Uproszczone sprawozdanie finansowe za 2022 r.

1. Uproszczone sprawozdanie finansowe jednostki mikro

Jednostkami mikro mogą być jednostki określone w art. 3 ust. 1a ustawy o rachunkowości, tzn.:

1) spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy (tj. spółki handlowe - osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji, spółki cywilne), inne osoby prawne, a także oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 1.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 3.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty;

2) związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby gospodarcze, przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej , społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje samorządu zawodowego, organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła i Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej,

3) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, jeżeli przychody netto tych jednostek ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wyniosły równowartość w walucie polskiej nie mniej niż 2.000.000 euro i nie więcej niż 3.000.000 euro za poprzedni rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą o rachunkowości - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą o rachunkowości; limit przychodów za 2021 r., decydujący o stosowaniu uproszczeń dla tych jednostek w 2022 r., wynosi zatem:

4) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości (tzn. dobrowolnie, pomimo że ich przychody są niższe niż równowartość w walucie polskiej 2.000.000 euro),

5) jednostka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2a ustawy o rachunkowości, jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku była jednostką mikro

- w stosunku do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Jednostkami mikro - w świetle art. 3 ust. 1b ustawy o rachunkowości - są również jednostki, wymienione wyżej w pkt 1, które:

1) za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe w formie uproszczonej dla jednostek mikro oraz

2) w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z następujących trzech wielkości:

a) 1.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 3.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 10 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Warunkiem koniecznym, aby jednostki, o których mowa wyżej, stały się jednostkami mikro, jest w każdym przypadku podjęcie decyzji przez ich organy zatwierdzające w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem uproszczeń przewidzianych ustawą o rachunkowości dla jednostek mikro (dotyczy to zarówno jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 1a, jak i tych, o których mowa w art. 3 ust. 1b). Jeśli organ zatwierdzający nie podejmie takiej decyzji, to jednostka mikro (pomimo spełnienia pozostałych warunków określonych w art. 3 ust. 1a i 1b ww. ustawy) sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o rachunkowości, czyli w pełnym zakresie. Należy pamiętać, że podjęcie decyzji o stosowaniu uproszczeń dla jednostek mikro spowoduje konieczność aktualizacji przyjętych przez jednostkę zasad (polityki) rachunkowości.

Warto pamiętać, że jednostkami mikro - bez względu na osiągnięte wielkości sumy bilansowej, przychodów czy zatrudnienia - nie mogą być jednostki określone w art. 3 ust. 1e ustawy o rachunkowości.

W art. 3 ust. 1a ustawy o rachunkowości wymieniono generalnie wszystkie przepisy wprowadzające uproszczenia dla jednostek mikro, tj. art. 46 ust. 5 pkt 4, art. 47 ust. 4 pkt 4, art. 48 ust. 3, art. 48a ust. 3, art. 48b ust. 4 lub art. 49 ust. 4 ww. ustawy. Umożliwia to  organowi zatwierdzającemu przyjęcie wszystkich ww. uproszczeń lub wyboru tylko niektórych z nich do stosowania przez jednostkę.

Jeżeli jednostka uzyska status jednostki mikro w danym roku obrotowym, a w następnym roku obrotowym przekroczy progi wyznaczone dla jednostek mikro, to mimo tego nadal będzie mogła korzystać z uproszczeń przewidzianych dla tych jednostek. Dopiero gdy dwa lata z rzędu przekroczy progi przewidziane dla jednostek mikro, utraci status tej jednostki.

2. Uproszczone sprawozdanie finansowe jednostki małej

Jednostkami małymi mogą być jednostki określone w art. 3 ust. 1c ustawy o rachunkowości, tzn.:

1) spółki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy (tj. spółki handlowe - osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji, spółki cywilne), inne osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy (tj. osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie) oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jednostki te w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy, a w przypadku jednostek rozpoczynających działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą - w roku obrotowym, w którym rozpoczęły działalność albo prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą, nie przekroczyły co najmniej dwóch z następujących trzech wielkości:

a) 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,

2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, które stosują zasady rachunkowości na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości (tzn. dobrowolnie, pomimo że ich przychody są niższe niż równowartość w walucie polskiej 2.000.000 euro);

3) jednostka, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2a ustawy o rachunkowości, jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku była jednostką małą

- w stosunku do których organ zatwierdzający podjął decyzję w sprawie sporządzania sprawozdania finansowego z zastosowaniem art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5 ustawy o rachunkowości.

Jednostkami małymi – w świetle art. 3 ust. 1d ustawy o rachunkowości – są również jednostki wymienione wyżej, które:

1) za poprzedni rok obrotowy sporządziły sprawozdanie finansowe z zastosowaniem uproszczeń dla jednostek małych przewidzianych ustawą o rachunkowości oraz

2) w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, albo w roku poprzedzającym ten rok obrotowy przekroczyły dwie z następujących wielkości:

a) 25.500.000 zł - w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,

b) 51.000.000 zł - w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,

c) 50 osób - w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Co istotne ww. warunki powinny zostać spełnione równocześnie (łącznie).

Według przepisów jednostki, które uzyskają status jednostki małej w danym roku obrotowym, a w następnym roku obrotowym przekroczą progi wyznaczone dla jednostek małych, nadal będą mogły korzystać z uproszczeń przewidzianych dla tych jednostek.

Jednostka utraci status jednostki małej, jeśli dwa lata z rzędu przekroczy progi dla jednostek małych, gdyż nie będzie wtedy spełniać wymogu zawartego w art. 3 ust. 1d pkt 2 ustawy o rachunkowości.

Warto pamiętać, że jednostkami małymi - bez względu na osiągnięte wielkości sumy bilansowej, przychodów czy zatrudnienia - nie mogą być jednostki określone w art. 3 ust. 1e ustawy o rachunkowości.

W art. 3 ust. 1c ustawy o rachunkowości wymieniono generalnie wszystkie przepisy wprowadzające uproszczenia dla jednostek małych, tj. art. 46 ust. 5 pkt 5, art. 47 ust. 4 pkt 5, art. 48 ust. 4, art. 48a ust. 4, art. 48b ust. 5 lub art. 49 ust. 5 ww. ustawy. Umożliwia to tym samym organowi zatwierdzającemu przyjęcie wszystkich ww. uproszczeń lub wyboru tylko niektórych z nich do stosowania przez jednostkę.

Jeżeli jednostka uzyska status jednostki małej w danym roku obrotowym, a w następnym roku obrotowym przekroczy progi wyznaczone dla jednostek małych, to mimo tego nadal będzie mogła korzystać z uproszczeń przewidzianych dla tych jednostek. Dopiero gdy dwa lata z rzędu przekroczy progi przewidziane dla jednostek małych, utraci status tej jednostki.

3. Uproszczone sprawozdanie finansowe organizacji pozarządowych

Załącznik nr 6 do ustawy o rachunkowości zawiera zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, ustalony dla jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 2  ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem spółek kapitałowych, oraz jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy. Są to:

1) organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego, którymi są osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia:

a) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,

b) niedziałające w celu osiągnięcia zysku,

2) prowadzące działalność pożytku publicznego:

a) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego,

b) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Wyżej wymienione jednostki prowadzące księgi rachunkowe mogą w swoich zasadach (polityce) rachunkowości określić, iż sporządzają uproszczone sprawozdanie finansowe według załącznika nr 6 do ustawy o rachunkowości lub wskazać, iż bilans, rachunek zysków i strat oraz informację dodatkową sporządzają w zakresie ustalonym w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości (por. art. 46 ust. 6, art. 47 ust. 5 oraz art. 48 ust. 6).

Uwaga: Jeżeli sprawozdania finansowe jednostek pozarządowych będą podlegały badaniu na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości, to takie sprawozdania (zarówno te sporządzane według załącznika nr 6, jak i załącznika nr 1) powinny także obejmować zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych. Te elementy sprawozdania powinny zostać sporządzone zgodnie z art. 48a ust. 1 pkt 1 i art. 48b ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości, w zakresie ustalonym w załączniku nr 1 do ustawy. Należy bowiem zauważyć, że art. 48a i art. 48b nie zawierają zwolnienia ze sporządzenia zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych dla organizacji pozarządowych, jak to ma miejsce w przypadku jednostek mikro (art. 48a ust. 3 i art. 48b ust. 4) oraz jednostek małych (art. 48a ust. 4 i art. 48b ust. 5).

Zakres sprawozdania wynikający z załącznika nr 6 dostosowany jest do specyfiki działalności organizacji pozarządowych. Mogą go sporządzać zarówno organizacje prowadzące wyłącznie działalność statutową oraz te, które obok działalności statutowej prowadzą również działalność gospodarczą. Wymienione jednostki sporządzają sprawozdanie finansowe na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, tj. zgodnie z ustawą o rachunkowości. Ze względu na specyfikę działalności, decydując się na sporządzanie sprawozdania finansowego na podstawie załącznika nr 6, jednostki te muszą dostosować prowadzenie ksiąg rachunkowych do wymogów określonych w tym załączniku.

Jednostki, które mogą sporządzać sprawozdanie finansowe według załącznika nr 6 do ustawy o rachunkowości - w świetle aktualnych przepisów - nie mogą przyjąć statusu jednostki mikro ani jednostki małej (por. art. 3 ust. 1e pkt 8 ustawy o rachunkowości). Nie mogą one zatem sporządzać sprawozdania finansowego według załącznika nr 4, czy załącznika nr 5.