tej wysokości pobrać ją z wynagrodzenia pracownika, a następnie odliczyć od zaliczki na podatek składkę zdrowotną w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru (przykład - zaliczka pracownika A).
Drugi przypadek będzie miał miejsce w sytuacji, gdy obliczona przez pracodawcę składka zdrowotna w wysokości zarówno 9%, jak i 7,75% jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia pracownika. Wówczas należy ją obniżyć do wysokości zaliczki na podatek i w tej wysokości pobrać z wynagrodzenia pracownika oraz odliczyć od zaliczki (przykład - zaliczka obliczona dla pracownika B).
Trzeci przypadek będzie miał miejsce, gdy obliczona przez płatnika zaliczka na podatek wyniesie 0 zł. Wówczas składkę zdrowotną należy obniżyć do zera (przykład - zaliczka pracownika C).
|
Przykład Zakład pracy w sierpniu 2013 r. zatrudniał na umowę o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy trzech pracowników: A, B i C odpowiednio na 1/4, 1/5 i 1/8 etatu. W tym samym miesiącu pracownikom tym wypłacono wynagrodzenia odpowiednio w wysokości: pracownik A - 830 zł, pracownik B - 650 zł oraz pracownik C - 270 zł. Płatnik przy obliczaniu zaliczki każdemu z nich zastosował podstawowe koszty pracownicze (111,25 zł) oraz 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (46,33 zł). Zaliczki na podatek dochodowy u poszczególnych pracowników przedstawiają się następująco:
|
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)