W umowie spółki z o.o. znajduje się postanowienie: "Zgromadzenie Wspólników może w całości lub w części wyłączyć zysk od podziału przeznaczając go na fundusze celowe Spółki". Czy na podstawie tego zapisu możliwe jest przekazanie całego wypracowanego zysku na kapitał zapasowy?
Powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty jest objęte przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników. Nie dotyczy to jedynie tych spółek, w których zgodnie z art. 191 § 2 K.s.h. sprawy te zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników (art. 231 § 2 K.s.h.).
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 października 2008 r., sygn. akt IV CSK 242/08, podkreślił, że według obecnego stanu prawnego, do podjęcia uchwały o wyłączeniu zysku od podziału nie jest wymagane odpowiednie upoważnienie w umowie spółki (zob. art. 191 K.s.h.).
W przypadku spółki, o której mowa w pytaniu, umowa spółki zawiera postanowienie, że zgromadzenie wspólników może w całości lub w części wyłączyć zysk od podziału przeznaczając go na fundusze celowe spółki. Takie postanowienie jest w pełni dopuszczalne.
Rozważając czy może być ono podstawą dla podjęcia przez zwyczajne zgromadzenie wspólników uchwały o przeznaczeniu całego wypracowanego zysku na kapitał zapasowy wskazać należy, że brak jest ustawowej definicji pojęcia "fundusze celowe spółki". W ustawie o finansach publicznych znajduje się podstawa prawna "państwowego funduszu celowego". Natomiast w przypadku spółki z o.o. można wyróżnić w ramach kapitału (funduszu) własnego m.in. kapitał (fundusz) podstawowy, kapitał (fundusz) zapasowy, pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe.
Kapitał (fundusz) własny spółki z o.o. ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na jego rodzaje i według zasad określonych przepisami prawa, postanowieniami umowy spółki.
Zgodnie z przepisami K.s.h. w spółce z o.o. tylko kapitał zakładowy (podstawowy) jest obowiązkowy. Spółka z o.o. może posiadać także kapitał zapasowy oraz kapitały rezerwowe. Kapitały rezerwowe definiuje się, że są to zazwyczaj kapitały (fundusze) celowe tworzone z zysku netto na określone cele wskazane w uchwale podjętej przez uprawniony organ (np. na potrzeby finansowania szczególnych wydatków bądź na pokrycie ewentualnych strat bilansowych).
Rodzi się zatem pytanie, czy postanowienie umowy spółki odnoszące się do funduszy celowych spółki oznacza jedynie fundusze rezerwowe, czy też można przez to rozumieć także kapitał (fundusz) zapasowy. Odpowiedź na to pytanie zależy od wykładni (tj. wyjaśnienia sensu) postanowień umowy spółki. Innymi słowy, odpowiedź na postawione pytanie będzie możliwa dopiero po ustaleniu, jaki był zamiar wspólników, którzy określali w umowie spółki uprawnienie zgromadzenia wspólników do dysponowania zyskiem spółki. Przepisy Kodeksu cywilnego przy interpretacji umów nakazują raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art 65 § 2 K.c. - Dz. U. z 2014 r. poz. 121 w związku z art. 2 K.s.h.). Warto też uwzględnić moment spisywania umowy spółki. Jeżeli miało to miejsce przed 2000 r., wówczas jeszcze na gruncie Kodeksu handlowego SN w wyroku z dnia 20 grudnia 1996 r., sygn. akt II CKU 38/96, stwierdził, że: "Fundusze celowe (zapasowe) - zwane w dalszym ciągu funduszami - w spółce z o.o. tworzone są z czystego zysku. Są elementem majątku spółki".
Wydaje się, że jeżeli inne postanowienia umowy spółki np. nie precyzją co należy rozumieć pod pojęciem fundusze celowe spółki ani nie wynika to z okoliczności dotyczących spółki, to przeznaczenie zysku na kapitał zapasowy na podstawie uchwały zwyczajnego zgromadzenia wspólników będzie zgodne z postanowieniami umowy spółki, o której mowa w pytaniu.