Obecnie gminy odpowiedzialne są za odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. To gmina w drodze przetargu wybiera przedsiębiorcę, który takie odpady będzie od mieszkańców odbierał. Jednakże na nieruchomościach, których nie zamieszkują przedsiębiorcy, a prowadzone są firmy, również powstają odpady komunalne. Co do zasady, gmina nie jest odpowiedzialna za zorganizowanie ich wywozu. Może jednak w drodze uchwały postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.
Jeżeli gmina zdecyduje się podjąć uchwałę o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, to może jednocześnie określić, czy uchwała taka dotyczy wszystkich właścicieli nieruchomości, czy też właścicieli określonych nieruchomości, w szczególności nieruchomości, na których jest prowadzony określony rodzaj działalności. Jeżeli rada gminy takiej uchwały w ogóle nie podejmie, to właściciele takich nieruchomości, np. przedsiębiorcy, w zakresie wytwarzanych odpadów komunalnych muszą samodzielnie zawrzeć umowy z firmami zajmującymi się wywozem odpadów komunalnych. Takie umowy muszą również zawrzeć przedsiębiorcy, jeżeli co prawda gmina podjęła taką uchwałę, ale obejmuje ona tylko określone rodzaje działalności, której akurat dana firma nie prowadzi.
Rada gminy w drodze uchwały dokonuje również wyboru metody ustalenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w przepisach ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustala stawkę takiej opłaty. Przy czym ma możliwość stosowania więcej niż jednej metody ustalenia opłat. Ponadto ustala stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności.
Rada gminy, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bierze pod uwagę:
Gmina może jako obowiązującą na swoim terenie wybrać metodę ustalania opłaty w oparciu o:
Rada gminy może zróżnicować stawki opłaty w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich, a także od rodzaju zabudowy.
Inaczej ustalane są opłaty za wywóz odpadów komunalnych w przypadku np. nieruchomości firmowych. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstającymi na danej nieruchomości oraz stawki opłaty za te pojemniki ustalonej przez radę gminy w odpowiedniej uchwale.
Ustawa o utrzymaniu czystości (...) odrębnie określa zasady ustalania opłat za wywóz odpadów komunalnych w przypadku nieruchomości, na których są świadczone usługi hotelarskie w rozumieniu ustawy o usługach turystycznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 196 ze zm.). Dopuszcza się bowiem, aby opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowiła iloczyn ilości zużytej wody z danej nieruchomości oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W przypadku nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, lub innych nieruchomości wykorzystywane na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, wykorzystywane jedynie przez część roku, rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od takiego domku lub nieruchomości. Taka stawka ustalana jest jako iloczyn średniej ilości odpadów powstających na takich nieruchomościach, na obszarze gminy, wyrażonej w liczbie pojemników oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
W przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość zamieszkiwaną przez mieszkańców, a w części nieruchomość zajmowaną np. przez przedsiębiorcę, to opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych odrębnie za wywóz odpadów komunalnych mieszkańców i firmowych odpadów komunalnych. W razie takich nieruchomości rada gminy może podjąć uchwałę, na mocy której ustala sposób obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla części nieruchomości, na której prowadzona jest działalność, uwzględniając powierzchnię użytkową lokalu.
Jeżeli w części lokalu mieszkalnego prowadzona jest obsługa biurowa działalności gospodarczej, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszcza się w ramach opłaty dotyczącej nieruchomości, ustalanej dla mieszkańców, nie dla przedsiębiorców.
Trzeba pamiętać, że normą, zarówno w przypadku mieszkańców, jak i przedsiębiorców, powinno być zbieranie odpadów komunalnych w sposób selektywny. Za nieselektywne zbieranie odpadów rada gminy określa wyższe stawki opłat, które mogą wynosić dwukrotną wysokość maksymalnej stawki opłaty za odpady komunalne zbierane i odbierane w sposób selektywny.
W przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, obowiązek ponoszenia opłaty powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec. Natomiast w razie tych nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, ale powstają na nich odpady komunalne, obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości takie odpady powstały.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.)