Otrzymaliśmy informację, że pracownik chorujący od kilku miesięcy, przez ostatnie dwa miesiące wykonywał pracę na podstawie umowy zlecenia w innej firmie. Czy możemy uznać, że pracownik nieprawidłowo wykorzystywał zwolnienie od pracy i zażądać zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego?
Pozbawienie pracownika prawa do zasiłku chorobowego może nastąpić nie tylko w wyniku przeprowadzonej kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich, ale też w razie uzyskania wiarygodnych informacji o wykonywaniu pracy zarobkowej w innej firmie. Jednakże w takim przypadku - tak jak po bezpośredniej kontroli - sporządza się protokół kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. Osoby upoważnione przez pracodawcę do przeprowadzenia kontroli opisują, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia od pracy, tyle że nie w oparciu o wynik bezpośredniej kontroli, ale o dowody potwierdzające fakt wykonywania pracy przez pracownika w okresie orzeczonej niezdolności do pracy. Tak sporządzony protokół, po podpisaniu przez osoby kontrolujące, przedkłada się pracownikowi, który może wnieść ewentualne uwagi do ustaleń w nim zawartych.
Podstawą prawną utraty prawa do zasiłku chorobowego przez pracownika jest art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej. W myśl tego przepisu, pracownik traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego, w czasie którego wykonywał pracę zarobkową.
Jednakże pracodawca, pomimo uprawnień do wypłaty zasiłków, nie ma upoważnienia do wydawania decyzji w sprawie nienależnie pobranego zasiłku. Jeśli więc ustalenia dotyczące nieprawidłowego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego nastąpiły już po wypłacie zasiłku, to sporządzoną dokumentację należy przesłać do ZUS z wnioskiem o wydanie decyzji zobowiązującej pracownika do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku. ZUS, po przeanalizowaniu sprawy, wyda decyzję, wskazując jednocześnie numer konta bankowego, na które pracownik dokona wpłaty kwoty określonej w decyzji. Oczywiście od wydanej przez ZUS decyzji pracownikowi będzie służyło prawo wniesienia odwołania do sądu rejonowego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji ZUS).
| Przykład
W listopadzie 2013 r. pracodawca wypłacił pracownikowi zasiłek chorobowy za okres od 3 do 30 listopada 2013 r. (dwa zaświadczenia lekarskie ZUS ZLA), a w grudniu 2013 r. za okres od 1 do 10 grudnia 2013 r. (okres objęty drugim zaświadczeniem ZUS ZLA). Po wypłacie zasiłku pracodawca otrzymał informację, że w okresie od 3 do 28 listopada 2013 r. pracownik wykonywał umowę zlecenia w innej firmie. Na podstawie tej informacji, osoby upoważnione do przeprowadzania kontroli sporządziły protokół, który został przesłany do ZUS z wnioskiem o wydanie decyzji. Do protokołu dołączono zaświadczenia lekarskie ZUS ZLA (pozostawiając w aktach ich kserokopię), zaświadczenie ZUS Z-3 oraz informację o wysokości wypłaconego za ww. okres zasiłku (np. wydruk lub kserokopia listy płac). ZUS wydał decyzję zobowiązującą pracownika do zwrotu (na konto ZUS) nienależnie pobranego zasiłku za cały okres objęty dwoma zaświadczeniami lekarskimi, tj. od 3 listopada do 10 grudnia 2013 r. |
Dodajmy, że zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie nie podlegają rozliczeniu w dokumentach rozliczeniowych (art. 46 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Jednak w przypadku, gdy pracownik zostanie zobowiązany przez ZUS do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku, to pracodawca nie musi korygować dokumentów rozliczeniowych, w których dokonał rozliczenia wypłaconych pracownikowi kwot zasiłku chorobowego.