Prowadzę działalność gospodarczą. Od 1 sierpnia br. zawarłem umowę zlecenia z synem w wieku 23 lat, będącym studentem. Czy z tego tytułu podlega on obowiązkowo ubezpieczeniom jako osoba współpracująca przy prowadzonej przeze mnie działalności? Jak rozliczyć za niego składki ZUS i zaliczkę na podatek dochodowy? Nadmieniam, że w umowie zlecenia wynagrodzenie określono na kwotę 1.800 zł.
Z tytułu pracy wykonywanej na podstawie umowy zlecenia syn Czytelnika nie podlega ani ubezpieczeniom społecznym, ani ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dla celów ubezpieczeń w ZUS nie jest on traktowany jako osoba współpracująca. Od uzyskanego z umowy zlecenia wynagrodzenia należy pobrać tylko zaliczkę na podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 41 ustawy o pdof.
Z art. 8 ust. 11 ustawy o sus wynika, że za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, jeżeli pozostają z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Natomiast przepis art. 8 ust. 2 ustawy o sus stanowi, że pracownik spełniający kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeniowych, jest traktowany jako osoba współpracująca.
Powyższe oznacza, iż syn przedsiębiorcy prowadzący z nim wspólne gospodarstwo domowe podlegałby ubezpieczeniom w ZUS jako osoba współpracująca, gdyby współpraca odbywała się na podstawie stosunku pracy (lub bezumownie).
W sytuacji przedstawionej w pytaniu Czytelnik zawarł z synem umowę zlecenia. Taka umowa, co do zasady, rodzi obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania i trwa do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia umowy. Nie dotyczy to jednak osób wykonujących zlecenie, które posiadają status studenta i nie ukończyły 26 lat (art. 6 ust. 4 ustawy o sus). Syn Czytelnika jest studentem w wieku 23 lat, a tym samym z umowy zlecenia nie podlega ww. ubezpieczeniom ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.
Od uzyskanego wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia należy pobrać tylko zaliczkę na podatek dochodowy. Zgodnie z powołanym na wstępie przepisem od dokonanego świadczenia pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów płatnik pobierze zaliczkę stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej. Przypominamy, że koszty uzyskania przychodu generalnie wynoszą 20% uzyskanego przychodu (z zastrzeżeniem niemającym znaczenia w sytuacji przedstawionej w pytaniu).
| Przykład |
Osoba prowadząca działalność gospodarczą na okres od 1 do 31 lipca 2013 r. zatrudniła syna na podstawie umowy zlecenia. W umowie zlecenia wynagrodzenie określono na kwotę 1.800 zł i jego wypłata nastąpiła 31 lipca br.
Syn przedsiębiorcy jest studentem w wieku 23 lat, zatem umowa zlecenia nie stanowiła tytułu do ubezpieczeń w ZUS.
Od uzyskanego przez zleceniobiorcę wynagrodzenia należało pobrać tylko zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 259 zł, zgodnie z wyliczeniem:
Zleceniobiorcy należało wypłacić 1.541 zł (1.800 zł - 259 zł).