Jesteśmy instytutem badawczym, będącym podatnikiem VAT. W ramach pierwszego wyposażenia otrzymaliśmy nieodpłatnie towary handlowe, które sprzedajemy lub rozdajemy za darmo. Czy otrzymanie takich towarów powinno być zaksięgowane w korespondencji z kontem funduszu? Jak ująć w księgach sprzedaż otrzymanych towarów i bezpłatne przekazanie?
Z punktu widzenia zasad rachunkowości instytuty badawcze - jako państwowe jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną - zobowiązane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości, z uwzględnieniem przepisów systemowych zawartych w ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. nr 96, poz. 618 ze zm.). Przepisy rozdziału 3 tej ustawy stanowią m.in. o tym jakie fundusze tworzy instytut oraz podaje tytuły zwiększające i zmniejszające ich wysokość. W świetle art. 19 ust. 1 ustawy o instytutach badawczych, instytut tworzy fundusz statutowy, który stanowi równowartość majątku według stanu na dzień rozpoczęcia działalności.
Przed dniem wejścia w życie ustawy o instytutach badawczych, tj. przed 1 października 2010 r., w zakresie gospodarki finansowej instytutów badawczych obowiązywało rozporządzenie Ministra Nauki z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu gospodarki finansowej jednostek badawczo-rozwojowych (Dz. U. nr 153, poz. 1764). W świetle § 5 ust. 2 tego rozporządzenia, fundusz jednostki badawczo-rozwojowej był zwiększany o odpis z zysku netto oraz o darowizny i spadki, zaś zmniejszany o straty bilansowe.
| W myśl obecnie obowiązujących przepisów, w korespondencji z kontem 80 "Fundusz statutowy" księgowany jest wyłącznie majątek według stanu na dzień rozpoczęcia działalności. Majątek otrzymany nieodpłatnie w późniejszym terminie księgowany jest według zasad wynikających z ustawy o rachunkowości. |
Warto przy tym zaznaczyć, iż - stosownie do przepisów art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości - koszty i przychody związane z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, także w drodze darowizny aktywów, w tym środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych zalicza się do kosztów lub przychodów pośrednio związanych z działalnością operacyjną jednostki. Dlatego też w ewidencji księgowej darowizny ujmowane są odpowiednio w ciężar pozostałych kosztów (Wn konto 76-1) lub na dobro pozostałych przychodów (Ma konto 76-0) operacyjnych.
| Niezależnie od tego czy otrzymane nieodpłatnie towary zostały ujęte na koncie funduszu (zapisem: Wn konto 33, Ma konto 80), czy pozostałych przychodów operacyjnych (zapisem: Wn konto 33, Ma konto 76-0), przychód uzyskany ze sprzedaży tego składnika majątku powinien zostać ujęty na koncie 73-0 "Sprzedaż towarów" lub 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne" - w zależności od związku tych przychodów z podstawową działalnością instytutu. |
Wystawiona przez instytut faktura dokumentująca sprzedaż towarów otrzymanych nieodpłatnie podlegać będzie ewidencji, zapisem:
| a) wartość brutto faktury: |
| - Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami", |
| b) wartość netto sprzedaży: |
| - Ma konto 73-0 "Sprzedaż towarów" lub 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne", |
| c) VAT należny: |
| - Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego". |
Równolegle do zarachowania przychodów ze sprzedaży i związanego z tą sprzedażą VAT należnego, księguje się rozchód sprzedanych towarów. W zależności od przyjętego sposobu ewidencji przychodu, rozchód ten ujmuje się następująco:
| 1) jeżeli przychód ujmowany jest na koncie 73-0 "Sprzedaż towarów", to uznanie konta 33 wartością sprzedanego towaru księguje się zapisem: |
| - Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)", - Ma konto 33 "Towary", |
| 2) jeżeli przychód ujmowany jest na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne", to uznanie konta 33 wartością sprzedanego towaru księguje się zapisem: |
| - Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne", - Ma konto 33 "Towary". |
Nieodpłatne przekazanie towarów, o których mowa w pytaniu, ujmuje się w księgach rachunkowych, zapisem:
|