Pracownik na początku miesiąca przepracował kilka godzin ponad normę dobową. Pod koniec tego miesiąca zmieniliśmy mu stanowisko oraz stawkę zaszeregowania. Jak obliczyć wynagrodzenie i dodatki za pracę nadliczbową?
Finansowa rekompensata nadgodzin składa się z normalnego wynagrodzenia i dodatku, który można zastąpić czasem wolnym. Ustawodawca określił jedynie podstawę dodatku, wskazując, że jest nią wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika, określone stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik nie został wyodrębniony - 60% wynagrodzenia. Wobec braku definicji w przepisach prawa normalne wynagrodzenie zdefiniowała judykatura, wyjaśniając, że jest to wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie w zwykłych warunkach i terminach wypłat, obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia, jeżeli pracownik ma do nich prawo zgodnie z obowiązującymi w zakładzie pracy przepisami o wynagradzaniu (por. wyrok SN z 22 czerwca 2011 r., sygn. akt II PK 3/11).
Do normalnego wynagrodzenia wlicza się więc dodatki funkcyjne, stażowe, przysługujące za pracę szkodliwą dla zdrowia, jeśli są one wypłacane pracownikowi regularnie i w stałej wysokości, a także premie, jeśli mają one charakter stały i nie zostały uzależnione od uzyskania konkretnych osiągnięć w pracy, nieobjętych zadaniami wykonywanymi w godzinach nadliczbowych.
W przypadku uzyskiwania przez pracownika wynagrodzenia o charakterze stałym miesięcznym, obliczenie stawki godzinowej wymaga podzielnia go przez liczbę godzin pracy. Przepis określający sposób obliczania dodatku posługuje się przy tym sformułowaniem "liczba godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu" - § 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia... (Dz. U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.). Zgodnie ze stanowiskiem resortu pracy (pismo z 24 października 2014 r., cytowane m.in. w UiPP nr 12/2016, str. 39-40), niezależnie od faktycznej długości okresu rozliczeniowego, do omawianego celu należy przyjąć nominał miesiąca, czyli miesięczny wymiar czasu pracy obliczony zgodnie z art. 130 K.p.
Przepisy nie rozstrzygają sposobu postępowania w razie zmiany stawki zaszeregowania w trakcie miesiąca. Wyraźną wskazówkę zawiera jednak wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2010 r. (sygn. akt I PK 157/09, M.P.Pr 2010/3/114), w myśl którego: "Jeżeli firma ustaliła dwie odrębne stawki płac za pracę w Polsce i za granicą, to pracownik, który pracuje w nadgodzinach, powinien otrzymać pensję według stawek zależnych od miejsca wykonanej pracy.". Co prawda stan faktyczny, na podstawie którego zapadł powołany wyrok różni się od przedstawionego w pytaniu, to jednak w zasadniczym aspekcie (zmiana stawki) pozostaje zbliżony. Ponadto zgodnie z art. 78 i 80 K.p., wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną i powinno być tak ustalone, aby odpowiadało m.in. rodzajowi, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Biorąc powyższe pod uwagę, za podstawę do obliczenia stawki normalnego wynagrodzenia i dodatku za godziny nadliczbowe, w okolicznościach wskazanych w pytaniu należy przyjąć wynagrodzenie obowiązujące w okresie ich wystąpienia.
| Przykład |
Pracownik jest zatrudniony w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku. Do 16 października 2016 r. pracował na stanowisku asystenta programisty, za wynagrodzeniem 3.250 zł miesięcznie, a od 17 października 2016 r., na mocy porozumienia stron, powierzono mu stanowisko koordynatora działu obsługi klienta ze stawką zaszeregowania 3.600 zł miesięcznie.
W okresie od 3 do 7 października 2016 r. z powodu awarii jednego z systemów przepracował łącznie 12 godzin nadliczbowych z przekroczenia dobowego, które zostały skompensowane dodatkami. Pracownikowi wypłacono tytułem wynagrodzenia za październik 3.782,20 zł, w tym: